Þjóðólfur - 06.04.1942, Blaðsíða 3

ÞJÓÐÖLFUR
2
Lengra var ég ekki koTninn i rœðu
tnirini, þegar ég neyddist til að ganga yjir
strœti, þar sem umferðin var lifshœttu-
^ega mikil. Vegna þess, að ég ber hag
bjóðarinnar mjög fyrir brjósti, beitti ég
Öllum hœfileikum mínum til þess aÖ
korna í vsg fyrir, að andlátsstund mín
rynni upp, áður en ég hefði lokiÓ við pist-
Hinn. En sem ég stíg upp á gangstéttina
kinumegin strœtisins, verður mér litiÖ á
furðulegan náunga hjá sýningarglugga
Verzlunar einnar, þar sem gaf aÖ líta lax-
Veiðistengur og marglitt tálbeituglingur.
klér fannst ég kannast við manninn, en
kom honum ekk* almennilega fyrir mig.
blann var nauðrakaSur, veraldarvanur á
Svip og snyrtilega búinn. Ég glápti á
kann eins og heigull, en hann virtist ekk*
líklegur til að krPPa sar UPP smá-
Tftuni, því að hann sneri sér að mér og
^Uœlti ósköp hversdagslega: — Sœli nú,
^abakúk! Hvert ertu að álpast? Mér varð
orðfall góÖa stund. A dauSa mínum átti
eg Von, en ekfki þessu. Guð sé oss nœst-
Vr! Þetta var enginn annar en hinn frómi
spámaður, Jóel Petúelsson, sem endur
fyrir löngu prédikaði með mér yfir lýðn-
um á sólheiðum dögum, þrungnum ang-
Qu vínviðarlaufsins og kUlandi ilmi lár^
berjatrjánna. Endurfundirnir höfðu svo
djúp áhrif á mig, að mér vöknaði um
augu.
Drottinn blessi þig, Jóel Petúelsson,
sagði ég. Hvað hefur j^omið fyrir þig?
Mvers vegna ertu skegglaus? Hefurðu leg-
ið veikur og djöfull sjúkdómsins reytt af
bér hina rauðbrúnu kjafkaPrýÓi?
■— Nei, anzaði Jóel Petúelsson glað-
klakkalega. Ég lét raka af mér skeggið,
begar ég hafði lesið bœkjinginn um
frjálsar ástir. Þú œttir líka að láta raka af
< bér skeggið. Það er mikJu viðkunrian-
. kgra.
Ég gapti af undrun. Var þetta sami
- ruaðurinn, sem hrópaði forðum: Gyrðist
kœrusekk og harmið, þér prestar; ^ueín-
, ö, þér altarisþjónar! Ég varð bœði hrygg-
r og reiður. Það var eins og ^oZJimmf
;ímald spillingarinnar gini við mér. Ég
gði ásakandi. — Guð forði mér frá
^ kri lausung, Jóel Petúelsson. Eg er
• ábitinn hverskonar lystisemdum og hlýði
lueins köHun minni.
■— Þú um það, sagði Jóel Petúelsson
kceruleysislega. En ég get fullvissað þig
um, að engin blómarós gotar til þín aug-
^rium, meðan þú þrammar um göturnar
fúlskeggjaður og auk þess í algerlega ó-
l ^iðurkvœmilegum lörfum eins og niður-
tetningur. Hvað hefurðu annars fyrir
*tafni? Ertu auralaus? Geturðu ekk f°r
1 $ x Bretavinnu eða þýtt bók fyrir Menn-
lngarsjóð?
— Ég er að útrýma syndinni í heim-
inum, sagði ég beisklega. Ég er spámað-
ur um sinn hjá vikublaðinu Þjóðólfi í
staðinn fyrir Esekíel. Ég legg mig í líma
fyrir forheria. Viltu ganga i lið með mér?
— Nei, svaraði hann drœmt. Ég er
sjálfur forhertur. Ég nenni ekk að útrýma
syndinni i heiminum. Eg myndi fremja
sjálfsmorð, ef ég mœtti ekk syndga eða
gSeti það ekk- Viltu reykja?
— Nei, Jóel Petúelsson, sagði ég harm-
þrunginn. Hvað hefur gerzt? Hefurðu
gleymt köUun þinni? Gengurðu blindandi
fram á gjábarm glötunarinnar? Ertu hœtt-
ur að hugsa?
En Jóel Petúelsson svaraði og sagði:
— Nei, ekk aldeilis, rýjan mín. (Takið
eftir! Hann kaUaði mig rýjuna sína!) Eg
er einmitt að hugsa um að kaupa mér
nýja laxveiðistöng. Ég á reyndar tvær, en
mér veitir ekkert af hinni þriðju. Hvernig
lizt þér á þessa hérna?
— Guð fyrirgefi þér, Jóel Petúelsson,
sagði ég- Hefurðu brjóst í þér til að
myrða hinn straumsœkna uggadjákna
fljótanna? Ertu orðinn bandsjóðandivit-
laus eða hefur andskotinn hremmt sál
þína eins og kötturinn snjótittlinginn?
En Jóel Petúelsson kveikti sér í vindlingi
og dró augun í pung: — Viltu k°ma með
mér á skammtun í k^öld? Ég skal lána
þér föt. Dans og œrusta, fallegar tátur,
skrjáfandi kjólar, brakandi silkh bríarí
og skollaleikur.
— Vík frá mér, Satan, sagði ég og
hraðaði mér á braut.
— Heyrðu, Habakúk! k°Uaði hann á
eftir mér. Ég œtla anars að heilsa upp á
lœrisveina þína við tœkifceri og segja
þeim laxveiðisögur!
X
Ég hef í rauninni engu við þetta að
bœta, þið getið sjálf botnað pistilinn. Spá-
mannssól mín er runnin til viðar, starf
mitt fullkomnað, árangurinn enginn. En
ég aðeins vil mœlast til þess að Esekíel,
vinur minn, hleypi aldrei freistaranum Jó-
el Petúelssyni inn x hóp lœrisveina sinna.
þar sem honum mœtti vera Ijóst, að mót-
stöðuþreki þeirra gegn spillingunni er
auðvelt að ofbjóða. Svo Z^ueð ég þá ^urf-
eislega, sem hlustuðu á orð mín um
skamma stund, en formœli hinum, sem
skáru hrúta undir rœðu minni. Ég hníg
aftur i haf gleymskunnar eins og við
mátti búast.
HABAKÚK
er miðstöð verðbréfaviðskiptanna.
Sími 1710.
Merkileg bðk
Það verður varla um það
deilt, hverjir voru mestu bók-
menntaviðburðir ársins 1941.
—AÖ slepptri útgáfu Hins ísl.
fornritafélags á Heimskringlu,
voru það saga Theodórs Frið-
rikssonar, „í verum“, og sagan
af Þuríöi formanni, hið klass-
iska verk fræðiþulsins Brynj-
óifs frá Minnanúpi. Saga Theó-
dórs mun líklega vera stærsta
og giæsilegasta bók, sem gefin
hefur verið út á Íslandi án op-
inbers styrks. í bókinni munu
vera um e'in og hálf milljón
bókstafir og nær 80 myndir.
,,í verum“ er ekki aöeins
stór bók, prentuð á vandaðan
pappír, heldur er hér um að
ræða eitt gagnmerkasta og
skemmtilegasta rit, sem við
eigum. Það er engin fjarstæða,
sem einn góöur íslendingur
sagði nýlega, aö með þessari
bók Theodórs væri komið
fyrsta bindi nýrra íslend'inga-
sagna, og væri vissulega mál
til kom'ið. „í verum“ er saga
íslenzks alþýðumanns, alþýðu-
í mann, sem fæðist í fátækt,
) berst allt sitt líf hinni hörðu
baráttu við fátækt og lýkur
bókinni á fullorðins árum og
er enn fátækur. — Theodór
lxefur lifaö margt. Hann er
gæddur frábærri eftirtektar-
og frásagnargáfu, og er bók
hans fjársjóður fyrir eftirlif-
andi kynslóð'ir. Adv.
Samtíðin
aprílheftið er nýkomið út. Efni:
Grein um Indriða Waage ásamt
rnyndum af honum í ýmsum hlut-
verkum. Viðtal við ritara Tónlist-
arfélagsins, Björn Jónsson kpm.,
um væntanlega Sönghöll Reykja-
víkur. Grein um hollar lífsvenjur
smásaga og margt fleira.
Merkasta bókin i ár
í VEHUfll
Saga Theodói s Frlðrikssonar
Bókin er fullkomið snilldarverk, um það eru allir sammála.
1 veram er saga alþýðumanns, Islendings, sem kannar flestar raun-
ir hinnar hörðu lífsbaráttu, en lætur ekki bugast og missir aldr-
ei sjónar á sinni heilögu skyldu við lífið og samtíðina, þrátt fyr-
ir hin erfiðu lífskjör. Saga Theodórs er sönn og djörf lýsing á
samtíð hans, og það er merkileg saga. Hvert einasta íslenzkt
heimili verður að eiga hana. — Það er ekki unnt að finna betri
gjof-
i'toæðiveiki”, sem nú er komin í
^ær allar sveitir héraðsins. Hefur
verið reynt að sporna við henni
*öeð girðingum og niðurskurði. ,1
dnni sveit var allt fé skorið nið-
Ur í haust en keypt lömb í stað-
^n innan frá Eyjafirði. En þetta
•nun allt reynast fálm eitt: Sýk-
‘llinn er óþekktur enn og upptök
veikinnar, þótt menn hyggi að
^ún hafi borizt hingað með kara-
^U'l-hrútum. Veikin er orðin stað-
)'Undin í landinu og er þegar kom-
lri yfir mikinn hluta þess. Hún
'irðst ekki vera faraldur, sem
'iVerfur aftur fljótlega, heldur við-
vurandi veiki, sem vinna verður
bug á með lækningu og með því
hún ,,rasi út” — féð safni mót-
höðukrafti gegn henni — sem
Setur þó tekið langan tíma. Vír-
Sirðingar þær, sem lagðar hafa
•erið, munu leggjast flatar í næsta
■‘Ujóavetri. Horfur þessar eru
Wergi góðar, því að afkoma
eænda hér í sýslu byggist nú
^Vrst og fremst á sauðfjárrækt.
'rerður nú að fara að hugsa vel
l!lu það, hvemig plágu þessari
verður mætt, án þess að landbúnað-
'lr hér falli í rústir. Verður þá
ú:ð fyrsta að auka mjög ræktun
^autgripa, bæði til kjöts og mjólk-
I)1'- En þá verður að stækka og
^ta túnin. Þau em hér lítil
jCgna þess að bændur hafa aðal-
ega búið við sauðfénað, sem hag-
týtir bezt alls búfénaðar útskag-
Hfltl og afréttimar. Árið 1937 lét
Búnaðarsamband Suður-Þingey-
inga mæla túnþýfið á sambands-
svæðinu og reyndist það þá að
vera um 250 ha. Er nú unnið að
því að útrými því með öllu, svo
að túnin megi verða öll véltæk og
það sem allra fyrst. Garðyrkja
getur bmgðizt hér um slóðir
vegna næturfrosta á sumrin, en
þó lærist nú betur og betur að
hafa hennar not, þrát fyrir áfelli
aí frostum. En svo þarf að koma
hér rafmagn um allar sveitir, það
yrði, fyrir landbúnaðinn, mesta
lyftistöng, sem hægt er að eygja
í dag. — Jæja! ekki meira um
þetta að sinni.
Hér var á árunum stofnað fiski-
ræktar- og veiðifélag í vatnahverfi
Laxár. Óvíst er að sá félagsskap-
ur verði langlífur og það jafnvel
helzt sökum þess, að heimildarlög
þau, sem þessi félagsskapur bygg-
ist á, eru með þeim furðulegu
annmörkum, að hægt er að gera
cinstaka félagsmenn ófjárráða,
bæði til tekna og gjalda, af verð-
inetnum eignum, sem veðsettar
eru fyrir skuldum og skyldar til
hárra opinberra gjalda, bæði til
sveitar, sýslu og ríkissjóðs. Slíkt
mundi enginn maður þola, enda
kemur þetta í mótsögn við ákvæði
stjórnarskrárinnar.
Rólegt var hér í „pólitíkinni”
á árinu. Þó vakti frestun kosn-
inga til Alþingis nokkurt umtal,
sömuleiðis þinghaldið í lok ársins
og mun hugsandi mönnum hafa
lítið þótt koma til þessara stjórna-
ráðstfana. Vegna ,,samsteypunn-
ar” varð lát á áróðri Hriflu-Jón-
asar, en hann hefur nú um langt
skeið haldið hér uppi áróðri með
klíkufundum og þvættingsgreinum
í „Tímanum”. En það er vitað, að
aðaláhuigamál Jónasar er það að
troða ofan í skítinn alla þá menn,
sem ekki álíta hann sjálfan mikil-
menni og strita við það að gera
sannleikann að lýgi og lýgina að
sannleika þegar hann, í þröngsýni
sinni, álítur sjálfum, sér það ávinn-
ing. En engum blöðum mun um
það að fletta, að áróður Jónasar
Jónssonar, hér í héraði, hefur
valdið afturför í félagslegum
þroska manna, aukið óeiningu og
I hljóðskraf um náungann og valdið
j siðferðilegri spillingu.
Eg tel það engum vafa bundið,
að með endi styrjaldar þeirrar,
sem nú geisar, verði lokið dögum
pólitískra málaskúma, og allra
þeirra manna, sem halda uppi ill-
vigum flokkadrætti innan þjóðfé-
laganna. Þá verður gaman að lifa.
Jón H. Þorbergsson.
Eftir kosningarnar
Smáskæruhernaður.
Blaðið Tíminn finnur ýmsar
leiðir til að viila lesendum sínum
sýn um orsakir ósigursins í bæj-
arstjórnarkosningunum. Gerir
blaðið ýmist, að telja kjark í
fylgimenn sína og benda þeim á,
að ósigrinum beri að snúa upp í
sigur með ötulu starfi, eða það
leitast við að draga fjöðiur yfir,
að um nokkurn verulegan ósigur
hafi verid aö ræða. Kemst biað-
ið þannig að þeirri niðurstöðu, að
átökin um áhrif á bæjarmál
Reykjavíkur hafi aðeins verið
,,smáskæruhernaður ”
tlrvalslið.
í sama blaði kemst formaður
Framsóknarflokksins að þeirri
niðurstöðu, að stríðsmenn Fram-
soknarflokksins í Reykjavík sé
,,úrvalslið”, sem árum saman
hafi orðið að þola „látlausa skot-
hríð” andstæðinganna. Má það
mikilli fuirðu gegna, að flokkur-
inn skuli hafa úrvalslið sitt í
„smáskæruhernaði” í stað þess
að hafa það í sjálfri víglínunni,
þar sem um eittlivað er að tefla.
Málalið.
Hitt mundi að vísu sönnu nær,
að liðskostur Framsóknarmanna
i Reykjavík væri málalið en ekki
,úrvalslið”. Flokkurinn fékk 1074
atkvæði við kosningarnar. Ef deilt
er í þá tölu með tveimur koma
út 537. Ætli það finnist ekki svo
margir starfsmenn hjá S. 1. S-,
Framsóknarflokknum og á opin-
berum skrifstofum, sem settir
hafa verið til starfa fyrir atbeina
forustumanna Framsóknarflokks-
ius? Sennilega eru þeir mun fleiri.
En því er hér deilt með tveimur
atkvæðatöluna, að gera má ráð
ýrir, að konur málaliðsmannanna
jreiöi atkvæði með mönnum sín-
im og þeir, sem ókvæntir eru,
:aíi til jafnaðar aflað ílokknum
a. m. k. eins atkvæðis hver.
Vlálalið er aldrei öruggt.
Það má gera ráð fyrir, að
Framsóknarílokkurinn hafi skip-
að á herstöövar smar í Reykja-
vík nokkrum fleiri mönnum en
úrslit kosnmganna gefa til kynna.
Nokkur hluti liösins hefur svikið,
þegar í víglínuna kom. Það sýnir
aö hér er um málaliöað aö ræða,
því að það er aidrei öruggt. Á
urslitastund getur það snúið
vopnunum gegn þeim, sem leigði
það. Sennilega heíur sá hluti mála
liðsins, sem næst stendur Ey-
steini Jónssyni kosið C-listann við
þessar kosningar.
„Setulið“.
Það má telja fullvíst, að Fram-
sóknarmenn hafi ca. 600 manna
setulið í Reykjavík. Bæjarstjórn-
arkosningarnar hafa leitt í ljós,
að flokkurinn á ekkert raunveru-
legt kjörfylgi í höfuðborginni.
Það má telja fullsannað, að eng-
inn maður í höfuðstaðnum, sem
er flokki þessum óháður, greiði
honum atkvæði við almennar
kosningar. Þar að auki situr nokk
ur hluti „setuliðsins” á svikráð-
um við yfirboðara sína og not-
Framh. á 4. síðu.