Morgunblaðið - 10.02.2020, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 10. FEBRÚAR 2020
Dalvegi 10-14, 201 Kópavogi - Sími: 555-1212 - handverkshusid.is
Opið frá kl. 8 - 18 virka daga og 12 - 16 laugardaga
VILTU LÆRA SILFURSMÍÐI,
TÁLGUN EÐA TRÉRENNSLI?
Fjölmör
stuttnáms
í handve
g
keið
rki.
Skráning og upplýsingar á
www.handverkshusid.is
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Við verðum að meðtaka nýja
tækni sem ég líka held að fólk á
öllum aldri geri. Í sjálfu sér er
ekki um neitt að velja ætlum við
ekki að einangrast. Breyting-
arnar eru hraðar og samfélagið
þróast örar nú en nokkru sinni
áður. Sjálfvirkni er lykilorð að
framtíðinni og eins og við getum
fundið á svo mörgu í okkar dag-
lega lífi,“ segir Arnheiður Guð-
mundsdóttir, framkvæmdastjóri
Skýrslutæknifélags Íslands.
Rúmlega 1.100 manns tóku
þátt í ráðstefnudegi á UTmess-
unni sem haldin var í Hörpu í lok
síðustu viku. Þar kom fagfólk úr
tölvu- og tæknigeiranum saman
til faglegrar umræðu um upplýs-
ingatækni í sinni víðustu mynd.
Bæði var kynntur ýmis nýr hug-
búnaður og tæki sem eru að ryðja
sér til rúms og mun breyta vinnu-
markaðinum. Síðari hluti mess-
unnar var svo sýning fyrir al-
menning á því helsta sem
skólarnir og svo tölvu- og tækni-
fyrtæki hafa að bjóða.
Mikil eftirspurn eftir
fólki með tæknimenntun
Arnheiður minnist þess að á
UTmessu fyrir áratug var kynnt
sú tækni, sem flestum þótti fjar-
læg þá, að helstu heimilistæki
væru nettengd og hægt að stýra
þeim í gegnum farsíma. Einnig að
bankaviðskipti yrðu að mestu
komin yfir á netið og að í versl-
unum myndi fólk afgreiða sig
sjálft. Nú er þetta orðið raunin.
„Í matvörubúðunum hefur
maður séð síðasta árið að einföld-
ustu störfin þar eru að detta út. Á
flestum sviðum er í dag komin
sjálfvirkni og stafræn tækni svo
mikil eftirspurn er eftir fólki með
tæknimenntun. Fyrir tíu árum
var sagt að 400 þúsund manns
með tölvumenntun þyrfti til
starfa í Evrópu en nú er þessi tala
komin í 900 þúsund. Og vissulega
fara margir í þetta nám og skól-
arnir hér heima, sem veita mennt-
un á því sviði eru mjög góðir, það
er HÍ og HR. Þá eru Keilir og
Tækniskólinn að gera skemmti-
lega hluti, svo sem með námi í
tölvuleikjagerð. Skólarnir eru í
takt við tækniþróun,“ segir Arn-
heiður sem starfaði við forritun í
um tuttugu ár.
Vélmenni komi með matinn
„Tölvunarfræði og forritun
eru störf tækifæra. Tekjurnar eru
ágætar og vinnutíminn er sveigj-
anlegur og að því leyti í samræmi
við óskir fólki í nútímasamfélags.
Og þú færð hvarvetna vinnu því
starfsumhverfið er alþjóðlegt og
enskan er tungumálið sem gildir.
En jafnhliða því eru svo í gangi
áhugaverð verkefni á sviði mál-
tækni – þar sem íslenskan er inn-
leidd í snjalltækni og stýribúnað.
Í áratugi voru á RÚV sýndir
sjónvarpsþættirnir Nýjasta tækni
og vísindi, þar sem vísdómsmenn
sögðu frá tækjum sem breyta
myndi lífi okkar. Sumt í þessum
þáttum vakti þótti framúrstefnu-
legt, en nú á því herrans ári 2020
kemur sennilega fæst fólki á
óvart lengur þegar um er að ræða
tól og tæki.
„Já, hér á UTmessunni var
flutt áhugavert erindi um hvernig
ný tækni mun nýtast til dæmis á
hjúkrunarheimilum fyrir aldr-
aðra. Þar er líklegt að skynjarar
muni í framtíðinni fylgjast með
heilsu og líðan fólks. Þá er sömu-
leiðis líklegt að vélmenni muni
taka einföldustu störfin á þessum
stofunum, koma með matinn og
slíkt,“ tiltekur Arnheiður og bæt-
ir við að í upplýsingatækni nú-
tímans séu persónuverndarsjón-
armið ofarlega á baugi.
Nánast óraunverulegt
„Margir eru viðkvæmir fyrir
því hvernig upplýsingar um líf
okkar fara inn í hina stafrænu
heima,“ segir Arnheiður og að
lokum: „Ég hef stundum sagt sög-
una af því þegar við nokkrar vin-
konur sátum saman að spjalla og
höfðum þá símana okkar með
hljóðnemana opna liggjandi á
borði. Ætli hafi svo liðið nema
klukkutími uns inn á vegginn
okkar á Facebook fóru að
streyma auglýsingar um þau efni
sem við höfðum verið að rabba
upp. Þetta var nánast óraunveru-
legt. Ég held þó að yngra fólk sé
ekki eins viðkvæmt fyrir þessu,
enda vön svona markaðssetningu
sem er hluti af fjórðu iðnbylting-
unni, nýjungum öllum sviðum. Og
við hljótum að fagna, eða er ekki
bara frábært að ökuskírteini
verði stafræn, biðraðir í bönkum
úr sögunni og afreiðsla í búðum
gangi hraðar fyrir sig. “
Sjálfvirkur veruleiki og stafræn þróun í deiglunni á UT-messunni
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
FramtíðÁ flestum sviðum er í dag komin sjálfvirkni og stafræn tækni, segir Arnheiður.
Nýjasta tækni og vísindi
 Arnheiður Guðmundsdóttir
fæddist 1965. Lærði tölvunar-
fræði í Danmörku og útskrif-
aðist 1986 og var fyrsta konan
á Íslandi sem fékk IPMA-vottun
sem verkefnastjóri. Vann sem
forritari, verkefnastjóri og
stjórnandi; fyrst á tölvudeild
Landspítalans í átta ár, svo 14
ár hjá Skýrr.
 Útskrifaðist sem MBA frá HÍ
árið 2010. Tók við sem fram-
kvæmdastjóri hjá Ský árið
2009 og hefur séð um og hald-
ið um 500 ráðstefnur þar. Ný-
sköpunarverkefnið UTmessan
tekur stóran hluta af hennar
starfi en sú vegferð hófst 2011.
Hver er hún?
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Stjórn RÚV hefur synjað Kristínu
Þorsteinsdóttur, fyrrverandi rit-
stjóra Fréttablaðsins og eins um-
sækjenda um stöðu útvarpsstjóra,
um rökstuðning um hvað réð vali á
nýjum útvarpsstjóra. Þetta kemur
fram í svari sem Margrét Magnús-
dóttir, starfandi útvarpsstjóri, sendi
fyrir hönd stjórnar RÚV við ósk
Kristínar.
Eins og greint var frá í liðinni viku
óskuðu bæði Kristín og Kolbrún
Halldórsdóttir, fyrrverandi um-
hverfisráðherra og umsækjandi um
stöðuna, eftir rökstuðningi vegna
ráðningar Stefáns Eiríkssonar í
starfið.
Óskaði Kristín m.a. skýringa á því
hvers vegna hún komst ekki lengra í
ráðningarferlinu en raun bar vitni
og hvað Stefán hafði fram yfir hana
með hliðsjón af auglýsingu um
starfið. Enn fremur óskaði hún eftir
öllum gögnum sem vörðuðu ráðn-
inguna en var einnig synjað um þá
beiðni.
RÚV starfi á sviði einkaréttar
Í svari Margrétar við ósk Krist-
ínar er m.a. bent á álit frá umboðs-
manni Alþingis frá árinu 2009 þar
sem umboðsmaður segir að vegna
stöðu sinnar sem opinbert hlutafélag
starfi RÚV á sviði einkaréttar. Þá
komi fram í lögum um réttindi og
skyldur starfsmanna ríkisins að þau
taki ekki til starfsmanna hluta-
félaga, jafnvel þótt þau séu að öllu
leyti í eigu ríkisins.
Einnig er vísað til dóms Hæsta-
réttar frá 2015 þar sem segir að
hvorki reglur opinbers starfsmanna-
réttar né reglur stjórnsýsluréttar
gildi um opinber hlutafélög.
„Að framangreindu gættu telur
stjórn RÚV sér ekki lögskylt að
veita einstökum umsækjendum sér-
stakan rökstuðning, og er þeirri
beiðni synjað,“ segir svo í svarinu.
Við fyrirspurn sinni um gögn er
varða ráðninguna fékk Kristín keim-
lík svör. Upplýsingalög veiti ekki
rétt til þess að fá aðgang að gögnum
um málið og er því beiðninni synjað.
Einu tveir sem hafa
óskað rökstuðnings
Í gær hafði Kolbrún Halldórsdótt-
ir hvorki fengið svar við fyrirspurn
sinni um rökstuðning né staðfest-
ingu á því að fyrirspurnin væri til
meðferðar. Þá sagðist Margrét
Magnúsdóttir ekki vita til þess að
fleiri hefðu óskað eftir rökstuðningi
vegna málsins.
RÚV neitar að rökstyðja valið
 Kristínu synjað um rökstuðning  „Ekki lögskylt“  Upplýsingalög veiti ekki rétt til gagnanna
Kristín
Þorsteinsdóttir
Kolbrún
Halldórsdóttir
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
„Tilgangurinn er sá að beina íbúun-
um í umhverfisvænni áttir, annað-
hvort með ívilnunum vegna um-
hverfisvænni lifnaðarhátta eða
innheimtu gjalda þegar fólk gengur
á umhverfið með lifnaðarháttum eða
hegðun,“ segir Ólafur Þór Gunnars-
son, einn þriggja flutningsmanna
þingsályktunartillögu sem lýtur að
því að heimila sveitarfélögum að inn-
heimta umhverfisgjöld.
Ólafur segir að sveitarfélögin séu
betur til þess fallin að beina íbúum
sínum að umhverfisvænni lifnaðar-
háttum en ríkið og því sé eðlilegt að
þau hafi heimild til þess að inn-
heimta umhverfisgjöld.
„Sveitarfélögin eru miklu nær
íbúunum og að jafnaði í meiri sam-
skiptum við þá. Sveitarfélög geta til
dæmis aðstoðað íbúa með moltugerð
í nærumhverfinu. Ef þú skilar minna
rusli þá borgarðu minna. Það eru
fjölmargar leiðir fyrir sveitarfélögin
til að leiðbeina íbúum sínum með
þessum hætti og ala þá upp kyn-
slóðir af fólki sem finnst eðlilegt að
lifa með umhverfisvænum hætti,“
segir Ólafur.
Greiða gjald fyrir bifreiðaeign
Þegar hann er spurður um fram-
kvæmd á innheimtu umhverfis-
gjalda nefnir hann helst sérstök
gjöld vegna bílaeignar sem íbúar
myndu þá greiða til þess sveitar-
félags sem þeir búa í.
„Það er þekkt í mörgum ná-
grannalöndum okkar að borgir og
sveitarfélög rukki fyrir bílaeign, sér-
staklega ef þú átt fleiri bíla en einn.
Eins og staðan er í dag rukkar ríkið
bifreiðaskatt en sveitarfélögin bera
samt sem áður stóran hluta af kostn-
aðinum í umferðar- og bílastæða-
mannvirkjum og fleiru.“
Ólafur segir að hægt sé að hugsa
um fleiri útfærslur umhverfisgjald-
anna en þær sem snúi að bifreiða-
eign, svo sem umhverfisgjöld vegna
urðunar og spilliefna.
Spurður hvort með þessu móti sé
ekki verið að setja of mikla byrði á
einstaklinginn, í stað þess að setja
byrðina á stóriðju og fyrirtæki, segir
Ólafur:
„Sveitarfélögin hafa jafnvel enn
minni tæki í höndum til að hafa áhrif
á starfsemi fyrirtækja en auðvitað
ætti þetta líka við um fyrirtæki og
stofnanir.“
Umsagna um tillöguna hefur verið
óskað og rennur umsagnarfrestur út
13. febrúar.
Umhverfisgjöld
til sveitarfélaga
 Nálægð við íbúa skipti miklu máli
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Umferð Sveitarfélög gætu til dæmis
innheimt gjöld vegna bíla.