Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.04.2021, Page 22

22 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18.4. 2021
KVIKMYNDAGERÐ
Á Café Babalú í miðbæReykjavíkur bíður viðmæl-andinn Gunnþórunn Jóns-
dóttir, sjálfstætt starfandi kvik-
myndagerðarkona. Við finnum
okkur rólegt horn innan um hip-
stera og erlenda ferðamenn og
spjöllum um menntamál; mál sem
hún brennur fyrir. Gunnþórunn
hefur komið að ýmsum kvikmynda-
verkefnum og nú nýlega tökum á
þáttunum Systraböndum og Stellu
Blómkvist 2.
„Ég hef verið að vinna að heim-
ildaverki um Landakotsmálið sem
er enn í vinnslu. Ég var um árabil
blaðamaður á Morgunblaðinu og
svo seinna á Fréttablaðinu. Þar
stýrði ég sérstökum fréttakafla,
Tilverunni, um samfélags- og
heilsutengd mál og skrifaði iðulega
um börn og menntakerfið. Ég fékk
mikinn áhuga á íslenska skólakerf-
inu, sérstaklega stöðu drengja.“
Skoða rót vandans
„Hugmyndin að þáttunum kom
fyrst út frá umfjöllun minni um
fanga og meðal annars rétt þeirra
til menntunar. Fangelsin okkar eru
oftast full og stór hluti fanga eru
karlmenn. Einhvern tímann voru
allir þessir einstaklingar börn. Ég
trúi því að hægt sé að koma í veg
fyrir svo mörg samfélagsleg vanda-
mál ef rót vandans yrði skoðuð.
Hvar getum við sem samfélag gert
betur? Við þurfum að hlúa betur
að börnum frá grunni, í stað þess
að þurfa seinna meir að takast á
við krísur,“ segir Gunnþórunn.
„Staða drengja er ekki nógu góð
og við þurfum breytingar; helst
þyrfti að fara í allsherjarátak hér á
landi. Það má samt ekki koma nið-
ur á stúlkum. Við eigum að geta
gert svo miklu betur, svona lítil
þjóð,“ segir Gunnþórunn en þætt-
irnir verða sex, hver þáttur með
sitt þema.
„Þegar ég hætti á Fréttablaðinu
hafði ég samband við Hermund
Sigmundsson, prófessor í lífeðlis-
legri sálfræði, sem ég hafði nokkr-
um sinnum tekið viðtal við og hef
miklar mætur á. Hermundur hefur
barist ötullega fyrir betra skóla-
kerfi, eflingu mannauðs og bættum
lestri barna hér á landi í rúm tutt-
ugu ár. Ég bar undir hann hug-
mynd mína, að gera þætti um ís-
lenska skólakerfið, og þá hafði
hann verið í svipuðum pælingum
sjálfur. Við vorum þarna algjörlega
á sömu blaðsíðu og ákváðum að
sameina krafta okkar og höfðum
samband við RÚV. Þeim leist vel á
hugmyndina og við hófumst
handa.“
Er kerfið of þungt?
Í þáttunum verða viðtöl við fag-
fólk, sérfræðinga og svo reynslu-
sögur frá foreldrum eða fólki sem
hefur eitthvað að segja um sína
skólagöngu. Gunnþórunn segist
finna mikinn meðbyr varðandi mál-
efnið, en tökur hefjast í næstu
viku. Hún biðlar til fólks sem vill
segja sína sögu af menntakerfinu
að hafa samband við sig; því fleiri
sögur, því betri heildarmynd.
„Við erum að leita að reynslu-
sögum frá foreldrum eða nem-
endum. Það eru margir mjög opnir
og fólk vill tala um þessi mál.
Fólki finnst vera kominn tími til að
knýja fram breytingar til hins
betra. Mér finnst eins og þetta
umræðuefni hafi verið viðkvæmt
og reglulega hafi farið af stað góð
umræða um skólakerfið en svo
deyr hún fljótt út. Það gerist af-
skaplega lítið sem er áhugavert.
Er kerfið svona þungt? Erum við
hrædd við breytingar? Þættirnir
eiga ekki að finna blóraböggla eða
slíkt heldur er markmið okkar
Hermundar að skoða lausnir og
möguleika. Eins og Hermundur
hamrar alltaf á; hvað segja vísindin
okkur?“
Öll sett inn í sama ramma
Gunnþórunn og Hermundur telja
lesturinn vera eitt það helsta sem
þarf að laga. Staðan hefur aldrei
verið jafn slæm og hún er í dag en
til að mynda geta tæplega 35%
drengja og 19% stúlkna ekki lesið
sér til gagns og gamans eftir tíu
ára skólagöngu.
„Þetta eru sláandi tölur. Það
þarf að passa að öll börn sem stíga
inn í grunnskóla séu með góðan
málþroska. Ef barn getur ekki tjáð
sig nógu vel eða lesið, á það erf-
iðara með félagslega þáttinn og
tengsl. Ef eitthvað er að þarf að
veita aðstoðina strax, en það eru
svo langir biðlistar alls staðar. Það
er rosalega mikið að bíða kannski í
tvö ár eftir að komast að hjá tal-
meinafræðingi fyrir barn sem er
fjögurra ára,“ segir Gunnþórunn
og nefnir einnig að jafnvel mætti
breyta kennsluháttum.
„Að sitja kyrr við borð í fjörutíu
mínútur eða lengur í kennslustund
hentar kannski ekki öllum. Við er-
um öll sett inn í sama rammann og
ef barn passar ekki inn í hann get-
ur það átt erfitt uppdráttar.
Kannski þurfa börn meiri hreyf-
ingu, að fara meira út í náttúruna
og jafnvel að hafa kennslustundir
fjölbreyttari. Ég veit að álagið á
kennara er gríðarlegt, með marga
nemendur í bekk og lítið svigrúm
til umbóta,“ segir hún og segist
sjálf vilja sjá meiri rækt við hug-
ann, eins og að innleiða hugleiðslu
og hugarfarsþjálfun í námskrá
barna.
„Þegar allt kemur til alls vilja
allir gera betur í skólakerfinu. All-
ir vilja að börnunum okkar líði vel
og að þau fái þá þjónustu sem þau
þurfa á að halda. Flest erum við
foreldrar eða höfum börn í kring-
um okkur og ég trúi að það sé vilji
til að laga ástandið.“
Skólakerfið
krufið í mynd
Kvikmyndagerðarkonan Gunnþórunn Jónsdóttir
vinnur að heimildarmynd um börn og skólakerfið
en hún telur víða brotalamir í skólakerfinu.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
Morgunblaðið/Ásdís
„Að sitja kyrr við borð í fjörutíu mín-
útur eða lengur í kennslustund hent-
ar kannski ekki öllum. Við erum öll
sett inn í sama rammann og ef barn
passar ekki inn í hann getur það átt
erfitt uppdráttar,“ segir Gunnþórunn
Jónsdóttir kvikmyndagerðarkona.