Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.02.2021, Qupperneq 15

7.2. 2021 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
nýrað var hins vegar tengt æðum í læri og ligg-
ur að framanverðu í nára. Hann segist nú vera
kominn yfir mesta hættutímabilið og nú sé
næsta víst að líkaminn hafni ekki nýranu.
„Ég fékk hita eftir aðgerðina og læknar
höfðu áhyggjur af því að ég væri að hafna nýr-
anu en líkaminn gaf eftir og nýrað hafði yfir-
höndina. Nýrað er því að stefna í þá átt að
starfa eins og nýra í heilbrigðri manneskju,“
segir hann.
„Ég er því með þrjú nýru, tvö mjög slöpp.
Svo er ég enn með kviðskiljunarlegginn framan
á mér til vonar og vara ef líkaminn myndi hafna
nýranu. Ég fer svo fljótlega í aðra aðgerð og
hann verður tekinn,“ segir hann.
Böðvar lagðist inn á gjörgæslu eftir aðgerð
en losnaði strax daginn eftir og lá í nokkra daga
á almennri deild.
„Það var mjög vel séð um mig og ég er ótrú-
lega þakklátur öllu því frábæra starfsfólki á
Landspítalanum sem hefur sinnt mér síðan árið
2019. Við eigum mjög öflugt heilbrigðisstarfs-
fólk og það hefur allt verið til fyrirmyndar,“
segir hann.
„Nú eru tíu dagar síðan ég fékk nýtt nýra og
þú getur ekki séð á mér að ég hafi verið veikur,“
segir Böðvar og blaðamaður jánkar því. Hann
er hress að sjá, þótt taki aðeins í þegar hann
gengur, enda er skurðurinn langur.
Böðvar vill ræða mikilvægi líffæragjafa og
telur að Íslendingar ættu að taka upp svokallað
krossgjafakerfi.
„Að halda fólki í nýrnameðferðum kostar rík-
ið mjög mikið og á meðan ertu ekki nýtur þjóð-
félagsþegn. Krossgjafir hafa verið stundaðar
lengi úti í heimi og ég veit til þess að Danir og
Svíar eru nýlega byrjaðir á því líka. Krossgjafir
virka þannig að ef ég væri með gjafa sem pass-
aði ekki við mig og annar sjúklingur væri með
gjafa sem passaði ekki við hann, væri hægt að
skoða það hvort hægt væri að para okkur sam-
an í kross. Þannig er hægt að fjölga nýrna-
ígræðslum úr lifandi gjöfum og stytta biðlista til
muna,“ segir hann.
„Það er allt of margt fólk sem er fast veikt
heima en er með heilbrigðan gjafa sér við hlið
sem gæti komið inn í þessa krossgjöf.“
Fer vel með gjöfina
Böðvar segist nú þurfa að passa sig að fara ekki
of geyst af stað en hann sér nú fram á að fá
heilsuna til baka.
„Ef ég passa mig að taka lyfin, sem ég þarf að
taka alla ævi, og passa mataræði, þá á þetta
nýra að endast í þrjátíu ár. Þá verður mögulega
komin önnur lausn. Ég er ekki með áhyggjur af
því núna. Ég þarf að passa þessa gjöf sem ég
fékk og fara vel með hana. Ég ætla ekki að
storka örlögunum,“ segir Böðvar og segist
hlakka mikið til að geta gert alla venjulegu hluti
en hann komst lítið frá vegna veikindanna og
vélarinnar sem hann var tengdur við síðasta ár-
ið.
„Ég hlakka til að vera frjáls eins og fuglinn
eins og ég var áður. Og ég hlakka til að geta
gert annað en að liggja og dorma. Ég hlakka til
að vera gildur samfélagsþegn, taka þátt í fé-
lagsstarfi, stunda útivist og vera góður eig-
inmaður og pabbi,“ segir hann.
„Ég er rosalega bjartsýnn núna. Og spenntur
fyrir lífinu. Mér líður eins og ég sé tvö hundruð
kílóum léttari; það er þvílík byrði sem hefur
verið tekin af mér. Mér hefur liðið ótrúlega vel
eftir aðgerðina. Áður vildi ég bara sofa enda-
laust. Þetta er mikil breyting. Nú vakna ég
hress og skýr á morgnana, klár í daginn.“
Böðvar fór í nýrnaígræðslu á Landspítalanum 23. janúar. Eiginkonan Tinna og
sonurinn Sturla voru að vonum glöð eftir aðgerðina sem gekk að óskum.
’Heimurinn stoppaði! Éghoppaði út úr lyftaranum oginn í bíl og hélt áfram að spjallavið lækninn sem segir að ég eigi
að mæta morguninn eftir. Ég
sagðist nú þurfa að skjótast vest-
ur fyrst með fraktina og að ég
kæmi bara aftur um kvöldið.
„Á síðasta ári greindust 43 einstaklingar
með lokastigsnýrnabilun,“ segir Margrét
Birna Andrésdóttir, yfirlæknir nýrnalækn-
inga á Landspítalanum.
„Í desember 2003 var byrjað að gera
ígræðsluaðgerðir á Landspítala og hafa ver-
ið gerðar um 130 slíkar aðgerðir frá þeim
tíma. Alls hafa verið gerðar um 300 nýrna-
ígræðslur frá upphafi, hér og erlendis.
Undanfarin ár hafa verið um 20 ígræðsluað-
gerðir á ári, en er breytilegt á milli ára. Um helmingur þeirra
er gerður á Íslandi,“ segir Margrét.
„Það er misjafnt hversu lengi ígrætt nýra getur enst. Al-
mennt er talið að meðallíftími nýra úr látnum gjöfum sé 10
ár en um 14 ár frá lifandi gjöfum. Helmingur nýrnaþega hefur
starfandi nýra lengur en í 10-14 ár og er dæmi um vel starf-
andi nýra eftir 50 ár hér á Íslandi, en það er náttúrulega
óvenjulangur tími,“ segir Margrét og útskýrir að Íslendingar
séu hluti af Scandiatransplant, sem er ígræðslustofnun Norð-
urlanda.
„Þar eru skráðir allir líffæragjafar og -þegar og fer fram sam-
vinna um skipti á líffærum til þeirra sem eru í brýnustu þörf
hverju sinni. Scandiatransplant er með tvenns konar lausnir
fyrir þessa hópa, annars vegar eru þeir í forgangi ef nýru bjóð-
ast með sama vefjaflokk og viðkomandi. Hitt eru svokallaðar
krossgjafir. Öll ígræðslusjúkrahús á Norðurlöndum geta tekið
þátt í þessum skiptum, en enn sem komið er hafa eingöngu
verið skipti milli ígræðslusjúkrahúsa í Svíþjóð og síðan við Dan-
mörku,“ segir Margrét og segir Íslendinga hingað til ekki hafa
notfært sér krossgjafir þótt slíkt sé alls ekki útilokað.
Margrét Birna
Andrésdóttir
Krossgjöf er
möguleiki
Morgunblaðið/Ásdís