Morgunblaðið - 30.12.2020, Blaðsíða 14

14 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 2020
Bláu húsin v/Faxafen • Sími 553 7355 • Vefverslun: selena.is
20% afsláttur
gildir út 31. desember
í verslun og í vefverslun
selena.is
Aðhaldsföt
undir áramótadressið
Það dylst engum að
árið sem senn rennur
sitt skeið muni límast
inn í sögubækurnar
um ókomna tíð og
óhætt að segja að
kórónuveirufarald-
urinn hafi lagt heims-
byggðina á hliðina.
Fljótlega eftir að Ís-
land tók við formennsku í Norð-
urlandaráði í upphafi árs voru góð
ráð dýr, en líkt og á fleiri víg-
stöðvum þurfti að hugsa starfið
upp á nýtt í gegnum hinn staf-
ræna heim. Þrátt fyrir ýmsar
áskoranir sem komu í kjölfar Co-
vid-19 er formennskuár Íslands
um margt eftirminnilegt og mörgu
var áorkað á þessum skrýtnu tím-
um.
Áður en heimurinn svo að segja
lokaðist vegna heimsfaraldursins
tókst undirrituðum að fara í op-
inbera heimsókn til skoska þings-
ins en þetta var í fyrsta sinn sem
forsvarsmönnum Norðurlandaráðs
var boðið í slíka heimsókn. Skotar
hafa mikinn áhuga á að efla tengsl
við Norðurlöndin og kom bersýni-
lega í ljós hversu mikla tengingu
löndin hafa hvað viðkemur sögu,
menningu og tungumálum. For-
seta Norðurlandaráðs tókst einnig
að heimsækja pólska þingið, sem
var eftirminnileg för, en heim-
sóknin var ekki síst merkileg fyrir
stjórnarandstöðuna þar í landi og
vakti koma norrænu erindrekanna
mikla athygli.
Meiri sveigjanleiki og kraftur
Síðan skall kórónukrísan á og í
kjölfar hennar riðlaðist öll dagskrá
ráðsins og mikil óvissa varð um
skipulag funda ársins. Það var
leyst með fjarfundum og þó að ör-
litlir byrjunarörðugleikar hafi orð-
ið á þeim tókst ráðinu að halda
uppi öflugu pólitísku starfi allt ár-
ið. Segja má að hið nýja fyr-
irkomulag hafi veitt starfinu meiri
sveigjanleika og kraft.
Ísland valdi þrjú áherslusvið
fyrir formennsku sína: að standa
vörð um lýðræðið, meðal annars
með því að berjast gegn fals-
fréttum, standa vörð um líf-
fræðilegan fjölbreytileika og að
efla tungumálakunnáttu innan
Norðurlandanna.
Þing Norðurlandaráðs
hápunkturinn
Hápunktur ársins, þing ráðsins,
hefði átt að fara fram í lok októ-
ber í Hörpu og hefði sennilega
orðið einn stærsti viðburður ársins
með helstu framámönnum og -kon-
um af Norðurlöndunum ásamt því
að aðalframkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, António Guterres,
hafði þegið boð um þátttöku.
Aflýsa þurfti þinginu í fyrsta
sinn og þess í stað voru haldnir
stafrænir fundir. Úr varð frábær
mæting á alla fundina í þingvik-
unni, allir forsætisráðherrarnir
mættu, sem hefur ekki gerst lengi.
Fundirnir voru hver öðrum dýna-
mískari og gagnlegar umræður
áttu sér stað. Fundurinn með Ant-
ónio Guterres, um áhrif Covid-19 á
heimsbyggðina, var einn af há-
punktum þingsins þar sem þing-
menn og ráðherrar allra Norð-
urlandaþjóðanna gátu í fyrsta sinn
eftir skilaboðin frá Guterres rætt
sín á milli hvernig hvert og eitt
norrænu landanna hafði tekist á
við krísuna.
Í fyrsta sinn í ár var verðlauna-
afhending Norðurlandaráðs í ýms-
um flokkum send út í sjónvarpi á
Norðurlöndunum í samstarfi við
RÚV sem fékk gott áhorf og náði
út til fleiri áhorfenda en áður, sem
var mjög ánægjulegt.
Samfélagsöryggi og
hringrásarhagkerfið
Starf Norðurlandaráðs er mik-
ilvægur og merkilegur vettvangur
fyrir norrænu löndin og ýmis
áhugaverð málefni sem ráðið
fjallar um og hefur áhrif á hverj-
um tíma. Það sem hefur verið fyr-
irferðarmest undanfarið er um-
ræðan um samfélagsöryggi,
matarsóun, sýklalyf, súrnun sjáv-
ar, hringrásarhagkerfið, greiðslu-
lausn milli landamæra (P27), nor-
rænt rafrænt auðkenni þvert á
landamæri (MR-Digital), rafrænir
fylgiseðlar með lyfjum ásamt sam-
eiginlegum lyfjakaupum í kjölfar
Covid-19, stjórnsýsluhindranir og
mikilvægi smærri tungumála svo
eitthvað sé nefnt.
Mikil umræða hefur verið á
árinu um landamæralokanir og
samráðsleysi og var stefna Norð-
urlandaráðs um samfélagsöryggi
tekin upp á öllum fundum með
ráðherrum. Stefnan er víðtæk og
varðar mörg ólík málefnasvið. For-
sætisnefnd Norðurlandaráðs setti
saman skýrslu fyrr á þessu ári um
samfélagsöryggi og mögulegt nor-
rænt samstarf. Ljóst er að mun
meira samstarf er mögulegt og
gagnlegt en hins vegar hefur því
miður skort á pólitíska forystu til
að leiða það starf. Norðurlandaráð
hefur óskað eftir því að rík-
isstjórnirnar á Norðurlöndunum
meti hvernig fari best á að nýta
norrænu ráðherranefndina í sam-
starfi um norræna utanríkis- og
öryggismálastefnu, þar á meðal
norrænt samstarf um samfélags-
öryggi og almannavarnir ásamt að
veita því stuðning.
Norðurlandaráð hefur átt fleiri
góða og gagnlega fundi á árinu
sem tengjast alþjóðasamstarfi.
Þannig átti ráðið stafrænan fund
með Svetlönu Tíkanovskaju, leið-
toga stjórnarandstöðunnar í Bel-
arús, þar sem lýst var yfir stuðn-
ingi við stjórnarandstöðuna í
landinu. Norðurlandaráð hefur
haft verulegar áhyggjur af ástand-
inu í Belarús og lagði áherslu á að
ráðið styður ætíð lýðræði, grund-
vallarreglur réttarríkisins, mann-
réttindi og jafnræði allra ein-
staklinga.
Það má með sanni segja að árið
hafi verið viðburðaríkt og lær-
dómsríkt á nýstárlegan hátt þar
sem krafturinn í Norðurlandaráði
fékk að njóta sín á viðsjárverðum
tímum.
Eftir Silju Dögg
Gunnarsdóttur
og Oddnýju
Harðardóttur
» Starf Norðurlanda-
ráðs er mikilvægur
og merkilegur vett-
vangur fyrir norrænu
löndin og ýmis áhuga-
verð málefni sem ráðið
fjallar um og hefur
áhrif á hverjum tíma.
Silja Dögg Gunnarsdóttir og Oddný Harðardóttir
Höfundar eru forseti og varaforseti
Norðurlandaráðs.
Dýnamískt og öflugt starf þrátt fyrir heimsfaraldur
Atvinna