Morgunblaðið - 05.05.2021, Blaðsíða 2

Eldgosið í Geldingadölum 19. mars -3. maí
Flatarmál hrauns, km2
Rúmmál hrauns, milljónir m3
Hraunflæði, km3/s
19. 3. 24. 3. 29. 3. 3. 4. 8. 4. 13. 4. 18. 4. 23. 4. 28. 4. 3. 5.
19. 3. 24. 3. 29. 3. 3. 4. 8. 4. 13. 4. 18. 4. 23. 4. 28. 4. 3. 5.
19. 3. 24. 3. 29. 3. 3. 4. 8. 4. 13. 4. 18. 4. 23. 4. 28. 4. 3. 5.
1,41
23
7,5
Myndataka úr lofti
Pleiades gervitungl
TF-FMS sniðmælingar
Riegel Lidar
3.maí var flatarmál
hraunsins um
1,41 ferkílómetrarsem er á við
meira en 200 Laugardalsvelli
Hraunið er orðið um
23 milljónir rúmmetrar ogmyndi því fylla 23.000
Laugardalslaugar
Hraunrennslið er um
7,5 rúmmetrar á sekúndu sem eruum 30 vörubílshlöss á mínútu
Heimild: Jarðvísindastofnun
Ný gosop
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Hættusvæðið umhverfis gosstöðv-
arnar í Geldingadölum hefur verið
stækkað vegna breytinga á gos-
virkninni.
Öflugustu kvikustrókarnir úr
gígnum teygja sig í allt að 200-300
metra hæð. Gjóska berst frá gígn-
um og hafa 5-15 sentimetra stórar
bombur fundist nokkur hundruð
metra frá gígnum, að sögn lögregl-
unnar á Suðurnesjum. Hættusvæði
af völdum hraunbombanna er met-
ið vera í 400 metra radíus kringum
gíginn í logni. Ef vindur fer í 15
metra á sekúndu stækkar radíus
hættusvæðisins í 650 metra.
Engin merki voru um það í gær
að eldgosið í Geldingadölum væri
að gefa eitthvað eftir. Hraun-
rennslið í vikunni 26. apríl til 3.
maí var að meðaltali 7,5 rúmmetr-
ar á sekúndu. Það er heldur hærri
tala en fékkst í síðustu viku en
svipuð hraunrennslinu í vikunni
þar á undan, samkvæmt frétt Jarð-
vísindastofnunar Háskóla Íslands.
Talsverðar breytingar
Nýjustu gögn um stærð hrauns-
ins og hraunrennsli eru byggðar á
loftmyndum sem teknar voru með
Hasselblad-myndavél Náttúru-
fræðistofnunar Íslands í fyrradag.
Myndirnar voru notaðar til að
vinna eftir þeim landlíkön af
hrauninu í og umhverfis Geldinga-
dali. Flogið var með flugvél Garða-
flugs í ljósmyndaflugið.
Mesta breytingin í síðustu viku
reyndist vera í dældinni á milli
Stóra-Hrúts og hnjúkanna austan
Geldingadala og í hrauntungunni
þaðan niður í Meradali.
Í frétt Jarðvísindastofnunar HÍ
frá í gær segir að skipta megi
þeim 45 dögum sem liðnir voru frá
upphafi gossins 19. mars gróflega í
þrennt.
„Fyrsta tímabilið stóð í um tvær
vikur og einkenndist af fremur
stöðugu en þó örlítið minnkandi
hraunrennsli. Rennslið lækkaði úr
7-8 m3/s í 4-5 m3/s á tveimur vik-
um.
Annað tímabilið, sem einnig stóð
í tvær vikur, einkenndist af opnun
nýrra gosopa norðan við upphaf-
legu gígana. Hraunrennsli var
nokkuð breytilegt, á bilinu 5-8
m3/s.
Þriðja tímabilið, síðustu tvær
vikur, hefur einn gígur verið ráð-
andi og kemur nær allt hraunið úr
honum. Hraunrennsli hefur heldur
vaxið á þessum tíma, og er nú með
því mesta sem sést hefur í gosinu.“
Hraunflæðið hefur heldur aukist
- Hættusvæði
umhverfis eldgíg-
inn í Geldingadöl-
um stækkað
- Hraunbombur
berast langt frá
gígnum
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Geldingadalir Miklar breytingar hafa orðið á eldgosinu á fyrstu 45 dögum þess. Nokkrir gígar hafa opnast en síðan lokast. Nú gýs í einum gosgíg.
Eldgígur Öflugustu kvikustrókarnir úr gígnum teygja sig í allt að 200-300
metra hæð og var því ákveðið að stækka hættusvæðið í gærmorgun.
2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. MAÍ 2021
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Andrés Magnússon andres@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson
menning@mbl.is Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Nýjar bækur í hverri viku
Einungis 1.490 kr. á mánuði
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Við óttumst að þetta muni kosta
meira en gert var ráð fyrir í upphafi.
Það var ekki á það bætandi að fá
hærri launakostnað ofan á rekstur
sem þegar gekk ekki,“ segir Aldís
Hafsteinsdóttir, formaður Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga.
Stjórn Sambandsins fjallaði um
Gylfaskýrsluna svokölluðu um
rekstrarkostnað hjúkrunarheimila á
dögunum. „Þegar tekið er tillit til
framlags frá sveitarfélögum sem var
tæpur 1 ma.kr. og afturvirkra launa-
hækkana vegna kjarasamninga er
halli heimilanna samtals 2,7 ma. kr.
árið 2019. Að auki dregur skýrslan
fram mönnunarvanda heimilanna, en
þau ná hvorki að uppfylla lágmarks-
viðmið Embættis landlæknis um
umönnunarklukkustundir né sam-
setningu fagstétta við umönnun,“
segir í bókuninni.
Þar segir enn fremur að til að ná
lágmarksviðmiðum um umönnunar-
klukkustundir þyrfti aðra þrjá millj-
arða í reksturinn. Þá sé fyrirséð að
stytting vinnuviku vaktavinnufólks,
sem tók gildi um síðustu mánaða-
mót, muni auka launakostnað um 10-
15%. „Óþarft á að vera að minna á að
heilbrigðisþjónusta er á ábyrgð rík-
isins. Það er skýlaus krafa stjórnar
sambandsins að daggjöld hjúkrunar-
heimila verði hækkuð strax í sam-
ræmi við niðurstöður þessarar
skýrslu og þá kostnaðarhækkun sem
fylgir styttingu vinnutíma vakta-
vinnufólks,“ segir í bókuninni.
Gísli Páll Pálsson, formaður Sam-
taka fyrirtækja í velferðarþjónustu,
sagði við Morgunblaðið á laugardag
að stytting vinnuviku vaktavinnu-
fólks hefði í för með sér mörg hundr-
uð milljóna króna útgjöld sem leið-
rétta þyrfti.
Eykur kostnað um 10-15%
- Stytting vinnu-
viku kemur illa við
hjúkrunarheimili
Morgunblaðið/Eggert
Hjúkrunarheimili Stytting vinnu-
vikunnar hækkar launakostnað.