Vísbending - 19.12.2016, Síða 4

1 i
% /
“V
Aörir sálmar
Hollenska veikin
breiðist út
framh. afbls. 3
Samkvæmt upplýsingum frá Aðföng-
um og Krónunni þurfa verslanir þeirra
svipaða álagningu í krónum á kílógramm
matvæla þó innkaupsverð innfluttra mat-
væla án tolla sé lægra. Það er álíka um-
stang að selja einn kjúkling hvort sem
hann er innlendur eða innfluttur. Því
er hér gert ráð fyrir að verslunin taki sér
sömu krónutöluálagningu pr. einingu á
innflutta vöru án tolla og hún fær núna
af innlendri framleiðslu. Með öðrum
orðum, sama krónuálagning, en hærri
prósentuálagning, þannig að verslunin
nýtur ekki góðs af tollvernd matvæla ef
samkeppni er virk.
Að síðustu kemur svo 11 % virðis-
aukaskattur ofan á matvælin.
Samantekt
Þegar framangreindur verðsamanburður
á innlendum og innfluttum kjúklingum
liggur fyrir er ekki að undra þó stuðning-
ur við innlenda kjúklingabændur reikn-
ist sá hæsti í bændastéttinni sbr. töflu 1.
Matarútgjöld hér á landi gætu verið um
24,2 milljörðum króna lægri ef tollvernd
yrði aflétt.
Ohætt er að ganga út frá því að sá
verðmunur sem ekki gengur til bænda
né verslunar gangi til slátur- og vinnslu-
aðila samanber töflu 1. Bændur teljast
þannig á síðasta ári hafa notið rúmlega
10 milljóna króna stuðnings gegnum toll-
verndina, en slátur- og vinnsluaðilar um
14 milljóna króna stuðnings.
I Evrópu háttar þannig til að bændur
geta skipt við þau sláturhús og þær mat-
vælavinnslur sem bjóða best í álfunni og
því reiknast ekki óbeinn stuðningur neyt-
enda við þá starfsemi milli landa. Slátrun
og vinnsla nýtur þannig tollverndarinnar í
meira mæli en bændur.
Nú kann ýmislegt hvað varðar stað-
setningu og stærðarhagkvæmni að skýra
þennan verðmun, en það réttlædr ekki að
framh. afbls. 1
á ný. Forsætisráðherra lýsir yfir stuðningi
við að binda gengi krónunnar við rúblu,
enda margt líkt með rússneska hagkerf-
inu og því íslenska.
Gerðist að hluta:
• Gerður er landbúnaðarsamningur til
áratuga og lokað fyrir allan innflutning á
landbúnaðarvörum sem hægt er að fram-
leiða hér á landi. Bananar hækka í verði.
Forsetinn lýsir því yfir að hann geti
aldrei hætt. Landbúnaðarsamningur til
10 ára. Forsetinn ætlaði að hætta, hætti
lögskylda neytendur til talsverðra útgjalda
til að halda verndarhendi yfir stórfyr-
irtækjum sem í sumum tilvikum flytja
ágóða úr landi og geyma í aflandsfélögum
eins og dæmin sanna.
Það er mál til komið að tollvernd verði
aflétt af íslenskum landbúnaði og hann
látinn mæta samkeppni innan Evrópska
efnahagssvæðisins. Hér er um gríðarlegt
hagsmunamál fyrir íslenska neytendur
að ræða því láta mun nærri að matarút-
gjöld á mann geti lækkað um 10 þús. kr. á
mánuði með afnámi tollverndarinnar.
Öðru máli gildir um beinan stuðning.
Ekki er óeðlielgt að hafa hann ámóta eða
lítillega hærri enn í nágrannalöndunum.
Að vísu þarf að hugsa viðmiðun stuðn-
ingsins algerlega upp á nýtt til þess meðal
annars að hleypa að lögmálum markaðar-
ins, einkaframtaki og nýsköpun, þannig
að ofan á hóflegan grunnstuðning geti
hver og einn bóndi byggt eftir sinni getu,
hæfileikum og frumkvæði. Q
Heimildaskrd
Guðjón Sigurbjartsson. (Mars 2016).
Upplýsingar í tölvupósti og samtöl við
forstjóra Aðfanga og Krónunnar. Reykja-
vík.
Hagfræðistofnun Háskóla Islands.
(2009). Islensk bú í finnsku umhverfi.
Reykjavík: Utanríkisráðuneytið.
Hagfræðistofnun HI. (án dags.). Óút-
gefið mat.
OECD. (24. October 2016).
Agricultural support estimates. Sótt 24.
October 2016 frá OECD Agricult-
ure Statistics: http://www.oecd-ilibrary.
org/agriculture-and-food/data/prod-
ucer-and-consumer-support-estimates/
agricultural-support-estimates-2015_
data-00737-en
Starfshópur um tollamál. (2014).
Skýrsla starfshóps um tollamál á sviði land-
búnaðar til sjávarútvegs- og landbúnað-
arráðherra. Atvinnuvega- og nýsköpunar-
ráðuneytið, Reykjavík.
svo við að hætta og hætti svo. Ókunnugt
um verð á bönunum.
• Hlutabréfamarkaður hækkar um
60%, evran fer niður í 118 krónur og
ríkisstjórnin ákveður að verja öllu fram-
laginu frá slitabúunum til lækkunar hús-
næðisskulda, en tekur þó frá milljarð sem
verja á til þess að kaupa eyðibýli til þess
að þingmenn sem hliðhollir eru bændum
geti flutt lögheimili sitt. Hlutabréfavísi-
talan lækkaði um 10%, evran er um 119
krónur. Ríkisstjórnin féll. Q
Váxtalækkun Seðlabankans gæti verið
mikil mistök. Ein af röksemdum bank-
ans fyrir lækkuninni var sú að hagvöxtur
væri mun meiri en hann hafði spáð. Þetta er
athyglisvert í ljósi þess að lögbundið mark-
mið bankans er að halda verðlagi stöðugu
en ekki að halda hagvexti í hæstu hæðum.
Stöðugt verðlag og ofþensla fer aldrei saman.
Hagvöxtur mældist 10,2% á þriðja ársfjórð-
ungi sem er langt yfir langtímajafnvægi.
Mikill undirliggjandi verðbólguþrýstingur
er um þessar mundir vegna launahækkana
og aukinnar einkaneyslu. Styrking krónunn-
ar er eins og mjúk ábreiða yfir vandamálið.
Atvinnuleysi á Islandi er um 2,9% og
er langlægst í OECD ríkjunum. Til sam-
anburðar var atvinnuleysi í Evrópusam-
bandinu 8,3% að meðaltali í október síð-
astliðnum. Hingað streymir erlent vinnuafl
í stórum stíl frá útlöndum.
Margt bendir til að við séum að ganga
í gegnum það sem kallað hefur verið hol-
lenska veikin á tungumáli hagfræðinnar.
Þetta hugtak er notað yfir aðstæður sem
skapast í efnahag ríkja sem virkja verðmæt-
ar náttúruauðlindir - svipað og gerst hefur
í ferðaþjónustunni hér á landi. Raungengi
hækkar og launahækkanir smitast út til
annarra atvinnugreina. Samkeppnisstaða
bæði innlendrar framleiðslu og annarra
útflutningsgreina versnar. Norðmenn
eru reyndar undantekningin sem sannar
regluna, en þeim hefur tekist að verja sig
gegn veikinni með ráðdeild og sparnaði. Is-
lendingar virðast ekki hafa erft það gen frá
frændum sínum.
Raungengi á mælikvarða neysluverðslags
er nú í hæstu hæðum og hefur ekki verið
hærra frá því í árslok 2007. Raungengi á
mælikvarða launa er enn betri mælikvarði
á samkeppnisstöðu fyrirtækja þar sem laun
eru stærsti kostnaðarliðurinn í rekstri þeirra.
Þar er svipaða sögu að segja, samkeppn-
ishæfnin hefur versnað umtalsvert enda hafa
Iaunahækkanir hér á landi verið mun meiri
en í nágrannalöndunum á síðustu árum.
Oft sannast hið fornkveðna að það sem
fer upp kemur yfirleitt aftur niður. Þetta á
ekki síður við í efnahagsmálunum eins og
íslendingar ættu að vera farnir að þekkja.
Þegar styrkingarferli krónunnar tekur enda
er hætt við að hinni mjúku hulu verði svipt
af og þá mun á ný sjást í hið kunnulega and-
lit verðbólgumóra. sg
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimurhf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575.
Netfang: benedikt@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upplag: 700 eintök.
Öll réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
án leyfis útgefanda.
4 VÍSBENDING • 41.TBL. 2016