Hinsegin dagar í Reykjavík - aug. 2006, Síða 21

B A L D U R
F I Ó R H A L L S S O N
Gay Pride mætti útleggja sem gle›idaga
e›a daga stoltsins. Fyrstu Gay Pride-göng-
urnar voru farnar í upphafi 8. áratugarins í
Bandaríkjunum og nokkrum ríkjum Vestur-
Evrópu. Göngurnar voru farnar til a› vekja
athygli á mannréttindabaráttu samkyn-
hneig›ra og fljónu›u einnig fleim tilgangi
a› gera lesbíur og homma s‡nilegri. Fram
á sjónarsvi›i› stigu einstaklingar úr öllum
fljó›félagshópum sem flor›u og gátu veri›
fleir sjálfir, stoltir af fleim tilfinningum sem
fleir báru í brjósti.
Fyrstu göngurnar voru fámennar. Ein-
ungis nokkrir tugir e›a hundru› baráttu-
gla›ra mannréttindasinna stigu fyrstu
skrefin í stórborgunum. fiegar lí›a tók á 9.
áratuginn fjölga›i verulega í hópnum og
flátttakendur fóru a› skipta hundru›um
flúsunda og jafnvel milljónum í hverri
borginni á fætur annarri. Kröfugöngurnar
breyttust smám saman í sigurhátí›ir.
Kröfuspjöldin viku til hli›ar fyrir fögnu›i
yfir áfangasigrum í mannréttindabarátt-un-
ni. Lesbíur og hommar gle›jast yfir flví a›
vera flau sjálf og fá a› njóta lífsins á sínum
eigin forsendum eins og hinir gagn-
kynhneig›u. Pólitískur raunveruleiki er fló
aldrei langt undan. Baráttan fyrir fullum
mannréttindum dregur milljónir lesbía og
homma fram í dagsljósi› á hverju ári sem
í raun vilja ekkert frekar en a› fá a› lifa í
fri›i í sátt vi› sig sjálf og umhverfi sitt.
gagnkynhneig›ir í göngu
Enn á n‡ taka lesbíur og hommar hér á
landi flessi mikilvægu skref. firamma ni›ur
Laugaveginn stolt af sjálfum sér og flví
fljó›félagi sem vi› búum í. fia› eru ekki
einungis samkynhneig›ir sem taka flátt í
fögnu›inum, flúsundir gagnkynhneig›ra
hafa slegist í hópinn. Ég flori a› fullyr›a a›
hvergi annars sta›ar í heiminum er hlutfall
gagnkynhneig›ra í Hinsegin dögum jafn
hátt og í Reykjavík. Sú spurning hverju
fletta sætir hefur leita› á mig í öllum gle›i-
göngum Hinsegin daga til flessa. Hva› fær
flúsundir gagnkynhneig›ra Íslendinga til
fless a› taka höndum saman me›
samkynhneig›um í tilefni Hinsegin daga?
Hva› fær á fimmta tug flúsunda Íslendinga,
um fimmtán prósent fljó›arinnar, til fless
a› stíga upp úr hversdagsleikanum og
mæta til leiks? Hva›a félagslegu og póli-
tísku flættir liggja flessu til grundvallar?
Eflaust liggja margar og mismunandi
ástæ›ur a› baki flessari miklu flátttöku en
ég leyfi mér a› nefna flrjár til sögunnar.
Í fyrsta lagi leggur stór hluti flátttakenda
lei› sína í mi›borgina til a› leggja mann-
réttindabaráttu samkynhneig›ra li›.
Mannréttindasinnum hefur blöskra› a› í
upphafi 21. aldar skuli samkynhneig›ir
Íslendingar ekki njóta mannréttinda til
jafns vi› gagnkynhneig›a. fia› hefur veri›
sérstaklega áhugavert a› fylgjast me›
gagnkynhneig›um mannréttindasinnum í
göngum undanfarinna ára. fieir ganga á
pólitískum forsendum, taka mann tali og
b‡snast yfir flví a› full mannréttindi hafi
ekki flegar veri› trygg›. Hér er svo sannar-
lega um ósvikna mannréttindasinna a›
ræ›a og manni hl‡nar um hjartarætur a›
sjá flegar fólk er viljugt til a› leggja sitt af
mörkum til fless a› tryggja náunganum full
réttindi. Samkenndin er sterk í okkar litla
fljó›félagi. fiegar okkur flykir halla á
me›bræ›ur okkar og systur tökum vi›
höndum saman.
N‡fengi› frelsi
Í ö›ru lagi tekur fólk flátt í Hinsegin dögum
til fless a› skemmta sér og ö›rum og fagna
um lei› n‡fengnu frelsi. fiátttakendur
samgle›jast yfir fleim mikilvægu sigrum
sem áunnist hafa í mannréttindabaráttu
sam-kynhneig›ra hér á landi á undanför-
num árum: Lögum um sta›festa samvist
(hjónaband) frá 1996, banni vi› mismunun
einnig frá 1996, rétti til stjúpættlei›inga
frá 2000 og frá flví í júní s.l. rétti til a› skrá
sig í sambú›, rétti til frumættlei›inga og
tækni-frjóvgunar lesbía (giftra e›a í
sambú›) á heilbrig›isstofnunum hér á
landi. Nær fullu lagalegu jafnrétti hefur
veri› ná›. Gle›in ræ›ur ríkjum, fjöldinn
skartar sínu fegursta og skálar í kampavíni
a› lokinni göngu.
Í flri›ja lagi tekur hópur fólks flátt í hátí›-
arhöldunum ‡mist til fless a› fylgjast me›
göngunni af einskærri forvitni, horfa á
skemmtidagskrána e›a til fless eins a›
njóta gó›rar götuhátí›ar í mi›borginni.
Pólitískur bakgrunnur hátí›arhaldanna er
hins vegar aldrei langt undan.
Sk‡r skilabo›
fiær flúsundir Íslendinga sem taka flátt í
Hinsegin dögum senda frá sér sk‡r skila-
bo›. Skilabo›in eru flrenns konar og er
beint í flrjár ólíkar áttir a› mínu mati.
Skilabo›um er beint til samkynhneig›ra
sjálfra: Veri› stolt af flví sem fli› eru›,
veri› fli› sjálf. fii› flori›, vilji› og geti›.
Skilabo› eru send til samfélagsins í
heild sinni: Fordómar gagnvart samkyn-
hneig›um eru me› öllu ólí›andi.
Sí›ast en ekki síst eru skilabo› send til
alflingismanna: fia› er ekki sæmandi upp-
l‡stu l‡›ræ›issamfélagi nútímans a› mis-
muna flegnum landsins á grundvelli kyn-
hneig›ar. fia› er flví mi›ur enn gert og fla›
a› kröfu fijó›kirkjunnar. Alflingismenn bera
hins vegar ábyrg› á flessari mismunun sem
felst í flví a› trúfélögum er ekki heimilt a›
gifta samkynhneig›a. fiegar hafa a.m.k.
flrjú trúfélög óska› eftir slíkri heimild, Frí-
kirkjan í Reykjavík, Fríkirkjan í Hafnarfir›i
og Ásatrúarfélagi›. Fullt jafnrétti samkyn-
hneig›ra og gagnkynhneig›ra hér á landi
mun ekki ver›a a› veruleika fyrr en trúfélög
hafa fengi› slíka heimild. fia› mætti einnig
hugsa sér a› hjónaband
sem löggjörningur sé einfaldlega tekinn úr
höndum trúfélaga flannig a› hin formlegi
gjörningur færi fram hjá s‡slumanni.
Auk flessa er nau›synlegt a› setja í
stjórnarskrá a› ekki megi mismuna á
grundvelli kynhneig›ar, eins og flegar er
gert um tiltekna hópa, og me› flví taka af
allan vafa um a› ákvæ›i› gegn mismunun
sem segir ,,stö›u a› ö›ru leyti“ í stjórnar-
skránni nái yfir lesbíur og homma. Nú er
lag. Endursko›un stjórnarskrárinnar stendur
yfir.
fia› er einnig mikilvægt a› samflætta
lögin um sta›festa samvist almennri lög-
gjöf í landinu. fia› er engin ástæ›a til fless
PÓLITÍSK SKILABO‹ HINSEGIN DAGA