Vísbending


Vísbending - 23.05.2016, Blaðsíða 1

Vísbending - 23.05.2016, Blaðsíða 1
ÍSBENDING yikurit um viáskipti og efnahagsmúl 23 . maí 2016 18. tölublað 34. árgangur ISSN 1021-8483 Hugleiðingar um verðbólgu og efnahagsþróun Um þessar mundir er gangur efna- hagslífsins á íslandi með miklum ágætum. Atvinnuleysi er einung- is 3,1%, verðbólga 1,6% og einkum drifin áfram af hækkun fasteignaverðs, hagvöxtur var 4% á síðasta ári og við- skiptaafgangur er um 5% af vergri lands- framleiðslu. Erlendar skuldir hafa farið ört lækkandi og hrein staða gagnvart út- löndum er nálægt núlli og betri en hún hefur verið um langt árabil. Jafnframt hefur kaupmáttur launavísitölu vaxið um 5,5% á síðasta ári' og útlit er fyrir áframhaldandi vöxt á þessu ári. Hér verð- ur fjallað um orsakir þessa góðæris, þátt hagstjórnar og það sem betur mætti fara.2 Summa verðbólgu og atvinnuleysi hefur verið nefnd eymdarvísitalan (e. misery index) og notuð til þess að bera saman stöðu efnahagslífs á milli landa. í Töflu 1 sést að Island er í fjórða sæti á þessum lista um þessar mundir. Reyndar má segja að ísland sé í fyrsta sæti vegna þess að verðhjöðnun í Sviss og núll pró- sent verðbólga í Japan og Danmörku felur ekki í sér eftirsóknarverða stöðu, enda reyna japönsk stjórnvöld allt sem þau geta til þess að auka verðbólgu þar í landi. Hagstjórn eftirhrunsáranna hefur í stórum dráttum verið í samræmi við þá áætlun sem gerð var í samráði við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn í lok árs 2008.1 fyrstu var ríkissjóður rekinn með miklum halla, útgjöld hans og hallarekstur hélt uppi eftirspurn í hagkerfinu fyrstu árin eftir hrun á meðan efnahagsreikningar einkageirans, sem í mörgum fyrirtækjum hafði svipað til vogunarsjóða hvað varðar samsetningu eigna og skulda, voru lag- aðir jafnframt því sem mikið gengisfall krónunnar gerði innflutning dýran og beindi útgjöldum heimila að innlendum vörum. Peningastefnunni var beitt til þess að halda gengi krónunnar stöðugu, bæði með fjármagnshöftum og háum vöxtum. Þetta var gert vegna tengingar höfuðstóls lána heimila og fyrirtækja við gengi krónunnar, ýmist beint með erlendum eða gengistryggðum lánum eða óbeint í gegnum verðtryggingu fast- eignalána. Svo var hagstjórnarblöndunni smám saman breytt, fjármálastefna ríkis- ins varð aðhaldssamari og halli á fjár- lögum hvarf og peningastefnan studdi við efnahagsbatann með lækkandi vöxt- um jafnframt því sem aukið traust og trúverðugleiki styrkti gengi krónunnar. Hagvöxtur í kjölfar kreppu var þá drifinn áfram af útflutningsgreinum. Á síðustu misserum hefur ferða- þjónustan borið uppi hagvöxt. En það er ekki einungis lágt gengi krónunnar sem útskýrir vöxt ferðaþjónustunnar enda hefur raungengi hækkað mikið síðustu árin vegna innlendra launahækkana og gengishækkunar krónunnar. Lágt raun- gengi í kjölfar fjármálakreppu hefur þó án efa hjálpað til við að fjölga erlendum ferðamönnum og síðar hafa aðrir þættir komið til. Þessir þættir eru, svo nokkur dæmi séu nefnd, auglýsingagildi eldgosa, fréttir af fjármálakreppunni og öflugar auglýsingaherferðir aðila í ferðaþjónustu. Hinn ört vaxandi hópur fólks sem hefur ferðast til Islands getur sömuleiðis hafa farið fallegum orðum um landið við sína kunningja sem síðan örvar vöxt ferða- þjónustu enn frekar. Auk þess má benda á að það er einnig mikill vöxtur í ferða- þjónustu í norðurhéruðum Norðurlanda. Þannig kann vöxturinn að einhverju leyti að stafa af norðurslóðatísku, ekki síst hjá þeim þjóðum sem koma nýjar inn á evrópska ferðamarkaðinn. Að lokum er sá möguleiki fyrir hendi að lágt olíuverð á heimsmarkaði hafl gert flugferðir ódýr- Tafla 1. Atvinnuleysi og verðbólga í nokkrum löndum Verð bólga Atvinnu leysi Alls Sviss -0,9 3,5 2,6 Japan 0,0 3,2 3,2 Danmörk 0,0 4,2 4,2 ísland 1,6 3,1 4,7 Bretland 0,5 5,1 5,6 Bandaríkin 0,9 5,0 5,9 Þýskaland -0,1 6,2 6,1 Kína 2,3 4,0 6,3 Tékkland 0,3 6,1 6,4 Austurríki 0,7 5,8 6,5 Ástralía 1,3 5,7 7,0 Noregur 3,3 4,6 7,9 Kanada 1,3 7,1 8,4 Holland 0,6 7,8 8,4 Svíþjóð 0,8 7,7 8,5 Pólland -1,1 10,0 8,9 Frakkland -0,2 10,0 9,8 evrusvæði -0,2 10,2 10,0 Belgía 2,0 8,5 10,5 Ítalía -0,4 11,4 11,0 Rússland 7,3 6,0 13,3 Tyrkland 6,6 11,1 17,7 Spánn -1,1 20,4 19,3 Grikkland -1,5 24,4 22,9 Heimild: Hagstofa íslands og The Economist, 7-13 maí, 2016. Löndunum er raöaö frá smæsta til starsta gildi summu veröbólgu og atvinnuleysis í fróröa dálki töflunnar. ari sem síðan gæti gengið til baka ef olíu- verð hækkar aftur. Eftir stendur að í heimi verðhjöðn- unar og atvinnuleysis á Vesturlöndum framh. á bls. 2 IEymdarvísitalan svonefnda hefur lengi verið skilgreind sem summa verðbólgu og atvinnuleysis. Hin þekkta Phillips-kúrfa sagði að lítið atvinnuleysi og lág verðbólga gætu ekki farið saman. 3Vaxandi fjöldi ferðamanna á íslandi felur í sér nokkra áhættu, ef ferðaþjónustan verður fyrir höggi. 4Sumir kaupa banka án þess að vita af því. Aðrir halda að þeir hafi keypt banka, án þess að hafa gert það. VÍSBENDING • 18. TBL. 2016 1

x

Vísbending

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísbending
https://timarit.is/publication/281

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.