Lögmannablaðið - 01.12.1995, Qupperneq 9

Skylduaðild
Spurt er hvort skylduaðild að Lögmanna-
félagi íslands sé af hinu illa eða góða
ótt það sé meginstefna, nú á
tímum frjálshyggju, að hafna
skylduaðild að félögum, sbr.
2. mgr. 12. gr. stjórnskipunarlaga
nr. 97/1995, um breyting á stjórnar-
skránni, er reglan ekki undantekn-
ingarlaus, frekar en aðrar lagaregl-
ur, sbr. alhæfing rómverjanna:
Nulla regula sine exceptione. Með
almennum lögum má kveða á um
skylduaðild að félögum, ef það er
nauðsynlegt til að félagið geti sinnt
lögmæltu hlutverki vegna al-
mannahagsmuna eða réttinda ann-
arra. Ákvæði 7. gr. 1. nr. 61/1942,
um málflytjendur, með síðari breyt-
ingum, þar sem kveðið er á um
skyldu lögmanna til að hafa með
sér félag, er í samræmi við þessa
undantekningarreglu stjórnskipun-
arlaganna og byggist á því að Lög-
mannafélag íslands hefir sam-
kvæmt lögum með höndum verk-
efni á sviði opinbers réttar, svo
sem eftirlit með lögmönnum, vald
til að setja þeim reglur, agavald,
sem veitir stjórn félagsins úrræði til
að beita áminningu eða sektum
eða leggja til að þeir veröi sviptir
lögmannsleyfi o.fl. Félagið sinnir
þannig almannahagsmunum. Ég
hygg að menn séu nokkuð sam-
mála um, að lagareglan um skyldu-
aðild brjóti ekki heldur gegn
mannréttindasáttmála Evrópu sakir
þessa opinbera hlutverks sem
LMFÍ er ætlað í lögum, sbr. 11. gr.
1. nr. 62/1994.
Þótt skylduaðildin standist
þannig lög svarar hún þvi ekki hvort
hún sé af hinu illa eða hinu góða.
Trúlega mun einhver lögmaður
koma fram á ritvöllinn og draga
fram það, sem hann telur vera af
„hinu illa“ við skylduaðildina,
verða einhvers konar „advocatus
diaboli", tala máli þeirra, sem vilja
skylduaðildina feiga, þar sem ég
tala fyrir máli sem andstæðingar
skylduaðildar telja vera vont mál.
Auövitað gætu þeir snúið nafngift-
inni upp á mig.
Svo sem að framan greinir er
skylduaðild lögleg. Lagareglum er
ætlað að tippfylla vissar þarfir
manna og eftir því sem hún nær til
fleiri manna er auðveldara að rétt-
læta hana, þ.e. að menn eiga að
vera jafnir fyrir lögunum. Það
styrkir mjög lögmannastéttina að
lögmenn hafi með sér félag, sem
komi fram fyrir hönd félagsmanna
gagnvart stjórnvöldum og almenn-
ingi, geti í krafti félagsskaparins
stuðlað að framgangi lögmanna-
stéttarinnar, viðhaldið þeim réttind-
um, sem hún hefir, reynt að auka
þau og koma í veg fyrir að þau
skerðist, en hart er sótt að lög-
mannastéttinni, æ fleiri stéttir leita
inn á hefðbundin svið lögmanna,
svo sem verkfræðingar, viðskipta-
fræðingar og endurskoðendur.
Með skylduaðildinni fæst mun
öflugri félagsskapur en ella, félagið
verður sterkara fjárhagslega, getur
því betur sinnt hagsmunamálum
stéttarinnar, svo sem atvinnumál-
um, hvers kyns fræðslustarfsemi,
símenntun og enclurmenntun lög-
manna og fleira í þessum dúr, sem
auðveldara er að koma við með
öflugu félagi heldur en ef hluti lög-
manna stæði utan félagsins, auk
þess sem það væri ekki sanngjarnt
að hluti félagsmanna bæri kostnað-
inn af sjálfsagðri félagsstarfsemi,
sem kæmi öllum lögmönnum til
góða, einnig þeim sem ekki taka
þátt í kostnaðinum af starfseminni.
Gaðmundur Ingvi Sigurðsson, hrl.
Þaö mundi auövelda þeim bar-
áttuna, sem vilja ganga á rétt lög-
manna, t.d. með því að hleypa
fleirum inn . á hefðbundin mið
þeirra, ef lögmennirnir væru
sundraðir, ef þeir heföu ekki með
sé kröftugt félag, sem gæti komið
frarn í nafni stéttarinnar, talað ein-
urn rórni fyrir hennar hönd.
Ef skylduaðildin veröur felld nið-
ur þá þarf að gera miklar laga-
breytingar, skipa málefnum lög-
mannastéttarinnar með öðrum
hætti en nú er, t.d. eftirlitið með fé-
lagsmönnum o.s.frv. Ég velkist
ekki í vafa um að ímynd stéttarinn-
ar muni ekki batna við það að
skylduaðildin verði felld niður, en
það var einmitt fyrir atbeina félags-
skapar lögmanna að gert hefir ver-
ið ýmislegt, sem hefir stuðlað aö
betri íniyncl lögmanna, svo sem
aga- og eftirlitsvald stjórnar félags-
ins gagnvart félagsmönnum, úr-
skurðarvald hennar í málum lög-
manns og viðskiptavinar, náms-
sjóðurinn, ábyrgðarsjóðurinn, sem
þyrfti að endurreisa, svo að nokk-
uð sé nefnt. Það er sannfæring mín
að félagið muni veikjast stórlega ef
skylduaðildin veröi afnumin og þá
gæti farið að styttast í það að
einkaréttur okkar til málflutnings
fyki út í veður og vind.
Trauðla er hægt að fjalla um
skylduaðildina öðru vísi en svo að
reikna með þvi að henni fylgi
9