Morgunblaðið - 16.12.2020, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 2020FRÉTTIR
Mér er vandi á höndum. Eig-
inmanninum leiðist dvölin hér í
Mexíkó og hann er farinn að þrýsta
á mig að finna hentugt land í Evr-
ópu þar sem við hjónin gætum
hreiðrað um okkur. Hafa síðustu
dagar því farið í ítarlegar rann-
sóknir þar sem ég hef legið yfir
skattahandbókum Deloitte, skoðað
leiguverðið í helstu borgum álf-
unnar og greint horfurnar á vinnu-
markaði fyrir eiginmanninn.
Ég vil land þar sem skattar og
launatengd gjöld eru í lágmarki,
leigan sanngjörn og hversdagslífið
tiltölulega ódýrt. Hann vill land þar
sem væri ekki of erfitt að læra mál-
ið, meðallaunin eru ásættanlegt og
velferðarkerfið þannig hannað að
maður fái almennilega þjónustu fyr-
ir það sem greitt er í pottinn. Þá er
bóndinn orðinn langþreyttur á að
vera með marokkóskt vegabréf og
þætti ágætt að finna land þar sem
öðlast má ríkisborgararétt með
fimm ára búsetu. Báðir viljum við
borg sem iðar af lífi og hefur allt til
alls.
Hann, verandi afrískur súkku-
laðimoli, afskrifar n.v. alla Austur-
Evrópu vegna lágra launa, tungu-
málamúra og hættunnar á að verða
fyrir barðinu á kynþátta- og
hommafordómum. Ítalía er einnig
út úr myndinni, því honum ofbauð
hrokinn í heimamönnum þegar við
bjuggum í Mílanó. Portúgal og
Spánn eru líka úti því þar er vinnu-
markaðurinn í molum og laun með
lægsta móti. París lendir heldur
ekki á listanum: „Of margir arabar,“
segir litli músliminn minn og full-
yrðir við mig að veruleikinn í borg
ástarinnar sé ekkert líkur Netflix-
þáttunum Emily in Paris.
Fyrir mína parta koma Norður-
lönd ekki til greina enda skattarnir
þar svo hræðilega háir og dýrt að
lifa. Svipaða sögu er að segja um
Belgíu, Lúxemborg og Holland.
Raunar eru skattar og launatengd
gjöld líka með hæsta móti í Frakk-
landi, Ítalíu, Þýskalandi og Aust-
urríki. Mér þætti alveg koma til
greina að setjast að í Prag – þar
má leysa skattahliðina nokkuð vel
– en Tékkland hentar ekki eig-
inmanninum: launin eru lág og tíu
ára bið eftir vegabréfi. Sviss legg-
ur á hóflega skatta, en þar er allt
of dýrt að lifa og tekur líka tíu ár
að öðlast ríkisborgararétt, og er þá
eftir að nefna hvað Svisslending-
arnir eru ferkantaðir að eðlisfari.
Bara eitt land nær nokkurn veg-
inn að haka við öll boxin og það er
Bretland. Verst að frá og með ára-
mótum taka Bretar upp punktakerfi
fyrir innflytjendur. Er of seint fyrir
okkur hjónin að valsa si svona í
gegnum Heathrow og setjast að í
Pimlico í krafti EES-samningsins.
Vilja lágmarka
svigrúm Bretlands
Þetta ætti Boris Johnson að hafa
hugfast núna þegar hann freistar
þess að semja við möppudýrin í
Brussel um farsæla útgöngu úr
ESB. Það er ekki skrítið að ríki
Evrópusambandsins hafi logandi
áhyggjur af því að Bretland fái of
mikið svigrúm til að gera hagkerfi
sitt frjálst og samkeppnishæft: þeg-
ar allt er vegið og metið er Bretland
nefnilega nú þegar einn mest aðlað-
andi kosturinn í álfunni: reglurnar
tiltölulega skýrar og einfaldar;
stjórnsýslan vönduð; laun tiltölulega
góð, skattar hóflegir og lífsgæði
prýðileg. Leigan mætti vera ódýrari
í London en hún er ekkert mikið
lægri í París, Róm eða Brussel.
Nú er tvennt sem stöðvar Brexit-
viðræðurnar: ESB vill að evrópskar
útgerðir fái áfram að veiða fisk í
breskri lögsögu og að komið verði á
samræmingarkerfi sem á að tryggja
að breytingar á breskum lögum og
reglum veiti breskum fyrirtækjum
ekki forskot á evrópska keppinauta
þeirra. Til að fá aðgang að innri
markaði Evrópu á Bretland að
þurfa að gangast undir ákvæði um
„jafna samkeppnisstöðu“ sem
myndi í reynd þýða að breski lög-
gjafinn ætti í mesta vanda með að
stíga hvers kyns skref í átt að lækk-
un skatta eða minnkun inngripa í
atvinnulífinu. Allt sem létt gæti
byrðum af breskum fyrirtækjum
gæti túlkast sem röskun á jafnri
samkeppnisstöðu og jafnvel að
Bretland þyrfti að apa vitleysuna
eftir ESB ef bandalagið ákvæði að
íþyngja evrópsku atvinnulífi með
frekari álögum, kvöðum og skyld-
um.
Hér minnir ESB óneitanlega á
óþolandi maka sem, eftir allt of
langt og erfitt hjónaband, stendur
frammi fyrir skilnaði en vill gera
það að skilyrði fyrir umgengni við
börnin að hinum aðilanum verði
meinað að finna sér einhvern yngri,
laglegri og geðprúðari til að búa
með.
Fiskurinn lítils virði
í heildarsamhenginu
Deilan um aðgang ESB að bresk-
um miðum er ögn flóknari. Allt frá
upphafi hefur Bretum þótt þeir hafa
fengið óeðlilega lítinn skerf af sam-
eiginlegum fiskveiðiheimildum ESB
og á margan hátt væri það gæfu-
spor fyrir breskan sjávarútveg að fá
að halda gjöfulum miðunum út af
fyrir sig. En taka þarf með í reikn-
inginn að margar breskar útgerðir
hafa selt kvóta sinn til annarra Evr-
ópulanda og mikið er í húfi fyrir
evrópskar sjávarbyggðir næst Bret-
landi, þar sem atvinnulífið er löngu
orðið háð því að fá að veiða breska
fiskinn. Bresk stjórnvöld vilja ekki
loka miðunum en sjá fyrir sér árleg-
ar samningalotur um skiptingu
veiða. ESB vill hins vegar gera
langtímasamkomulag og tryggja að
hvers kyns breytingar á veiðum í
breskri lögsögu verði gerðar í sem
smæstum skrefum svo að evrópskur
sjávarútvegur verði fyrir sem
minnstu tjóni.
Gideon Rachman hjá FT bendir á
að það geti bakað Bretlandi vand-
ræði að sýna of mikla hörku í fisk-
veiðimálum. Því hvað mætti til
bragðs taka ef t.d. franskir sjómenn
stelast inn í breska lögsögu? Ætti
að senda herskip á eftir þeim? Og
hvað svo? Ef sjóher hennar hátign-
ar væri sigað á franskar duggur
myndi ekki standa á ESB að beita
Breta refsiaðgerðum sem væru mun
dýrari en að hleypa nokkrum evr-
ópskum bátum inn á miðin.
Er líka rétt að muna að sjávar-
útvegurinn myndar afskaplega lít-
inn hluta af breska hagkerfinu og
ætti Boris Johnson að vera óhætt að
gefa heilmikið eftir á þessu sviði.
Skemmtilegt tíst náði flugi um
helgina þar sem umsvif breskra út-
gerðarfyrirtækja voru sett í sam-
hengi: Árið 2019 lönduðu bresk fisk-
veiðiskip afla að verðmæti 987
milljónir punda en á sama tíma seldi
breska spilafyrirtækið Games
Workshop spilakarla fyrir 250 millj-
ónir punda. Fyrir þá sem ekki vita
þá framleiðir Games Workshop eins
konar tindáta fyrir fantasíuleiki sem
vinsælir eru hjá nördum.
Benti annar tístari á að sam-
kvæmt opinberum tölum skili stang-
veiði um 1,4 milljörðum punda inn í
breska hagkerfið og trompi þannig
breska fiskveiðiflotann.
Evrópa máttlaus og bitur
Brexit-tímabilið hefur verið bæði
langt og krefjandi og hægt að
greina verulega þreytu hjá breskum
almenningi og bresku atvinnulífi.
Tjónið fyrir breskt efnahagslíf er
mikið en ef Johnson semur ekki frá
sér svigrúmið til að gera breska
hagkerfið lipurt og samkeppnishæft
þá er ekkert sem segir að Bretland
geti ekki náð miklu flugi á komandi
árum og áratugum. Johnson hefði
eflaust mátt búa samlanda sína bet-
ur undir „hart Brexit“ og þjappa
þeim saman til að takast betur á við
erfiðleikana framundan. Hann hefði
líka getað gripið tækifærið og
styrkt tengslin við Frakkland í kjöl-
far hryðjuverkaárásanna í París og
Nice í september og október og
staðið með Frökkum í rimmu þeirra
við Tyrki á meðan allar aðrar þjóðir
Evrópu stóðu með hendur í vösum.
Það hefði gjörbreytt andrúmsloftinu
í Brussel.
Til lengri tíma litið grunar mig að
Evrópusambandið muni fara verst
út úr skilnaðinum. Í gegnum allt
Brexit-ferlið hefur viðmót ESB sýnt
þann brenglaða hugsunarhátt sem
litar starf og stefnu sambandsins í
dag. Margrét Thatcher flutti fræga
ræðu í Bruges árið 1988 þar sem
hún talaði um kosti þess að galopna
markaðinn á milli ríkja Evrópu en
að það mætti ekki vera á kostnað
sjálfstæðis og sérkenna ríkjanna í
álfunni. Varaði hún um leið við því
hvað gæti gerst ef valdið tæki að
þjappast saman á einum stað í
Brussel og möppudýrunum þar
væri falið ákvarðanavaldið:
„Við viljum svo sannarlega að
Evrópa vinni að sameiginlegum
markmiðum sínum. En það þarf að
gerast með þeim hætti að standa
megi vörð um ólíkar hefðir ríkjanna,
völd þingsins á hverjum stað og að
fólk megi áfram vera stolt af eigin
landi; því það er einmitt þetta sem
hefur, í aldanna rás, verið upp-
spretta þess krafts sem Evrópa býr
yfir.“
Þessi kraftur liggur núna grafinn
undir stæðu af bréfabindum í
Strassborg.
ESB vill ekki að öðrum vegni vel
Ásgeir Ingvarsson
skrifar frá Mexíkó
ai@mbl.is
Það sýnir hvers konar
óhræsi ESB er orðið að
Brexit-viðræðurnar hafa
strandað á þeirri kröfu að
bresk stjórnvöld megi ekk-
ert gera sem veitt gæti
bresku atvinnulífi sam-
keppnisforskot.
AFP
Ef Boris Johnson forsætisráðherra semur ekki frá sér frelsið til að bæta
samkeppnishæfni Bretlands þá ætti framtíð landsins að vera björt.
Við erum sérfræðingar
í malbikun
Vantar fyrirtækið þitt gæða
prentefni? Við bjóðum fjöl-
breyttar lausnir hvort sem er í
offset eða stafrænt. Komdu við
í kaffisopa og við finnum leið
sem hentar best hverju sinni.
PRENTVERK