Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1987, Blaðsíða 178
Opnar hjartaskurðlækningar á íslandi
Þórarinn Arnórsson, sérfræðingur
Opnar hjartaskurðlækningar hófust á íslandi þ. 14. júní 1986. Þessi atburður átti allmargra
ára forsögu oft með allmiklum og heitum umræðum á ýmsum stigum, og mátti rekja þær alla
leið upp í ráðherrastóla. Þessar umræður snérust um ýmis atriði svo sem sjúklingafjölda,
kostnað, þægindi og öryggi sjúklinganna og hvort það væri til læknalið og annað starfsfólk sem
gæti sinnt þessu.
Fjöldi þeirra sjúklinga sem sendur var erlendis fór hins vegar vaxandi ár frá ári eins og
neðanskráð talfa sýnir og átti það alldrjúgan þátt í að skrefið var endanlega stigið.
CABG = kransæðaaðgerðir. PTCA = “Ballon angioplasty”, eða sprengingar á þrengslum í
kransæðum.
Ártal Fjöldi CABG PTCA
1980 28 28 0
1981 68 68 0
1982 75 69 6
1983 147 139 8
1984 162 147 15
1985 118 107 11
1986 126 84 42
Á árinu 1986 voru gerðar 30 kransæðaaðgeiðir og 2 aðrar opnar hjartaaðgerðir hér heima, en
52 erlendis.
Ekki er alveg ljóst hvort einhveijir, og þá hversu margir þeirra sjúklinga sem fóru utan til
PTCA þurftu skurðaðgerð á eftir.
Starfsemin hér heima var í upphafi miðuð við að gera 2 aðgerðir í viku hverri, sem unnið
væri, og því yrði haldið áffam að senda sjúklinga erlendis, þar til hægt væri að anna þörfmni
hérlendis. Þetta hefur reyndar sýnt sig að vera nálægt því aðgerðaálagi, sem skurðstofur og
gjörgæsla Landspítalans hafa getað annað. Úr ofanskráðri töflu má hins vegar lesa að
aðgerðaþörfin liggur allnokkru hærra, en markið var upphaflega sett, eða trúlegast nær 120-140
aðgerðum á ári, eða um 50-60 aðgerðir á 100.000 íbúa á ári. Sé reiknað með um 40
aðgerðarvikum á ári, þyrfti að gera a.m.k. 3 aðgerðir í viku hverri til að anna þörflnni. Ætla
verður að þær hæstu tölur um sjúklingafjölda, sem fram koma af ofanskráðri töflu, eigi orsakir
að rekja úl viss uppsafnaðs fjölda sjúklinga.
Kemur þar bæði til vaxandi áhugi hjartalækna á því að koma sjúklingum til aðgerðar,
aukning hjartaþræðinga og vaxandi þrýstingur ffá sjúklingum sjálfum með aukinni þekkingu
almennings á þessum málum.
Hvaða sjúklingahópa á að skera héma á íslandi og hverja á að halda áfram að senda erlendis
til aðgerða? Með vaxandi framþróun þessarra aðgerða hér heima, og auknum möguleikum
hvað varðar rými á skurðstofum og aðstöðu á gjörgæslu, ætti að vera hægt að gera allar
kransæðaaðgerðir hér, svo og nánast allar aðgerðir á hjartalokum, og jafnvel auðveldari
aðgerðir á bömum. Auk þessa getur þessi tækni verið nýtanleg til annarra hluta, svo sem við
176