Samtökin '78 - Sjónmál - 15.05.1991, Síða 2

2
Sjónmál
í Sjónmáli
Um árabil hafa Samtökin 78 gefið reglulega út
fjölritað fréttabréf þar sem sagðar eru fréttir af vett-
vangi félagsins og birtar stuttar greinar. Okkur þyk-
ir þröngur stakkur skorinn með slíkri útgáfu og
förum þess vegna „á flot við ísa brot“ með frétta-
blað í breyttum búningi. Við vonum að tiltækið
mælist vel fyrir og verði til þess að fjölga félags-
mönnum - þeir fá blaðið nefnilega sent heim til
sín!
Hér verða sem fyrr sagðar fréttir af starfsemi
Samtakanna 78 og birtar greinar af ólíku tagi um
málefni okkar, áhugamál og menningu. Ögn af
borgarslúðri látum við fylgja með eins og sönnu ís-
lensku fréttablaði sæmir, við birtum fréttir utan úr
heimi, svo og innlendan og erlendan skáldskap
eftir lesbíur og homma. Okkur er lífsnauðsyn að
líta stöku sinnum upp af naflanum og öðlast víðari
sjóndeildarhring - enda er margt í sjónmáli ef
menn nenna að skima í kringum sig. En til þess
þarf ritfæra og ritglaða fréttamenn og við lýsum því
eftir fólki í ritnefnd.
Það er stefna okkar að gefa í Sjónmáli allgóða
mynd af því sem efst er á baugi í heimi homma
og lesbía á hverri tíð. Við lifum nefnilega á merki-
legri tímum en marga grunar. Svo hart sem það er
að lifa í skugga alnæmis þá hefur sjúkdómurinn
gert tilvist okkar sýnilega, þögnin er ekki lengur
hlutskipti okkar. Á okkur er tekið meira mark í
þjóðfélagsumræðunni en nokkru sinni fyrr,
skemmtistaðir á íslandi gera núna í fyrsta skipti
heiðarlegar tilraunir til að höfða til okkar sem við-
skiptavina og þeir sigrar sem unnist hafa gagnvart
löggjafarvaldinu í nágrannalöndunum munu hafa
sín áhrif hér á landi - og það fyrr en margan
grunar.
Þetta fyrsta tölublað er ekki stórt að vöxtum.
Þykktin minnir suma á Alþýðublaðið, aðra á Þjóð-
viljann. Blaðsíðufjöldinn mun ráðast af efninu sem
fyrir liggur hverju sinni því við erum hagsýn og
sníðum okkur stakk eftir vexti á hverri tíð. Við heit-
um á ykkur, ágætu lesendur, að styðja útgáfuna
með ráðum og dáð. Það gerið þið ekki síst með
því að gerast félagsmenn í Samtökunum 78.
Sjónmál
Útgefandi
Samtökin 78
Félag lesbía og homma á Islandi
Pósthólf 1262 - 121 Reykjavík
Ritnefnd
Ámi Kristjánsson
Lilja Svanbjörg Sigurðardóttir
Veturliði Guðnason
Þorvaldur Kristinsson
Ábyrgð
Lilja S. Sigurðardóttir
Ljósmyndir
Halla Frímannsdóttir og fleiri
Umbrot
Þorvaldur Kristinsson og Jón Proppé
Prentun
Prentstofa G. Benediktssonar
Merktar greinar í Sjónmáli eru birtar á ábyrgð höfunda sinna
og túlka ekki endilega stefnu útgefanda.
Baráttan fyrir
réttlátri löggjöf
Framhald af forsíðu
hún í einu orði sagt frábært
starf. Frumvarp var síðan lagt
fram á Alþingi árið 1989 en ekki
tókst að koma því í gegn á því
þingi. I þessu nýja frumvarpi eru
öll sérákvæði varðandi samkyn-
hneigða úr gildi numin, því eins
og segir þar á einum stað: „Mið-
að við nútímaviðhorf gagnvart
samkynhneigðum er ákvæðið
úrelt.“ Þá er kveðið á um 14
ára lágmarksaldur fyrir alla án
tillits til kynhneigðar, en 16 ár
ef viðkomandi unglingur hefur
sannanlega verið tældur til
makanna með blekkingum eða
gjöfum.
Það verður mikill sigur fyrir
okkur þegar frumvarpið öðlast
samþykki og við reynum að
beita áhrifum okkar til að svo
megi verða. Það er samt bara
fyrsta skrefið fram á við.
Kvennalistinn
í vetur höfðu lesbískar konur
innan Kvennalistans frumkvæði
að því að semja sérstakan kafla
í stefnuskrá flokksins fyrir
kosningar þar sem kveðið er á
um afnám misréttis gagnvart
samkynhneigðum og hlaut þessi
kafli fullan stuðning kvennanna
í flokknum. Sigurborg Daða-
dóttir, frambjóðandi í 2. sæti á
lista Kvennalistans í Norður-
landskjördæmi eystra, gerði rétt-
indi okkar að einu helsta
baráttumáli sínu í opinberri um-
ræðu fyrir kosningar. Og á
framboðsfundi Kvennalistans í
vor lýsti Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir því yfir að hún væri reiðu-
búin að vinna málum okkar
þann framgang á þingi sem í
hennar valdi stæði. Því mun hún
að undirlagi Samtakanna 78 leg-
gja fram þingsályktunartillögu á
Alþingi í haust. Sú tillaga er í
meginatriðum efnislega sam-
hljóða þeirri sem lögð var fram
1985.
Hvers vegna þingsá-
lyktunartillaga?
„Hvers vegna veljið þið þessa
leið?“ er oft spurt. „Við þurfum
lagaákvæði og lagabreytingar.
Hvaða gagn gerir svona þingsá-
lyktun ef hún verður samþykkt?“
Því er til að svara að það er
sjálfsögð og eðlileg krafa lög-
gjafarvaldsins að lagasetningar
séu rækilega ígrundaðar og rök-
studdar. Ef byrlega blæs og
stjómskipuð nefnd kemst á lagg-
imar, mun hún safna vitnisburð-
um, draga upp eins konar
„landakort" af stöðu mála á ís-
landi og ljúka starfi sínu með
því að senda frá sér skýrslu um
misrétti það sem samkynhneigðir
búa við hér á landi. Einungis
með slík gögn í höndunum er
hægt að leggja fram fmmvarp til
laga sem vemda rétt homma og
lesbía og veita þeim jafnan rétt á
við aðra.
Okkar ábyrgð
Slíkt er mikil vinna og mun að
líkindum taka sinn tíma. En við
getum haft áhrif þar á - hvert
eitt einasta okkar. Samtökin 78
munu í sumar kynna skipulagða
gagnasöfnun sem félagið stendur
fyrir. Við munum safna vitnis-
„Saga okkar fer alltof
leynt og sumra er harla
sorgleg. En við getum
gert hana að góðri sögu
með því að tileinka okkur
meiri sjálfsvirðingu -
meira sjálfsálit.“
burðum um ólíka reynslu fólks
og verður hún kynnt hér í næsta
tölublaði. Við munum þar m.a.
mælast til þess að þeir sem orð-
ið hafa fyrir misrétti vegna kyn-
hneigðar sinnar á vinnustöðum, á
leigumarkaði, á skemmtistöðum
segi sögu sína. Við viljum heyra
frá þeim sem þurft hafa að berj-
ast fyrir foreldrarétti sínum, og
frá þeim sem hafa verið lagðir í
einelti í skólum vegna kyn-
hneigðar og jafnvel flosnað upp
úr námi af þeim sökum. Við
þurfum líka vitnisburði um mis-
réttið sem viðgengst í „hinni
heilögu fjölskyldu“ og svo má
enn telja. Eðli málsins sam-
kvæmt verður nafn fólks hvergi
nefnt í þessum vitnisburðum.
Ef við leggjumst á eitt þá get-
um við flýtt ótrúlega fyrir fram-
gangi mála á Alþingi. Enginn
skal samt skilja þessi orð svo að
í þeim felist sú trú að með lög-
um tryggjum við mannréttindi
okkar í eitt skipti fyrir öll. En
lagabálkar eru engu að síður
stefnumarkandi fyrir þá
mannasiði sem hvert samfélag
setur sér - fyrir það hvaða hegð-
un telst leyfileg, góð og gild.
Rjúfum vítahringinn
„Eigum við þá að velta okkur
upp úr fortíðinni?“ kann einhver
að spyrja?
Ó nei, aldeilis ekki. Gagna-
söfnun af þessu tagi á ekkert
skylt við sjálfsvorkunn og píslar-
vætti. En það er skylda okkar
gagnvart komandi kynslóðum
homma og lesbía (og þau munu
fæðast svo lengi sem þessi bless-
aða þjóð heldur áfram að geta
böm) að búa svo í haginn að
saga liðinna áratuga endurtaki
sig ekki til eilífðar. Saga okkar
fer alltof leynt og sumra er harla
sorgleg. En við getum gert hana
að góðri sögu með því að til-
einka okkur meiri sjálfsvirðingu
- meira sjálfsálit og rofið víta-
hringinn sem meðal annars felst
í réttindaleysi okkar. Það eru
einungis aular sem alltaf trítla
endalaust í hring.