Sváfnir - 06.05.1933, Síða 8

•8'
sé að hrekja Þá skoðun mina, að Þróunin hafi '
í lýðræðinu fært okkur möguleika til Þess,
að skipulagsbreyting geti farið fram á frið-
samlegan hátt gegnum Þingræðið, að Það, að
alÞýðan geri byltingu og alÞýðufl. komist
í sterkan meirihluta löggjafarÞings, sé
hliðstætt. En hvar eru rökin á móti ÞesstU?
Ég ‘ann Þau ekki. Eg fékk aðra menn til að
leita með mér, en Þeir fundu Þau ekki heldurj
og er ég ekkert hissa á Þvi. Það sem Sig.
heldur vist að séu rök, eru orðin f,Það erx
nú ovó* ' og fullyrðing hans um Það, að
Þótt jafnaðarmenn komist í meirihluta, verði
ekkert hróflað við auðvaldsÞjóðfélaginuj
En Þetta kalla ég engin rök.
Eg hefi hér rúmsins vegna ekki rætt um
nema örfá atriði úr grein Sig. Allt hitt
verður að bíða betra tækifæris. En ég vona,
að næsta vetur fái ég tækifæri til að ræða
við hann um hin mismunandi sjónarmið okkar
é félagslífinu og st j órnmálunum, og með Því
kveð ég hann.
G. Þ. G.
Þ J 0 S T R Ú.
I.
Hér á landi hafa myndast margar sérkenni-
legar sögur um drauga, álfa, tröll, útilegu-
me:m, galdramenn og margt fleira. Á Þjóð-
veldistimanum bar mjög lítið á Þessari
Þjóðtrú. Þá fyltu konemgasögur, hetjusögur
og goðasögur hugi manna. Samt er getið um
ýr:sa drauga, til daanis Glám í Grettissögu,
og svo eru Fróðárundrin töluvert dulræn.-
Þaö er fyrst, er kemur fram á 17. öld, að
Þjóðsögumar ná hámarki sínu. Það stafar af
Því, að Þá var mjög mikil vesöld hér á landi,
og Þjóðin á einna lægsta menningarstigi.
Bryddir Þá mjög á hjátrú og hindurvitnum,
sem spruttu af fáfrceði og vanÞekkingu á
náttúrulögmálunum. Þau fyrirbrigði í nátt-
úru.'ini og mannlífinu, sem ekki voru augljós,
voiu talin óskiljanleg og yfimáttúrleg, og
álitið, að Þau stjómuðust áð meiru eða
minna leyti af djöflinum og hans árum. Þessi
Þjóðtrú hefir Því að mestu leyti myndast,
Þegar vahÞekking manna hefir verið mest, en
Þer sögur, sem hafa. spunnist út af henni,
eru merkilegar að Þvi leyti, að Þær eru
sannur spegill aldarandans.
II.
Draugatrúin hefir átt einna mest itök
hjá Þjóðinni. Hún greinist i tvent; dírauga
og uppvakninga. Draugar eða vofur eru dauðir
menn, sem af sjálfsdéðum hafa risið upp úr
gröf sinni, og eru Þeir að sveima hér við jöröu
að næturlagi. Gera Þeir mönnum/skráveifur,og
komið getur Það jafnvel fyrir, að Þeir drepi
menn. Þessir draugar hafa engan veginn kunnað
við Þá svipleju breytingu, sem varð á högum
Þeirra, er Þeir létust, og hafa ef til vill
att eitthvað ógjört hér í heimi. ímsir átt
peninga, sem Þeir hafa ekki viljað skilja
við sig, eða att einhvers að hefna. Uppvakn-
ingar eru dauðir menn, sem galdramenn hafa
vakið upp og sent, til Þess að lumbra á
einhverjum óvinum sinum. En sér grefur gröf
Þótt grafi, Því að Þessir uppvakningai-, sem
kallaðir voru sendingar, urðu oft meisturum
sinum yfirsterkari, og réðu undirlögum Þexrra.
Álfar eru fólk, sem býr i klettum og stór-
um steinum. Þeir eru yfirleitt nllra bezta
fólk, greiðugt og hjálpsamt, en hefnir
grimmilega, ef á hluta Þess er gengið.
Tröllin eru griðarlega stór vexti og búa
i hellun. Þau gera mönnum oft mein, og jafn-
vel éta Þá, ef Þau langar til Þess. Sum
tröll erusvakölluð nátttröll. Þau mega ekki
sjá dagsljósi}, Þvi að Þá steingjörvast Þau.
Margir steinar og björg hér é landi eru
nátttröll, sem dagað hafa uppi.
Utilegu menn búa einkum i Ödéðahrauni,
eða stöðum fjarri mannabústöðum. Þeir eru
mennskir menn, er miklu kraftameiri heldur en
hyggðarmenn. Stunda Þeir sveitabúskap, en féð
er Þar miklu vænna og engin betri. Stundum
kemur Það fyrir, að Þeir stela sauðfé frá
byggðarmönnum, og oft hafa Þeir mannakjöt á
boðstólum, Þegar svo vill til að byggðar-
menn villast til Þeirra.
Galdramenr. voru álitnir standa i sambandi
við djöfulinn. A 17. öldinni kvað svo mikið
að galdramönnum, að of t. d, hestur heltist
eða kýr fór i mógröf, Þá var Það kennt galdra-
brellum, og ef maður sýktist snögglega, átti
Það að vera gemingaveiki. Sumir galdramenn
urðu svo rammgöldróttir, að Þeir léku á
læriföður sinn i listinni, eins og t. d.
Sæmundur fróði.
III.
Nú á siðustu öld hefir áhugi Þjóðanna fyr-
ir Þjóðlegum fræðum tekið að glæðast. Fyrstir’
urðu Þeii Grimsbræður tii Þess að færa Þjóð-
sögur i letur, éins og Þær voru orðaðar af
munni Þjóðarinnar. - Sagnfrasðingar meta Þjóð-
sögur mikils að réttu.Þær eru góð bending
um menningarstig hverrar Þjóðar*- hugsmiar-
hátt hennar, átrúnað og lifskjör.
2. bekkingur.