Rit Búvísindadeildar - 15.09.1996, Blaðsíða 134

flag en við hefðbundna yfirbreiðslu, 20 tonna á ári." Þessi niðurstaða áréttar það
að nauðsynlegt er að gera allar tilraunirnar í tilraunaflokkinum upp.
Á íslandi, eins og fleiri löndum, hafa margir áhuga á því að koma sem mestu af
búfjáráburði í flög. Smíðuð hafa verið tæki til að fella búfjáráburð niður í gróin
tún. Eitt slíkt tæki var flutt inn og gerðar margbrotnar tilraunir með það á
Hvanneyri (Hv-1979(4)-508 á bls. 68) og Möðruvöllum (Mv-1980(2)-508 á bls.
70). í greinum, sem þeir Guðjón Egilsson og Guðmundur Jóhannesson (1993)
skrifuðu um tækið og tilraunimar segir: "Meginkostur niðurfellingar er sá
uppskeruauki sem af henni verður. Má að líkindum rekja hann beint til betri
nýtingar köfnunarefnis en það hefur mest áhrif á uppskeruna." í síðari grein
þeirra félaga segir: ..Það verður að ætla minnst 50 hö. dráttarvéí fyrir
niðurfellingartækið eitt sér. Sé tækið hins vegar áfast mykjutank þarf að a.m.k.
70 hö. dráttarvél. Það er þó Ijóst að eftir því sem stærð mykjutanks og ökuhraði
eykst verður dráttaraflsþörf meiri." Það að þessi aðferð hefur ekki náð fótfestu á
íslandi getur verið vegna þess hvað aflþörfin er mikil. 1 flestum rannsóknum
kemur í Ijós að minna köfnunarefni tapast út í loftið ef búfjáráburður er feldur
niður en ef hann er borinn ofan á.
6.1.6 KÚAÞVAG, SAUR OG ÚTÞVOTTUR Á MYKJU
Á fyrri hluta tuttugustu aldar var rnikið byggt af þvaggryfjum við fjós á íslandi.
Guðmundur Jónsson (1942) skýrir þannig frá ástæðunum: ...,,í loft- og
lagarheldum safngryfjum er hægt að geyma þvag búfjáráburðar vel og án þess, að
nokkurt verulegt efnatap eigi sér stað. Og sé þvaginu dreift í hagstæðu veðri,
verður og mjög lítið efnatap við notkun þess. Hins vegar er lítt framkvæmanlegt
að geyma og bera fastan áburð svo á, að ekki tapist úr honum allmikill hluti
stækjunnar (ammoníaksins)."
Á meðan verð á köfnunarefni og kalíi var hátt miðað við verðmæti uppskerunnar,
þótti rétt að aðskilja saur og þvag kúa og nota þvaggryfjur. Þegar verðið á
áburðinum lækkaði þá var því hætt. Þvaggryfjurnar urðu að vera vandaðar og
voru því dýrar. Eins og framar getur voru gerðar tilraunir með notkun þvags á
tún. Guðmundur Jónsson (1942) fjallar um tilraunirnar og segir: ..Samkvæmt
þessu er hvert kg af þvagi þrisvar sinnum verðmeira en 1 kg af saur. Gefur því að
skilja, hversu mikilvægt það er að geyma það og nota vel. Og af mykjunni alls er
124