Morgunblaðið - 16.12.2020, Blaðsíða 2

2 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 2020FRÉTTIR
Kleppsmýrarvegur 8 | 104 Reykjavík | 581 4000 | solarehf.is | solarehf@solarehf.is
Alhliða
Ræsting
Öflugt gæðaeftirlit
og góð þjónusta
ar
VIKAN Á MÖRKUÐUM
AÐALMARKAÐUR ÁLVERÐ ($/tonn)
Mesta lækkun
ICEAIR
-5,03%
1,70
Mesta hækkun
REITIR
+3,69%
67,50
S&P 500 NASDAQ
+0,95%
12.523,772
-0,06%
3.665,99
-1,36%
6.510,12
FTSE 100 NIKKEI 225
16.6.'20 16.6.'2015.12.'20
1.500
2.037,8
Unnið í samstarfi við IFS.Hreyfingar frá upphafi viku til kl. 16 í gær.
50,82
-0,26%
26.687,84
2.000
15.12.'20
1.597,5
60
20
BRENT OLÍUVERÐ ($/tunnu)
40,96
Þetta kemur fram í ítarlegu bréfi
sem sjóðurinn hefur sent skrifstofu
fjármálamarkaðar í fjármála- og
efnahagsráðuneytinu. Segir í upphafi
bréfsins að sjóð-
urinn hafi haft til
skoðunar nokkur
yfirtökutilboð á
verðbréfamarkaði
„á undanförnum
misserum“.
Ekki er farið
nánar út í það í
bréfinu hvaða til-
boð er um að ræða. Hins vegar er
ljóst að Gildi, líkt og fleiri lífeyr-
issjóðir hefur þurft að taka afstöðu til
yfirtökutilboða á síðustu árum, m.a.
þegar Útgerðarfélag Reykjavíkur
(þá Brim) fór yfir 30% eignamörk í
Brimi (þá HB Granda) og þurfti þá
lögum samkvæmt að leggja fram til-
boð. Gerði þá tilboðsgjafi samkomu-
lag við stóra hluthafa, ekki síst lífeyr-
issjóði, um að þeir tækju ekki
tilboðinu. Byggðist samkomulagið á
að tilboðsgjafi hygðist ekki ná fullum
yfirráðum yfir félaginu. Á mán-
uðunum eftir að tilboðið var lagt
fram urðu ýmis viðskipti til þess að
treysta tök tilboðsgjafans á félaginu
og dró það um leið úr möguleikum
annarra hluthafa til að hafa áhrif á
starfsemi þess. Önnur dæmi sem
nefna mætti eru yfirtökutilboð sem
leiddi að lokum til afskráningar
Heimavalla úr Kauphöll, tvö yfir-
tökutilboð Samherja í bréf Eim-
skipafélagsins og nú síðast yfirtöku-
tilboð samstarfsaðila í hluthafahópi
Skeljungs.
Í bréfi Gildis til ráðuneytisins er
vakin athygli á því að í mörgum Evr-
ópuríkjum, m.a. Noregi og Finn-
landi, sé minnihlutavernd tryggð
með þeim hætti að yfirtökuskylda
skapast við fleiri aðstæður en aðeins
þær þar sem farið er yfir 30% mörkin
fyrrnefndu og áður en innlausnar-
réttur meirihlutaeiganda skapast við
90% eignamark.
Tvö þrep í Noregi
Þannig hefur sú regla verið inn-
leidd í Finnlandi að yfirtökuskylda
kvikni að nýju við 50% atkvæðisrétt
hluthafa eftir að hafa fyrst kviknað
við 30% mörk. Í Noregi er gengið
lengra. Þannig er skyldan tvískipt í
kjölfar þess að hún myndast fyrst við
1⁄3 hluta atkvæðaréttar eða við 40%
og aftur við 50%.
„Ef reglur af þessu tagi yrðu inn-
leiddar hér þá gætu hluthafar sem
stæðu frammi fyrir yfirtökutilboði
verið rólegri yfir því hvort taka
þyrfti tilboðinu eða ekki. Þeir gætu
þá gengið út frá því að þeir fengju
annað tækifæri til þess að losa um
hlut sinn, ef stór hluthafi færi að nýju
yfir hærri mörk en 30%,“ segir Árni
Guðmundsson, framkvæmdastjóri
Gildis, og bendir á að við núverandi
aðstæður á markaði hér heima geti
hluthafar sem ekki taka yfirtöku-
tilboði orðið innlyksa með bréf sín og
ekki verið tryggir um að fá raunvirði
fyrir þau við sölu, enda geri það fjár-
festingu í félögum mögulega síður
spennandi kost í huga fjárfesta ef
einn og sami aðili eða nokkrir tengdir
hafi full yfirráð yfir félaginu sem í
hlut á.
Íslenski markaðurinn mögulega
veikari fyrir vegna smæðar
Í áliti sjóðsins er bent á að það
skjóti skökku við að endurtekin til-
boðsskylda skuli ekki vera við lýði
hér á landi þar sem íslenski mark-
aðurinn „kunni að vera sérlega við-
kvæmur gagnvart því að ráðandi
hluthafi auki enn frekar við eign-
arhlut sinn jafnt og þétt í ljósi smæð-
ar markaðarins annars vegar og
hlutdeildar stofnanafjárfesta hins
vegar.“
Spurður út í hvaða áhrif núverandi
fyrirkomulag á markaðnum hafi seg-
ir Árni erfitt að segja nákvæmlega til
um það. Hins vegar megi ímynda sér
að þau séu neikvæð.
„Það er verið að hvetja til auk-
innar þátttöku á markaðnum, m.a.
með aðgerðum sem fjármálaráð-
herra hefur kynnt til sögunnar. Að-
gerðir til að tryggja vernd minni-
hlutaeigenda gæti stuðlað enn frekar
að slíkri þátttöku,“ segir Árni.
Hann segist ekki átta sig á hvað
valdi því að minnihlutaverndin hafi
ekki verið sterkari í íslenskum rétti
fram til þessa og telur engin rök vera
fyrir því að tryggja ekki þessa vernd
betur.
Vilja aukna minnihlutavernd
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Gildi lífeyrissjóður hefur
kallað eftir því að lögum
um yfirtökur og yfirtöku-
tilboð verði breytt til vernd-
ar minnihlutaeigendum.
Morgunblaðið/Golli
Heimavellir voru afskráðir úr Kauphöll eftir yfirtöku. Hópur fjárfesta innan Skeljungs hyggst fara sömu leið 2021.
Árni
Guðmundsson
EFNAHAGSMÁL
Gjaldeyrisforði Seðlabanka Íslands
stóð í 863,7 milljörðum króna um ný-
liðin mánaðamót og hafði þá minnk-
að um 64,5 milljarða króna frá fyrri
mánuði. Í lok október stóð hann í 928
milljörðum. Nemur minnkunin milli
mánaða 7%. Sé horft til hástöðu
forðans sem reyndist í lok júní er
minnkunin þó mun meiri. Þá stóð
hann í 1.009 milljörðum og er hann
því 14,4% minni nú en í sumar.
Taka verður tillit til þess við mat á
verðmæti forðans að gengi íslensku
krónunnar hefur verið á mikilli
hreyfingu að undanförnu og styrkt-
ist krónan gagnvart helstu við-
skiptamyntum um rúm 3% í mán-
uðinum. Hefur slík styrking í för
með sér að verðmæti forðans, í krón-
um talið, minnkar sem því nemur.
Þá er stærstur hluti forðans geymd-
ur í erlendum verðbréfum og því
geta hreyfingar á eignamörkuðum
erlendis hnikað heildarvirði hans
talsvert til á milli tímabila. Í lok nóv-
ember var verðbréfaeignin, mælt í
krónum, 712,6 milljarðar og minnk-
aði um 61,1 milljarð frá fyrra mán-
uði. Þá lækkuðu seðlar og innstæður
um 4,5 milljarða og stóðu í 101,3
milljörðum króna.
Gullforði bankans er óverulegur í
heildarsamhengi stærðar hans. Gull-
verð hefur hins vegar verið á mikilli
siglingu allt þetta ár og náði gull-
forðinn hæsta verðgildi sínu í ágúst
og stóð þá í 17,3 milljörðum króna.
Hefur hann minnkað að verðgildi
síðan og stóð í tæpum 15 milljörðum
í lok síðasta mánaðar.
Gjaldeyrisforðinn ekki
minni síðan í febrúar
Morgunblaðið/Golli
Gjaldeyrisforði Seðlabankans fór yfir 1.000 milljarða múrinn í júní.