Harmonikublaðið - 01.05.2016, Blaðsíða 14

Karl Jónatansson
f. 24. febrúar 1924
Fyrsti formaður SIHU, Karl Jónatansson
andaðist 3. janúar sl.
Karl fæddist að Blikalóni á Melrakkasléttu
þann 24. febrúar 1924. Þar hófst hans
tónlistarferill en ungur að aldri fluttist
hann með foreldrum sínu að Krossanesi
í Eyjafirði. Hann var orðinn liðtækur
dansspilari þegar hann flutti til Reykja-
víkur um tvítugt og þar stundaði hann
alvöru tónlistarnám hjá Viktori Urbancic
í fimm ár. Hann lærði á saxófón, klarinett
og harmoniku en það hljóðfæri átti eftir
að verða hans lífsförunautur og lífstíll ef
svo má segja. Hann lék á dansleikjum
árum saman og þá var gott að geta gripið
í blásturshljóðfæri þegar við átti. Karl þótti
fínasti ballspilari og ekki spillti fyrir að
hann átti auðvelt með að semja falleg og
mjög skemmtileg lög og útsetja meistara-
d. 3. janúar 2016
lega fyrir hljómsveitir ef því var að skipta.
Kalli hóf ungur að segja öðrum til og tón-
listarkennsla varð hans lífsstarf. Hann varð
fljótt kunnur harmonikukennari og það
má trúlega segja um það eins og eyjarnar
á Breiðafirði, nemendurnir eru óteljandi.
Almenni músikskólinn var hans hugar-
fóstur, þar lærðu ungir sem aldnir að spila.
Karl Jónatansson hóf að beita sér fyrir
stofnun harmonikufélaga um miðjan átt-
unda áratuginn. Arið 1977 var svo fyrsta
harmonikufélagið stofnað, Félag harmo-
nikuunnenda í Reykjavík. Að sjálfsögðu
voru nemendur hans stór hluti félaganna.
Níu árum seinna stofnaði hann síðan
Harmonikufélag Reykjavíkur. Bæði þessi
félög eru starfandi ennþá. Hann kom
reyndar að stofnun fleiri harmonikufélaga.
Aðeins fjórum árum eftir að FHUR varð
til efndi Karl til fundar á Akureyri, þar
sem hann bjó og kenndi á þeim árum. Þar
bar hann fram þá hugmynd að stofna
landssamtök, en þá þegar voru til lands-
samtök lúðrasveita og fleiri tónlistarfélaga.
Landssambandið var svo stofnað vorið
1981 og varð Karl formaður þess fyrsta
árið. Harmonikuunnendur standa í mik-
illi þakkarskuld við Karl Jónatansson, því
eins og segir, miklu veldur sá er upphafinu
veldur.
Eftirlifandi eiginkona Karls er Sólveig
Björgvinsdóttir og eignuðust þau tvo syni.
Samband íslenskra harmonikuunnenda
sendir þeim samúðarkveðjur vegna fráfails
Karls Jónatanssonar.
F.h. Sambands íslenskra harmonikuunn-
enda, Gunnar Kvaran formaður
Fallinn er frá Karl Jónatansson harmo-
nikuleikari. Hann var fjölhæfur tónlist-
armaður en þekktastur fyrir leikni sína á
harmoniku. Hæfileikar hans nýttust vel
við leiðsögn og kennslu á hljóðfærið. Lyk-
illinn að því var natni Karls og lipurð við
útsetningar á vinsælum lögum fyrir byrj-
endur og lengra komna og svo að stuðla
að góðum félagsskap nemenda. Félaga-
tengslin ræktaði hann í gegnum harmon-
ikufélögin sem hann stofnaði til að mynda
trausta umgjörð og frjóan jarðveg fyrir
nemendur og fullburða harmonikuleikara.
Þannig hafa orðið til fjöldamargir hópar
sem Karl Jónatansson stofnaði og tefldi
fram víða í tengslum við tónlistarflutning
sem hann skipulagði við ýmisleg tilefni.
Karl var stofnandi Félags harmonikuunn-
enda í Reykjavík. Um tíma var hann síðan
búsettur á Akureyri og starfaði að harmo-
nikukennslu við tónlistarskóla þar. Á
þeim tíma stofnaði hann Félag harmo-
nikuunnenda við Eyjafjörð. Jafnframt var
hann einn helsti forgöngumaður um
stofnun Sambands íslenskra harmoniku-
unnenda og fyrsti formaður þess. I Reykja-
vík stofnaði Karl og rak Almenna músik-
skólann en spilaði jafnframt í ýmsum
hljómsveitum, sem hann oftast stjórnaði
sjálfur. Hann átti snaran þátt í, ásamt
eldri nemendum sínum, að Músikklúbb-
urinn Accord varð til. I framhaldi af
honum var svo Harmonikufélag Reykja-
víkur stofnað árið 1986 og Harmoniku-
félagið Hljómur árið 2005, bæði að frum-
kvæði Karls. Um árabil hélt fyrrnefnda
félagið úti stórsveit 50 harmonikuleikara
en einnig smærri hópa og burðarvirkið
byggt á útsetningum og dugnaði Karls
Jónatanssonar.
Tónlistarhátíðir sem hann stofnaði til á
sínum tíma og skipulagði eru nokkrar. f
þessu sambandi má t.d. nefna harmo-
nikutónleika tvisvar til þrisvar á ári í Ráð-
húsinu í Reykjavík og í Árbæjarsafni. Eru
þessar hátíðir orðnar fastir liðir í menn-
ingarlífi borgarinnar. Þá var honum í
seinni tíð í mun að brúa kynslóðabilið og
skipulagði í þeim tilgangi tónlistar- og
dansskemmtanir í Gerðubergi þar sem
boðið var upp á söng og dans undir hljóð-
færaslætti hljómsveitar Karls. En víst má
telja að þetta starf sem upp er talið, auk
þeirra laga sem Karl hefur samið fyrir
harmoniku, hafi tengt nafn Karls órjúf-
anlegum böndum við íslenska harmo-
nikusögu.
F.h. stjórnar Harmonikufélags Reykjavíkur,
Ólafur Briem
„Hvers vegna harmoniku“? Klassísk
spurning meðal nemenda Kalla þegar við
hófum nám hjá honum enda ekki sjálf-
gefið hljóðfæraval á þeim tíma. Hljóðfærið
þótti nefnilega gamaldags og tengdist
gamla tímanum. En það var svo merkilegt
að til Karls í Hólmgarðinn sótti fjöldinn
allur af fólki af öllum stærðum og gerðum
og af öllum þjóðfélagsstigum. Karl og
harmonikan hans sameinaði svo ótrúlega
margt fólk af ólíku sauðahúsi undir sama
þaki. Og það var ekki bara harmonikan
og snilldarlegar útsetningar Kalla sem
heilluðu heldur líka félagsskapurinn og
sögurnar. Hann raðaði nemendum sínum
saman í trío og kvartetta og enn stærri
hópa ef því var að skipta og fól þeim ver-
kefni og ýtti þeim úr vör, skjálfandi á
frh. bls. 15
14