Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.11.2013, Side 8

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í nóvember 2013
Ingibjörg Þ. Þorleifsdóttir:
Ingibjörg Skaptadóttir
ljósmóðir
Hún var langalangalangalangamma mín.
Hún var Ijósmóðir. Hún tók á móti 580 börn-
um og þrœddi ógreiðfær og villugjörn hraun
Reykjanessins í áratugi til þess að hjálpa konum
í nauð. Hún er formóðir mín í beinan kvenlegg í
6. lið. Og svo hét hún Ingibjörg eins og ég. Samt
hafði ég aldrei heyrt á hana minnst, aldrei lesið
stafkrók um þessa duglegu formóður mína sem
var blessun allra kvenna Rosmhvalanessins og
víðar á þeirra ögurstundum.
Það var ekki fyrr en ég tók stúdentspróf fyrir margt
löngu og móðir mín færði mér hring að gjöf. Þetta
var giftingarhringurinn hennar Jóhönnu Hernitsdóttur
langömmu minnar sem þá var löngu látin. Langamma,
sem var fædd í Garðinum og bjó þar nær alla sína ævi,
átti þar djúpar rætur í móðurætt.
Hvað föðurættina varðaði þá hafði Guðný amma
hennar skroppið um tíma norður yfir heiðar, átt þar dótt-
ur, Ingibjörgu, sem síðar blandaði blóði við þingeyska
skáldaætt úr Aðaldalnum. En faðir Jóhönnu var Hernit
Jónsson bróðir Friðjóns skálds og bónda á Sandi.
Fátt að finna
Þegar ég fór að kynna mér hana Jóhönnu langömmu
mína nánar, en hún var fædd 17.9.1865, komst ég að
því að Ijósmóðirin sem tók á móti henni var engin
önnur en langamma hennar, þá 70 ára - kona búsett í
Garðinum. Eg gluggaði þá í ýmis rit um Garðinn en
þar var nú ekki mikið að finna um konuna, sem hét
Ingibjörg Skaptadóttir og var Ijósmóðir.
Tengslin við Ingibjörgu Skaptadóttur
eru þessi í beinan kvenlegg:
1. Ingibjörg Skaptadóttir 1795-1874
2. Guðný Jóhannesdóttir 1821-1887
3. Ingibjörg Jónsdóttir 1844-1892
4. Jóhanna Solveig Hernitsdóttir 1865-1951
5. Ingibjörg Þorgerður Guðmundsdóttir 1898-
1936
6. Þórhildur Gísladóttir 1925-2008
7. Ingibjörg Þorgerður Þorleifsdóttir 1954-
Alltaf heitir önnur hver Ingibjörg!
En hægt og bítandi safnaði ég í sarpinn og fann
ýmsan fróðleik um þessa formóður mína og nöfnu,
þótt fengurinn hefði mátt vera meiri eftir áratuga eft-
irgrennslan. En það sýnir okkur ef til vill að það var
fátt og smátt fest á blað um konur, allra síst alþýðukon-
ur, þótt þær skiluðu stórmerkilegu dagsverki.
Menntafólk
Ingibjörg Skaptadóttir var fædd á Eiði á Seltjarnamesi
25.3.1795. Margt bendir til þess að hún hafi verið
fyrsta menntaða ljósmóðirin á Suðumesjum. Foreldrar
hennar voru Skapti Sæmundsson (1768-1821) ættaður
úr Borgarfirði og Sigríður (1765-1821) dóttir Jóns
Magnússonar útvegsbónda á Eiði á Seltjamarnesi.
Þau bjuggu á Bæ í Kjós og Elliðavatni en síðar á Eiði
á Seltjarnarnesi og Götuhúsum í Reykjavík.
Skapti var um margt merkilegur maður og afar
vel menntaður á þeirra tíma vísu. Hann fór til náms
í Kaupmannahöfn og lærði jám-, silfur og trésmíði.
Hann mun einnig hafa stundað lækningar. Hann bjó
ytra um árabil.
Bróðir læknir
Ekki fer sögum af menntun Sigríðar konu Skapta, en
Magnús bróðir hennar, bóndi í Káraneskoti í Kjós og
Heiðarbæ í Þingvallasveit, var stúdent og smiður og
Sigríður kona hans ljósmóðir.
Greinilegt er því að Sigríður móðir Ingibjargar,
hefur alist upp með óvenjulega vel menntuðu fólki.
Hún hefur einnig kynnst mörgu menntafólki vegna
nábýlisins við landlæknisfjölskyldurnar í Nesi, en
foreldrar hennar bjuggu lengi á Eiði á Seltjarnarnesi.
Það byrjaði allt þegar móðir mín gaf mér giftingarhring-
inn hennar Jóhönnu Hernitsdóttur langömmu minnar.
http://www.ætt.is
8
aett@aett.is