Morgunblaðið - 08.02.2021, Qupperneq 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. FEBRÚAR 2021
arheildina, en sinni
frekar hagsmuna-
málum flokksins og
stuðningsmanna eða
tískumálum frá útlönd-
um sem er oft kostn-
aðarsamt fyrir skatt-
greiðendur.
Flokkarnir sem eru
komnir inn á Alþingi
(eða við þröskuldinn)
hafa tekið löggjaf-
arsamkunduna í nokk-
urs konar gíslingu og
láta hana fjármagna
sig, skattfé er þannig
varið til að styðja við
flokksáróður. Lýðræð-
ið og traustið á Alþingi
líður fyrir.
Vantar stefnu í
stærstu málunum
Stjórnmálaflokk-
arnir ætla í næstu
kosningum að bjóða
kjósendum upp á
trakteringar frá ESB: Skattaokur á
bíla og eldsneyti, „kolefnishlutleysi“
ESB, niðurgreiddan mat frá ESB,
meira og dýrara reglugerðafargan,
ESB-leiguíbúðir. Og frá eigin brjósti
friðun uppblásins lands og einfeldn-
ingslega atvinnustefnu Flokkana
skortir vitlega stefnu í stórum mál-
um og málum sem ESB hefur lagt
undir sig, meðal annarra orku-
málum, landbúnaðarmálum, iðn-
aðarmálum, „loftslagsmálum“, fólks-
innflutningi og hælisleitendamálum
sem ESB (Schengen) hjálpaði til að
koma í vandræði. Enginn flokkur
getur hreinsað upp í reglugerðafen-
inu frá EES meðan sá samningur er
enn í gildi.
Í Noregi er sterk sjálfstæð-
ishreyfing, þegar eru tveir stjórn-
málaflokkar á þinginu sem vilja
leysa Noreg undan EES og þar með
valdi ESB. Enginn stjórnmálaflokk-
ur á Alþingi hefur stefnu um að losa
Ísland undan EES og valdi ESB.
Alþingi getur ekki
lengur sett lög óhindr-
að á sumum sviðum
vegna laga frá ESB
sem hafa verið látin
ganga í gildi hérlendis.
Stór hluti nýrra laga
kemur frá ESB, á síð-
ustu árum hefur um
þriðjungur í þing-
málaskrá ríkisstjórn-
arinnar verið vegna
valdboða frá ESB.
Engum þeirra hefur
verið hafnað. Engum
EES-tilskipunum sem
verða að reglugerðum
hefur verið hafnað.
EES-samningurinn
hefur þannig í fram-
kvæmd flutt löggjaf-
arvald, fram-
kvæmdavald og
dómsvald út til ESB
hver svo sem meiningin var í byrjun.
Ein afleiðing er að aðeins fimmt-
ungur (18-23%) landsmanna ber
traust til Alþingis samkvæmt Gall-
up. Önnur afleiðing er að stjórn-
málaflokkarnir á Alþingi hafa ekki
áhrif í málum sem stjórnað er sam-
kvæmt ESB.
Ráða illa við
stærstu málin
Reynslan hefur sýnt að Alþingi,
með þeim stjórnmálaflokkum sem
þar eiga sæti, á erfitt með að ráða
við stærstu mál þjóðarinnar. Alþingi
ræður ekki við valdahrifs-ESB- og
EES-samninginn. Alþingi réð ekki
við Icesave. Alþingi hefur ekki getað
forðað margháttuðum vanda sem
blind hlýðni við ESB hefur valdið og
þeim vaxandi fjáraustri sem fylgir
því að hengja Ísland við ESB.
Eiginhagsmunir
og tískustjórnmál
Algeng skoðun er að stjórn-
málaflokkarnir vinni mikið í málum
sem ekki eru áríðandi fyrir þjóð-
Stjórnmálaflokkarnir
eru ekki með stefnu
í stærstu málunum
Eftir Friðrik
Daníelsson
Friðrik Daníelsson
» Tveir stjórn-
málaflokkar
í Noregi vilja
losa landið
undan valdi
ESB, enginn
á Íslandi.
Höfundur situr í stjórn
Frjáls lands.
Meginhlutverk
Öldrunarráðs Íslands
er að fræða og hefur
ÖÍ árlega staðið fyrir
ráðstefnu um málefni
eldri borgara. Á síð-
asta ári var ekki hægt
að halda ráðstefnu
vegna Covid-
takmarkana og þegar
stjórnin sló af skipu-
lagða ráðstefnu, öðru sinni, kviknaði
skemmtileg hugmynd um að vera
með fræðslu í sjónvarpi. Lands-
samband eldri borgara brást vel við
umleitan ÖÍ um að vera með í þessu
og Ríkisútvarpið líka.
Áhugaverður fræðsluþáttur verð-
ur sýndur á RÚV um velferð eldri
borgara þriðjudaginn 9. febrúar nk.
Þátturinn er á dagskrá klukkan 13
og hvetjum við alla til að horfa á
hann.
Í þættinum verður stiklað á stóru
varðandi það sem skiptir mestu máli
þegar aldurinn færist yfir. Með
hækkandi aldri fer heilsa og andleg
geta okkar þverrandi. Hvernig get-
um við unnið á móti aldurstengdum
einkennum og hvernig getum við
best lifað með þeim?
Það eru Öldrunarráð Íslands og
Landssamband eldri borgara sem
standa fyrir fræðslufundinum og
hafa fengið fjölda fyrirlesara til liðs
við sig svo þátturinn geti orðið sem
mest upplýsandi.
Þannig er þetta orðið að veruleika
og metnaðarfullur þáttur verður
sýndur öllum til upplýsingar og
fræðslu sem eru komnir á efri ár og
aðstandendum þeirra. Þátturinn er
textaður til að ná til sem flestra.
Allir framsögumenn eru með er-
indi sem eiga vel við til að skerpa á
þekkingu þar sem hækkandi lífaldur
er áskorun sem þarf að undirbúa
sem allra best.
Aukin fræðsla um hvernig efri ár-
in eru og hvað þarf að bæta svo lífs-
gæði haldist sem lengst. Hér koma
mörg svör við því, auk þess sem að-
standendur geta haft mikið gagn af
þeirri fræðslu sem fram kemur í
þættinum.
Fræðsla alla ævi er einn af lyklum
velfarnaðar.
Með þessu móti vonumst við til að
ná til enn fleiri en við í raun hefðum
gert með hefðbundinni ráðstefnu og
hvetjum þig lesandi góður til að
fylgjast með fræðslufundinum. Þátt-
urinn verður síðan áfram aðgengi-
legur á spilara RÚV í mánuð eða
svo. Þar verður hægt að horfa á
hann aftur eða síðar ef ekki gefst
tími til þess þegar hann er á skján-
um.
Oft er þörf en nú er nauðsyn
Eftir Jórunni Ó.
Frímannsdóttur
og Þórunni
Sveinbjörnsdóttur
» Það eru Öldrunar-
ráð Íslands og
Landssamband eldri
borgara sem standa
fyrir fræðslufundinum
og hafa fengið fjölda
fyrirlesara til liðs við
sig …
Jórunn
Frímannsdóttir
Jórunn er formaður ÖÍ.
Þórunn er formaður LEB.
Þórunn
Sveinbjörnsdóttir
18
Ræktum og verndum geðheilsu okkar
Nýir skammtar daglega á gvitamin.is
Gerðu góðverk
án þess að
segja frá því
varfærinna tilslakana. Því spyrjum
við framangreinda aðila eftirfar-
andi spurninga:
 Af hverju er opnun spilakassa
forgangsatriði í varfærnum tilslök-
unum á gildandi sóttvarnareglum,
eins og raun ber vitni?
 Með hvaða rökum var sú nið-
urstaða fengin að nauðsynlegt væri
að opna spilakassa á ný á þessum
tímapunkti?
 Hverjir voru hafðir til ráða-
gerðar þegar nauðsyn opnunar
spilakassa var metin?
 Var rætt við rekstraraðila
spilakassa í þessu sambandi? Var
rætt við spilafíkla og eða samtök
þeirra?
 Var hlustað á þær miklu hetjur
sem hafa stigið fram og lýst reynslu
sinni af spilakössum og hafa biðlað
til stjórnvalda um að loka þeim til
frambúðar?
 Þrýstu rekstraraðilar spila-
kassa á um opnun þeirra?
 Er það ykkar mat að opnun
spilakassa sé nauðsynleg, í miðjum
heimsfaraldri banvæns smit-
sjúkdóms?
Skoðanakönnun sem framkvæmd
var af Gallup og niðurstöður voru
kynntar úr í maí 2020, sýna að 86%
íslensku þjóðarinnar vilja að spila-
kössum verði lokað til frambúðar –
neytendur þeirra eru spilafíklar og
engir aðrir.
Þeir hafa reynt að ná eyrum ykk-
ar. Hvers vegna hlustið þið ekki á
fórnarlömb spilakassanna – sem
rétt væri að kalla spilavíti?
stöðvar sýndu viðtöl
við prest, kráareig-
anda, eiganda líkams-
ræktarstöðvar og
neytendur og svo var
að sjá að almenn
ánægja ríkti með til-
slakanirnar hvað
flesta þætti varðaði.
Greinilegt er að marg-
ir hafa saknað þess að
hafa ekki getað farið í
ræktina, fylgt ástvin-
um sínum eða vinum
til grafar eða sest nið-
ur á veitingastöðum og krám til að
eiga notalega stund með vinum og
ættingjum.
Söknuður neytenda eftir ýmissi
þjónustu undanfarna mánuði hefur
verið mikill og höfum við flest upp-
lifað hann í einhverju formi. Spila-
kassar eru ekki þar á meðal. Hér
stendur hnífurinn í kúnni. Neyt-
endur, við almenningur, hafa beðið
með óþreyju eftir að ýmis þjónusta,
sem við teljum nauðsynlega eða
mikilvæga, verði í boði aftur. Því er
öfugt farið með neytendur spila-
kassa. Þeir hafa lifað í ótta um að
þeir opni á ný, sem nú er að verða
raunin.
Höfum við heyrt einhvern kalla
eftir að nauðsynlegt sé að opna
spilakassana? Nei, þvert á móti!
Spilafíklar, einu neytendur spila-
kassanna, og ástvinir þeirra hafa
ákallað yfirvöld og biðlað til þeirra
að opna spilakassana ekki á ný.
Helst vilja þeir að spilakassarnir
verði lokaðir til frambúðar.
Hver þrýstir á um að spilakassar
verði opnaðir? Tók sóttvarnalækn-
ir upp á því upp á sitt eindæmi að
leggja opnun þeirra til og vel að
merkja á meðan margt annað sem
almenningi finnst mikilvægt til að
lifa eðlilegu lífi verður enn ýmist
lokað eða óheimilt að gera? Eða var
það landlæknir? Almannavarnir,
nú eða heilbrigðisráðherra?
Erfitt er að sjá hvað býr að baki
þessari ákvörðun – ekki er það
ákall frá neytendum. Varla er opn-
un spilakassa nauðsynlegur hluti
Opnun spilakassa
var ofarlega á for-
gangslista sótt-
varnalæknis yfir starf-
semi sem hann lagði til
og stjórnvöld sam-
þykktu að fengju að
opna að nýju, þrátt
fyrir að Covid-19 geisi
enn. Þessar breyt-
ingar voru kynntar
sem varfærnar tilslak-
anir á gildandi sóttvarnareglum.
Þorri almennings var í skýjunum
þegar tilkynnt var um hinar nýju
varfærnu tilslakanir. Sjónvarps-
Eftir Ölmu
Hafsteins
Alma Hafsteins
» Opnun spilakassa
var ofarlega á for-
gangslista sóttvarna-
læknis yfir starfsemi
sem hann lagði til og
stjórnvöld samþykktu.
Höfundur er formaður Samtaka
áhugafólks um spilafíkn.
formadur@vandinn.is
Eru spilakassar í forgangi?
Atvinna