Bæjarins besta - 13.10.1999, Page 7

érkeimiii okkar
ungarvík og Bolvíkinga, ábyrgð og áhættu og lífíð og tilveruna yfírleitt
voru mjög blendnar tilfinning-
ar hjá mér að fara í Samkaup
í Bolungarvík að versla. Það
hefði átt að byrja miklu fyrr
að opna umræðuna um versl-
un í Bolungarvík. Þessi búð
er ekki stór og hún þolir nátt-
úrlega ekki marga mánuði þar
sem fólk kemur bara í mánu-
dagsinnkaupin. Fólk fór inn á
Isafjörð og gerði sér dagamun
og gerði sín innkaup fyrir
helgina en keypti svo brauð
og mjólk í búðinni hérna eftir
helgi. Þetta þolir engin versl-
un. Auðvitað vona ég að hér
verði áfram verslunarrekstur,
en ég verð að segja, að mér er
alls ekki sama að nú skuli
aðilar hafa tekið við þessum
rekstri sem hafa aldrei borgað
skatta og skyldur í okkar bæ.
Það er ég ósátt við. En ég
vona samt að hér verði áfram
verslun. Mér finnst lfklegt að
Benni hafi einfaldlega verið
kominn í þá pattstöðu að hann
hafi ekki átt aðra möguleika.
Eg vona að þessi lausn sé far-
sæl fyrir hann. Ég vona líka,
að þetta verði fólki lexía. Ef
Bolvíkingar hefðu almennt
stutt þessa verslun og haldið
áfram að skipta við hana, þá
hefði þetta ekki komið til. Það
er mjög fallvalt að vera at-
vinnurekandi á svona stað.
Þess vegna er svo mikilvægt
að fólkið hér standi saman og
hafi skilning á því að við þurf-
um hvert á öðru að halda. Það
á við í öllu - í skólastarfi og
uppeldinu á bömunum okkar,
í atvinnurekstrinum, sjávarút-
vegi og öðru. Það á að leggja
niður þann sið, að þegar ein-
hverjum gengur vel, þá sé
farið að naga í bakið á honum.
Það er mikilvægt að leggja
niður neikvæðnina.“
Hlýja í samskiptum
„Mér þótti mjög vænt um
það, þegar Oddur Albertsson
skólastjóri, sem kom hingað í
heimsókn á Dag skólanna,
spurði mig: Er þetta alltaf
svona hérna? Hvað? spurði
ég á móti. Þessi hlýja í sam-
skiptum, þessi væntumþykja,
svaraði hann. Ég spurði nánar
hvað hann ætti við. Þá nefndi
hann að við pallborðsumræð-
urnar á málþinginu, þegar fólk
var á öndverðum meiði um
hlutina og var að beina spurn-
ingum til bæjarstjórans t.d.
varðandi peningamál og ann-
að, þá hefði verið svo mikill
kærleikur í samskiptunum.
Þetta fannst mér mjög vænt
um að heyra. Ég vona að fólk
haldi áfram að leyfa sér að
vera manneskjur og átti sig á
því að við þurfum svo nauð-
synlega hvert á öðru að halda.
Það er ekkert hættulegt í dag
að segja við náunga sinn: Mér
þykir vænt um þig, eða: Þú
stendur þig vel. Það má ekki
allt verða stál í stál eins og er
orðið svo algengt í samfélag-
inu. Þjóðfélagið er orðið flók-
ið og kröfumar eru miklar,
eins og við sjáum best í þensl-
unni á höfuðborgarsvæðinu.
Það virðist vera orðið minna
mál en áður var að taka fólk
eins og dauða hluti og henda
því til og frá. I þessu sambandi
verð ég að nefna, að það er
verið að opna hér í Bolungar-
vík nýtt fyrirtæki, íslenska
miðlun, og þar hafa menn
greinilega allt önnur viðhorf
aðleiðarljósi. Þeirmetamann-
eskjuna og leggja mikið upp
úr því að vinnuumhverfið sé
gott og vel fari um fólkið - og
þeir ráða fólk jafnvel þó að
það sé komið undir sjötugt.
Þetta finnst mér stórmerkilegt
í ljósi breyttra tíma á Islandi.
Það hefur færst mjög í vöxt,
að starfsreynsla og lífsreynsla
sé einskis metin. Ég vil þakka
þessu fyrirtæki fyrir að meta
fólk eftir því hvað það er, en
ekki eftir aldri eða prófi eða
einhverjum öðrum dauðum
stöðlum.“
Pálmi Gestsson
og skilnaðurinn
- Nú áttu hjónaskilnað að
baki, eins og svo margir. Viltu
segja eitthvað frá þeirri reyn-
slu?
„Ég er ekkert viðkvæm fyrir
því ef þig langar til að spyrja."
Eins og allir hér vita, þá er
Bolvíkingurinn Pálmi Gests-
son leikari fyrrverandi eigin-
maður Soffiu Vagnsdóttur.
Þau eiga saman tvö börn en
síðan eiga þau Roland og
Soffía þrjá syni.
„Við Pálmi skildum fyrir
eitthvað um þrettán-fjórtán ár-
um. Við skildum endanlega
fyrir kannski tólf árum. Við
vorum lengi að skilja!“
- Gott samband?
„Já, sambandið er mjög fínt.
Það er mjög vont að skilja.
Það er óskaplega erfitt að
skilja. Kannski var það sér-
staklega erfitt fyrir okkur,
vegna þess að við erum bæði
héðan og áttum hvað það
snerti svo margt sameiginlegt.
Pálmi er mikill listamaður.
Hann er að gera frábæra hluti,
sérstaklega núna, finnst mér.
Hann hefur tekið sjálfan sig
mikið í gegn, endurskoðað sitt
líf, og það skilar sér auðvitað
bæði í leik og starfi. Við höfum
mikið samband, bæði vegna
þess að við berum mikla virð-
ingu fyrir störfum hvors ann-
ars og ekki síður vegna þess
að við reynum að hlúa að
börnunum okkar í sameiningu
eins og við getum. En hluti af
því að þetta gengur vel er auð-
vitað maðurinn minn í dag,
hann Roland. Hann er alveg
einstakur og hefur aldrei látið
það trufla að Pálmi er fyrrver-
andi eiginmaður minn. Það er
auðvitað erfitt fyrir útlending
eins og Roland að koma hing-
að til Islands og detta inn í
fjölskyldu sem er ofvirk og
rekast auk þess á fyrrverandi
eiginmann sem er þekkt and-
lit. Hann á mjög stóran þátt í
því að þessi samskipti ganga
vel og hefur aldrei truflað þau.
Hann hefur bakað afmælis-
vöfflur fyrir Pálma á heimili
okkar.“
Reiðin er spjot...
„Ég er ekki endilega að
segja að skilnaður sé alltaf
nein lausn, en þegar fólk
stendur frammi fyrir skilnaði,
þá verður það líka að reyna að
horfa fram á veginn og sjá
hverjar afleiðingarnar muni
verða. Það verður að reyna að
fyrirgefa, það verður að reyna
að ýta reiðinni frá. Reiðin gerir
manni sjálfum illt. Reiðin er
spjót sem beinist fyrst og
fremst að manni sjálfum. Ef
reiði situr í fólki eftir skilnað,
þábitnarhún líkaábörnunum.
Við Pálmi eigum tvö börn
saman og við höfum hreinlega
ekkert leyfi til að láta þá
ákvörðun okkar að skilja hafa
áhrif á líf barnanna okkar.
Auð vitað gerir hún það að ein-
hverju leyti. En ég þekki ýmis
dæmi um skilnaði þar sem
fólk getur ekki talað saman
og ekki náð samkomulagi um
nokkurn skapaðan hlut og
gerir allt sem það getur hinum
aðilanum til miska. Mæður
koma í veg fyrir að feðurnir
hitti bömin sín. Það er ekki
hægt að halda sameiginlegar
afmælisveislur eða ferming-
arveislur. Ég spyr bara: Hverju
skilar þetta? Hverju skilar
þetta öðru en vansælum ein-
staklingum? Auðvitað get ég
ekki dæmt fyrir aðra, en mér
finnst það mikil gæfa, að þrátt
fyrir mjög erfiðan skilnað
skulum við Pálmi vera miklir
vinir í dag. Það er okkur báð-
um mikils virði. Við höfum
bæði áhuga á því sem hitt er
að fást við. Ég er mikil áhuga-
manneskja um leikhús og
hann hefur mikla þörf fyrir að
fá að vita hvað mér finnst um
það sem hann er að gera. Hann
hefur líka mikla þörf fyrir að
tengjast hingað á æskustöðv-
arnar. Hann kom hingað vest-
ur í sumar með sína nýju
fjölskyldu og það var eigin-
lega í fyrsta skiptið í mörg ár
sem mér fannst að hann væri
alveg tilbúinn að koma vestur
án þess að honum fyndist
hann vera að missa af ein-
hverju í Reykjavík.“
Hollandsárin
Þegar Sossa og Roland voru
í Hollandi bjuggu þau í Al-
melo, heimabæ Rolands.
„Þetta er eins konar lítil
Bolungarvík á þeirra vísu en
á stærð við Reykjavík. Ég ætl-
aði mér upphaflega að stunda
nám í Hollandi og var komin
í listaskóla í Utrecht, nokkurs
konar „fame“-skóla þar sem
var lögð áhersla bæði á tónlist
og leiklist. Ég fór ófnsk út,
eignaðist barnið og fór svo í
skólann árið eftir, en þá var
ég komin með annað barn
undir belti, þannig að ekki
varð meira úr náminu.Tíminn
úti fór í að eignast börn og
læra málið og kynnast hinni
nýju fjölskyldu minni þar.
Þetta var lærdómsríkur tími
og erfiður. Þó að Hollendingar
og íslendingar virðist vera lík-
ir, þá er margt ólíkt með þess-
um jtjóðum. Eftir á að hyggja
var þetta erfiður tími fyrir mig.
Ekki síst vegna þess að þetta
var líka eftir slysið hérna í
Djúpinu þegarpabbi dó, þann-
ig að ég var svo mikið með
hugann hérna heima. Ég náði
ekki að festa rætur eða finna
mér einhvern tilgang. Á hinn
bóginn var skemmtilegt að
kynnast landinu og vissulega
þekki ég manninn minn miklu
betur eftir að hafa verið þama.
I tveggja þjóða hjónabandi
verður hvor aðilinn hreinlega
að læra tungumál hins. Fólk
nær aldrei að skilja hvort ann-
að án þess að tala móðurmál
beggja.“
Hollensk-íslenska
vinafélagið
I þjóðskránni eru sjö nöfn
skráð til heimilis að Þjóðólfs-
vegi 9 í Bolungarvík. Auk
þeirra Soffíu og Rolands og
fjögurra barna þeirra er þar
einnig Hollensk-íslenska
vinafélagið með sína kenni-
tölu. Hverju ætli það sæti?
„Roland situr þar í stjórn.
Fyrir nokkrum árum var yfir-
maður hollenska hersins við
störf á Keflavíkurflugvelli.
Ásamt hollenskri konu í
Reykjavík endurvakti hann
þetta félag, sem hafði verið
starfandi einhverjum árum
fyrr. Síðustu árin hefur þetta
verið mjög virkt og skemmti-
legt félag og staðið fyrir
ýmsum uppákomum af holl-
enskum toga og með þarlend-
um siðurn. Allir Hollendingar
syðra hittast og halda upp á
Sinterklas og Drottningardag-
inn. Einu sinni var pantaður
hollenskur matur og holl-
ensku hermennirniráflugvell-
inum sáu um að flytja hann til
íslands."
- Þannig að höfuðstöðvar
félags þessa eru ekki í Bol-
ungarvík, eins og ætla mætti
þegar litið er í þjóðskrána...
Persónulegt samband við
brottflutta Bolvíkinga
„Nei. Reyndar hefði ég ekk-
ert á móti því að svo væri,
enda gæti það alveg eins átt
heima hér í Bolungarvík, rétt
eins og svo margt annað. í
ljósi samskiptatækni nútím-
ans er hreint ekkert því til
fyrirstöðu að fyrirtæki af hinu
ólíkasta tagi geti haft aðstöðu
og aðsetur og starfsemi hér.
Mér finnst við vera léleg í því
að fá fyrirtæki hingað. Það er
alltaf verið að tala um að það
þurfi að fjölga hér fólki. Mér
finnst að það ætti að senda
öllum brottfluttum Bolvíking-
um t.d. á aldrinum 20-40 ára
persónulegt bréf, þar sem þeir
eru spurðir: Hvað ert þú að
gera? Hvemig er þínurn mál-
um háttað? Ert þú hugsanlega
með starfsemi sem þú gætir
flutt hingað heim? Markaðs-
lögmálin ráða afar miklu í dag
og við verðum að markaðs-
setja okkur betur. Við verðum
að benda á kosti þess að búa
hér með börn. Hér höfum við
heilsugæslu, íþróttahús og
sundlaug og tónlistarskóla,
svo aðeins fáein dæmi séu
tekin, og hér höfum við nátt-
úruna við bæjardyrnar - við
höfum allt hérna sem við þurf-
um til daglegs lífs. Hvers
vegna höfum við ekki fleiri
fyrirtæki eins og þau sem eru
rekin í einu eða tveimur her-
bergjum í Reykjavík með
einni eða tveimur tölvum?
Mér finnst við standa okkur
illa að sækja okkur þetta fólk
sem er með einyrkjabúskap
af þessu tagi. Það getur þurft
smávegis hvatningu til að taka
sig upp og koma vestur. Það
getur ráðið úrslitum ef við
sýnum þessu fólki áhuga,
prívat og persónulega, eins og
vart.d. gert í mínu tilfelli þegar
ég fékk símtal heim til mín,
þegar bæjarstjórinn hér og
aðstoðarskólastjórinn hringdu
til okkar og spurðu hvort við
værum tilbúin að fiytja vestur.
Ég veit um fjölskyldur sem
eru nýfluttar hingað, vegna
þess að fólkið var meðhöndlað
einmitt með þessum hætti og
hvatt persónulega til að koma.
Það þarf ekki að vera neitt
lögmál að hér bíði einhver
gullin atvinna. Af hverju getur
fólk ekki búið sér til atvinnu-
tækifæri sjálft? Ég sé ekkert
því lil fyrirstöðu að hin skap-
andi hugsun sé notuð á þann
hátt. Síðan kemur til kasta
bæjarins að veita aðstoð, jafn-
vel með húsnæði, jafnvel í
formi einhvers afsláttar á
húsaleigu. Oft er þó móralski
stuðningurinn mikilvægast-
ur.“
Að finna nýjar hugmyndir
„Sparisjóður Bolungarvík-
ur er afar mikilvægur hlekkur
í samfélaginu hér. Hann hefur
verið og á að standa sig vel
gagnvart fólki sem vill reyna
hér nýjan atvinnurekstur, ekki
eingöngu í sjávarútvegi. Það
kemur fram í kynningu á
reikningum hans á hverju ári
að hann er einn af stöndugustu
sparisjóðum landsins. Mér
finnst það blátt áfram skylda
hans, ekki síður en okkar
hinna, ef hann er vel rekinn
og hefur nóga peni nga, að taka
þáttíuppbyggingunni oghlúa
að nýrri atvinnustarfsemi í
MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1999 7