Bæjarins besta - 06.03.1996, Page 7

borgunum. I Argentínu var
síðan allt annað uppi á teningn-
um, að mörgu leyti var mjög
auðvelt að vera þar, ekki þessi
stöðuga ógn eins og í Brasilíu.
Argentínubúar voru mjög hóg-
værir, öfugt við Brasilíubúa
sem voru mjög opnir, og komu
gjarnan til inanns að fyrra
bragði. Lönd eru mjög mis-
jöfn, og í Galisíu á Atlantshafs-
strönd Spánar voru menn mjög
kurteisir og þægilegir en fjar-
rænir, og heimamenn hleyptu
fólki ekki nálægt sér. Mér
fannst skemmtilegasta og
mannlegasta fólkið vera í
Brasilíu,” segir Guðmundur.
Þó svo skútusiglingar um
fjarlægar slóðir hafi á sér
ævintýrablæ, segir Guðmundur
að lífíð um borð í skútu á hafi
úti sé allt í mjög föstum
skorðum. „Uti á sjó eru hafðar
vaktir yfir nóttina, og matmáls-
tímar eru mjög nákvæmir, og
svo fær maður sér drykk öðru
hverju. Til dæmis fær maður
alltaf kaldan bjór á hádegi. Um
fimm er kvöldverðurinn undir-
búinn með fordrykk, og síðan
er eldað. Um sexleytið er sólin
að ganga niður og það er matast
í ljósaskiptunum. Þá er sett
músík á og drukkið rauðvín
með matnum, eða hvítvín ef
maður hefur veitt fisk. Þetta er
samt allt í miklu hófi en maður
fær sér samt svona til að gleðja
sig. Dagurinn líður mjög hratt
um borð, og síðan koma nætur-
vaktirnar. Þá er skipst á að taka
tveggja, þriggja tíma vaktir í
senn, og í hlýju loftslagi eru
næturnar dásamlegar stundir,
að sitja á vaktinni og horfa á
stjörnumar og tunglið.
A ferðunum sér maður fjöl-
skrúðugt dýralíf. Skútunum
fylgja alltaf einhverjir fiskar
og maður getur veitt Dorado
fiska í soðið úti á reginhafi.
Þegar dregur nær ströndinni
koma Barracudafiskar og
makrílar sem hægt er að veiða
sér til matar. Svo sjást stundum
h valir og höfrungar koma þegar
land er í nánd, þeir bregða oft á
leik og stökkva jafnvel fram-
fyrirbátinn. Viðkóraleyjareins
og Fernando do Noronha er
allt iðandi af lífi, bæði fuglum
og marglitum fiskum og skjald-
bökur sjást oft. Það er hreint
stórkostlegt að kafa við kóral-
eyjarnar og skoða heilu torf-
urnar af fiskum í öllum regn-
bogans litum. Það er hægt að
veiða talsvert af fiski ef maður
er natinn við það, en auðvitað
treystir maður ekki á þá fæðu.
Maður hefur alltaf með sér allt
til alls, og maður kaupir kost
sem dugir til sex vikna fyrir
fjögurra vikna ferð,” segir Guð-
mundur.
Hvein í öllu eins
og flautukór
Hrakningarnir sem fyrsta
sjóferð Guðmundar hófst á, eru
ekki þeir einu sem hann hefur
lent í á flakki sínu um höfin.
Hann gerir hins vegar lítið úr
slíkum áföllum, og segir að
þau séu ekki til annars en að
vinna úr. „Auðvitað er það
sjokk að lenda í slíku, og maður
efast svolítið um hvort maður
sé að gera rétt. En um leið
öðlast maður reynslu og þegar
búiðerað vinna úratburðunum,
þá er maður til í slaginn aftur.
I síðustu ferð lentum við Elli
Skapta í óhugnanlegum stormi
við Argentínustrendur. Við
ætluðum að sigla suður á Eld-
land, en það var einhvern
veginn allt runnið út, bæði tími
og peningar. Eg þurfti að
leggjast undir feld og hugsa
hvað ætti að gera, ég var eigin-
lega lentur í sjálfheldu með
skútuna, peningamálin og allt.
Það endaði með því að ég á-
kvað að snúa við og selja
bátinn, en við höfðum nokkru
áður lagt úr höfn og það var
nokkurra daga sigling til næstu
hafnar.
A leiðinni lentum við í veðri
sem var á við fellibyl, það var
svo hvasst að báturinn lá alveg
á hliðinni í hálftíma. Það voru
engin segl uppi og við bara
héldum okkur föstum og hvein
í öllu eins og flautukór. Veðrið
var svo ógurlegt að það mynd-
uðust engar öldur, lieldur var
rjúkandi særok og sjórinn
nánast sléttur. Svo lægði nú
veðrið og það varð bara að
venjulegum stormi þegarfyrstu
lætin voru gengin yfir. Við
snerum við, settum upp pínu-
lítil stormsegl og mótorinn á
fullt og náðum til hafnar á
einum fimm, sex tímum. Þegar
við komum í hafnarmynnið var
þar húlla sem kallað er, og þar
snerumst við og sjóinn braut
yfir okkur, en við komumst
inn og sluppum með skrekkinn,
þó báturinn yrði fyrir dálitlum
skemmdum. Það var lán í óláni
að við vorum ekki komnir
lengra út, ef við hefðum siglt
einhverjum mílum lengra áður
en veðrið skall á og við snerum
við. hefðum við aldrei náð höfn
aftur, heldur hefði bátinn brotið
á skerjum við ströndina. Við
fórum óþægilega nálægt þeim
þegar við vorum að berjast til
hafnar undan veðrinu,” segir
Guðmundur nteð jafnaðargeði.
40 feta skúta í smíöum
Guðmundur eyddi suntrinu
1983 í að vinna myndlistar-
verkefni við Breiðafjörð, og
bjó þá að sjálfsögðu í skútunni
góðu. Hann fékk styrk frá
Amsterdamborg til að vinna
verkefnið, sem hann sýndi ári
seinna á Kjarvalsstöðum. A
meðan á verkefninu stóð fékk
Guðmundur þá hugmynd að
smíða stóra skútu til ferðalaga
með túrista við Islandsstrendur.
Hugmyndin fékk að gerjast og
þróast, eins og með marga góða
hluti átti hún sér langa með-
göngu, en svo var hafist handa
árið 1994, ellefu árum eftir að
hennar varð fyrst vart.
„Þetta var svo skemmtileg
lífsreynsla að flækjast um
Breiðafjörðinn á skútu, að ég
hugsaði sem svo að það hlyti
fleirum en inér að þykja þetta
bæði fallegt og skemmtilegt.
Um þetta leyti var ég eiginlega
kominn á fremsta hlunn með
að hrinda því í framkvæmd að
hanna og smíða skútu til
siglinga með ferðamenn. En
ég var líka með mína eigin
skútu, og hún einhvemveginn
flæktist fyrir mér, því hún
kostaði töluverð fjárútlát. Eg
gat ekki verið með tvennt í
gangi í einu og hætti að hugsa
um þetta.
Þegar ég seldi svo skútuna,
gat ég farið að skoða málið af
alvöru, og ég ákvað einnig að
nú væri nóg komið af fjalla-
ferðunum, en ég er búinn að
vera leiðsögumaður um há-
lendið fyrir franska ferðamenn
í ein fjórtán sumur. Það var
kominn tími til að slá þessu
saman, njóta þess að vera á
skútu og vinna við ferða-
þjónustu.
Verkið hófst síðan fyrir
alvöru 1994, þegar ég hófst
handa við að hanna skútuna.
Ég var með ákveðnar hug-
myndir um hvernig skúta sem
Itönnuð er fyrir íslenskar að-
stæður ætti að vera, og ég
endaði með því að teikna bát,
og kynnti hann fyrir Sigurði
Ólafs Jónssyni á Akureyri sem
á miðjum aldri hafði skellt sér
í nám í skútuteikningum. Við
sendum teikningar fram og til
bakaántilli ísafjarðarog Akur-
eyrar þar lil skútan var full-
hönnuð.”
Gæluverkefni í
Skipasmíðastöðinni
Guðmundur segir að það hafi
ráðið úrslitum í skútusmíðinni
að í Skipasmíðastöðina á Isa-
firði var komið fólk sem hafði
mikinn áhuga á verkefninu sem
er hið fyrsta sinnar tegundar
hér á landi. „Sigurður Jónsson
framkvæmdastjóri hafði mik-
inn áhuga á þessu máli og
hannaði m.a. burðarvirki skút-
unnar. A þessum tíma var lítið
að gera í Skipasmíðastöðinni
og það var kærkomið að fá
nýsmíðina, sem Skipasmíða-
stöðin tók sem nokkurskonar
tilraunaverkefni. Ég fékk styrk
upp á hálfa milljón frá Byggða-
stofnun til smíðarinnar, og þá
var að hrökkva eða stökkva og
smíðin hófst.”
Skútan er nokkuð frábrugðin
hefðbundnum skútum, sem sést
m.a. á því að þegar gengið er
niður í stýrishúsið, er nokkurs-
konar blautrými fremst og
þurkkklefi, í stað stássstofu eða
kortaborðs eins og oftast er.
Einn maður getur stýrt skút-
unni, þó hún sé fjörutíu feta
löng og einnig er hægt að stýra
henni innanborðs. Hún hefur
svefnrými fyrir tíu manns, en
Guðmundur gerir ráð fyrir að
tveir verði í áhöfn og farþegar
verði sex. „Ég hef hugsað hana
í tíu daga ferðir um Vestfirði,
frá Reykhólum til Djúpuvíkur,
með viðkomu á ýmsum at-
hyglisverðum stöðum á leið-
inni. Það er jafnvel inni í mynd-
inni að fara á henni til Græn-
lands, hvort sem er með ís-
lendinga eða erlenda ferða-
menn. Eg er þegar kominn í
samband við ferðaskrifstofu í
Frakklandi sem ætlar að selja
ferðir um Vestfirði á næsta ári.
Af því skútan er hálfgert
gæluverkefni hefur smíðin
gengið með hléunt. Rétt eftir
að vinnan hófst við hana, kom
holskefla af verkefnum yfir
Skipasmíðastöðina og hún er
eðlilega látin sitja á hakanum.
Það varð því ansi langt hlé
þegar smíðin var hálfnuð, svo
kom það líka til að ég veiktist
og gat hvorki rekið á eftir né
unnið nokkuð sjálfur. I janúar-
lok var tekið til starfa á ný og
það er stefnt að prufusiglingu í
haust,” segir Guðmundur sem
lætur engan bilbug á sér finna
þrátt fyrir alvarleg veikindi, en
hann var skorinn upp á síðasta
ári vegna krabbameins. Eftir
ótrúlega stutt hlé vegna veik-
indanna hefur hann tekið til
óspilltra málanna við skútu-
smíðina á ný. Nýlega var
haldinn stofnfundur Skútu-
félagsins ehf., sem verður
eignaraðili skútunnar. Guð-
mundur segir marga hafa sýnt
verkefninu áhuga og senn
verður haldið í lokaáfanga
hlutafjársöfnunarinnar. ,,Ég
ætla að senda nokkrum fyrir-
tækjum sem ég hef augastað á,
kostnaðaráætlun fyrir smíð-
inni, og nokkrir vinir mega líka
eiga von á óþægilegri upp-
hringingu.”
Draumurinn er tvær
skútur ng nukkrar minni
Samstarfsaðilar Guðmundar
í Frakklandi sérhæfa sig í
skútusiglingum með ferða-
menn, og sigla meðal annars
til Argentínu og Alaska. Frakk-
arnirgeramiklarkröfurtil sam-
starfsaðilanna, m.a. um tungu-
málakunnáttu og sjóstjórnar-
réttindi. Forsvarsmenn fyrir-
tækisins vilja m.a. þekkja þann
skipstjóra persónulega sem ber
ábyrgð á viðskiptavinum
þeirra. Fyrirtækið hefur þegar
ákveðið að kaupa ferðir af
Skútufélaginu, Islendingar eru
vel samkeppnisfærir við aðrar
þjóðir um slíka þjónustu, og
Guðmundur telur að óhjá-
kvæmilega hljóti fleiri skútur
að verða smíðaðar á næstunni
til slíkra ferða. Hann vantar
heldur ekki bjartsýnina, því
hann viðrar hugmyndir um að
Skútufélagið eignist tvær stórar
skútur til siglinga við landið,
og jafnvel nokkrar litlar að auki
sem einstaklingar geta leigt,
því markaðurinn sé stór. Litla
fleyið á teikniborðinu er ein-
mitt angi af þeirri hugmynd.
„Það verður ekki auðvelt
verkefni að manna skipið á
þann hátt að samstarfsaðilamir
séu ánægðir, en það er hægt.
Ég legg áherslu á að ferðin öll
verði náttúruupplifun, ekki
bara sigling. Ég vil hins vegar
að farþegamir upplifi sigling-
una sem skemmtilegan og
hljóðlátan máta til að komast á
fallega, ósnortna staði, þar sem
hægt verður að renna fyrir fisk,
fara í gönguferðir og borða
góðan mat. Það fólk sem sækir
í ferðir af þessu tagi er fólk
sem v i 11 kynnast ósnortinni
náttúru og jafnframt vera út af
fyrir sig. Ennþá er ekki sam-
keppni í slíkum ferðum innan-
lands en það eru margir um
hituna erlendis.
Mér finnst þetta óhemju-
spennandi verkefni, ekki síst
af því skipið er alíslensk
hönnun, og það er ótrúlegt fyrir
leikmann að sjá hvaða verk-
menning er til staðar í Skipa-
smíðastöðinni. Ég er alveg
hissa á því hversu fín smíði er
á skútunni, og um leið undrandi
á að það skuli ekki vera fjöldi
annarra skipa í smíðum innan-
lands. Það er gífurlegt öryggi í
því fyrir þjóðina að eiga þessa
þekkingu í landinu. Sumar
þjóðir hafa áttað sig á að það
þarf að standa við bakið á
þessum iðnaði þegar kreppir
að, og þær standa öðrum
þjóðum miktu framar þegar
síðan rætist úr,” segir Guð-
mundur.
Nú eru komnir gestir í kvöld-
kaffi til Guðmundarog því tíma-
bært að kveðja þennan stórhuga
mann, sem er ólíkur okkur
hinum að því leyti að hann situr
ekki með hendur í skauti við
dagdraumana, heldur brettir upp
ermarnar og framkvæmir.
MIÐVIKUDAGUR 6. MARS 1996
7