Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.03.2021, Page 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.3. 2021
Í
gær föstudag brá bréfritari, reyndar eins og
byssubrenndur, sér inn í Laugardalshöll, til
að fá bóluvörn frá hinu margrægða Astra-
Zeneca skotið í vinstri upphandlegg sinn.
Leist þó ekki á blikuna þegar draumaland
sprautunnar nálgaðist. Það voru álíka margir
bílar á beygjuljósunum norður af Suðurlandsbraut og
þegar meiri háttar landsleikir í bolta við stórþjóðir
verða senn flautaðir á. Og við höllina sjálfa voru, eins
og þá, bílar um allt og upp um allt. Og ekki varð betur
séð en löng biðröð fólks á allra besta aldri stæði utan
við á leið sinni í höllina. Skotið var á að þetta væru einir
200 metrar af mannskap, allur á sama skeiði, í mars-
gjólu við mínus 3°.
Gengið á vit vonglaðari tíma
En hlýr Skodinn var yfirgefinn og farið í frakkann og í
röðina. Það var ekki laust við að það væri nokkur galsi
á meðal hinna grímuklæddu í röðinni, sem voru svo
margir að væri þetta bíó hefði mátt gefa sér að til
stæði að ræna alla banka þjóðarinnar og útibú þeirra í
sömu ferð. Tilfinningin var sú að það mundi taka tím-
ann sinn að koma sér inn í hlýjuna, en það skotgekk.
Og það er skemmst frá því að segja að þetta erindi á
kórónutíð var allt hið ánægjulegasta. Tíminn í röðinni
var innan allra marka og jafnaldrar bréfritara úr öllum
áttum glaðbeittir og vandræðalausir.
Og þegar inn var komið blasti við hverjum manni að
Evrópusambandið hafði hvergi fengið að koma nærri.
Skipulagið var upp á það allra besta. Úrvalslið á hverj-
um pósti, öruggt og fumlaust. Engir flöskuhálsar neins
staðar og hópurinn, sem allur var á nýbyrjuðum átt-
ræðisaldri, leiddur áfram og gæti hafa sett hraðamet,
enda þrautþjálfaður í „fram nú allir í röð“ fyrir yfir-
gengilega mörgum áratugum.
Því næst var staðreynt hratt og örugglega að hver
og einn þeirra, sem mættir voru, ætti að vera á þessum
stað og hvergi nema þar.
Atburðarásin
Og í beinu framhaldi var maður svo kominn, án þess að
taka eftir því, í afmarkaðan hóp, sem fylgdist að eins
og á ættarmóti. Settist niður í stól, sem manni virtist
hafa verið markaður honum fyrir löngu. Bekknum var
nú bent á að fara úr yfirhöfnum og örfáum mínútum
síðar brunaði hjúkrunarfólk með borð sín á hjólum á
milli stólanna.
Bekkjarsystkinin höfðu óumbeðin gert vinstra upp-
handlegg kláran, hangandi afslappaðan niður með síð-
unni. Þetta var nefnilega sú undantekning tilverunnar
þegar best er að gera allt með hangandi hendi.
Sprautan á loft. Undirritaður fann ekki að hann væri
sprautaður, en fylgdist með þegar innihaldið skilaði
sér á sinn stað. Örfáum mínútum síðar var bekkurinn
svona líka samheldinn kominn í annað hólf með upp-
lýsingablað í höndum. Þegar við höfðum sest þá bar
þar að mann sem sagði að nú skyldum við sitja róleg í
15 mínútur. Tæki einhverjum okkar að líða illa ættum
við að láta hann vita um það þegar í stað. Sjúkrabílinn
sáum við beint utan við norðurgluggann, sem var
traustvekjandi.
Lokasennan
Sessunautur í tveggja metra fjarlægð hægra megin
sagði sem svo: „Þetta hlýtur að vera bráðdrepandi, í
einhverjum tilvikum, fyrst 15 mínútur duga því að
koma sínu fram.“ „Þeir eru sjálfsagt að kanna hvort
bráðaofnæmi við bóluefninu sýni sig, sem mun þó vera
sjaldgæft, en gerist þá fljótt,“ sagði annar.
Engin veiklunarmerki bárust frá þessum hressa
hópi og eftir 15 mínútur mátti hann fara.
Sjálfsagt höfum við „bekkjarsystkinin“ þóst nokkuð
góð, ef bréfritari er trúverðugt eintak um hópinn þann.
En þegar hraustir menn eru réttgengnir út úr bólu-
setningu er það haft eftir heilbrigðisráðherranum á
þingi að íslenska ríkisstjórnin myndi aldrei nota Astra-
Zeneca til að bólusetja allmarga ótilgreinda aldurs-
flokka. „Það er aðeins vísindaleg niðurstaða,“ bætti
ráðherrann við.
Aldursflokkurinn nýbólusetti vissi ekki betur fyrir
svo sem þremur vikum en að það væri stórhættulegt
að nota bóluefnið AZ á aldurshópa eins og þann sem
hinir bólusettu tilheyra. Þessi „vísinda“stimplun, sem
notuð er að hentugleikum um þá sem hafa komist með
misgóð skírteini úr misgóðum háskóla, er ofnotuð. Þeir
eru margir ágætir og einhverja má hefja upp á vís-
indastall sé það nauðsynlegt og rísa sjálfsagt sumir
undir því.
En það er enginn vísindabragur á hringlandanum
um bóluefnin. Það er margbúið að segja okkur að
mannkynið muni ekki vita nóg um þessi efni fyrr en
2023 eða síðar. En við sem heimur höfum ekki tíma til
að bíða. Svo er látið að ríkisstjórnir, eins og sú danska
og norska, geti gefið sér að allur fróðleikur um Astra-
Zeneca muni liggja fyrir eftir að skrifstofumenn (vís-
indamenn til að róa lýðinn) hjá þeim í Osló og Kaup-
mannahöfn hafi tekið sér tvær aukavikur til að klóra
sér í kollinum!
Veruleikinn skiptir máli eða hvað
Við, sem létum bólusetja okkur í dag, áttum ekkert val
um bóluefni. Það val fór eiginlega eingöngu eftir því
hvenær við komum undir fyrir rúmum 70 árum. Við
vorum svo sannarlega viðstödd, en ekki meira með á
nótunum en Joe Biden er endranær.
Okkur er flestum fullljóst að um sumt er verið að
leggja á djúpið þótt hvergi sjáist til botns.
Eftir ESB-klúður ríkisstjórnarinnar vitum við því
miður vel að þjóðin verður seint að fullu bólusett og
ekki í tæka tíð enda allt með öðrum brag hjá löndum
sem þeir Netanyanu, Trump og Johnson fóru fyrir.
Og við vitum einnig, enda hefur engu verið leynt fyr-
ir okkur, að því fer fjarri að öll kurl séu örugglega
komin til grafar í bóluefnamálum. En á naumum tíma
og undir miklum þrýstingi hafa menn gert sitt besta.
Og verk þeirra hafa verið skoðuð af þeim sem best
þekkja til. En tíminn til hvors tveggja varð að vera af
skornum skammti. Neyðin kenndi okkur það.
Klukkan gengur
En við skiljum það, þegar fólk sem að þessu kemur og
telur rétt að gefa grænt ljós á bólusetningu þá sé
hugsanlega verið að taka áhættu. Eitt af því sem rétt-
lætir hana er krafan um að heimurinn fari senn að
snúast á ný. Við vitum að jörðin snýst, en því fer fjarri
að heimurinn hafi gert það nema að nafninu til síðast-
liðið rúmt ár.
Boris Johnson fullyrti nýlega að ganga mætti út frá
því, án þess að fullrannsakað sé, að AstraZeneca-
bóluefnið sé ekki 100% hættulaust. En „vísindamenn-
irnir“ haldi því fram að þó séu þrefalt meiri líkur á því
að menn fái loftstein í höfuðið og rísi ekki upp eftir það
en að bóluefnið gangi endanlega frá mönnum eða
skaði þá stórlega.
Það hefði auðvitað verið betra að forsætisráð-
herrann hefði sjálfur borið fulla ábyrgð á þessari
hressilegu samlíkingu og sleppt að hafa „vísinda-
mennina“ með í uppljóstruninni. En það er auðvitað
orðið þreytandi kækur að veifa þeim við öll tækifæri.
Íslenskur forsætisráðherra fyrri tíðar lét smáatriðin
sjaldnast flækjast fyrir sér, enda stór í sniðum um
flest. Hann vitnaði, að sögn, eitt sinni til speki sem
flaug í huga hans þar sem hann stóð í ræðustólnum og
Bóluefnilegir menn
eru frægar sprautur
’
En það er enginn vísindabragur á
hringlandanum um bóluefnin. Það er
margbúið að segja okkur að mannkynið muni
ekki vita nóg um þessi efni fyrr en 2023 eða
síðar. En við sem heimur höfum ekki tíma til
að bíða.
Reykjavíkurbréf26.03.21