Skólablaðið - 01.04.1975, Qupperneq 3

Blað þetta er um margt öðruvísi en önnur
skólablöð. í þvi birtast að mestu greinar sem
löngu er búið að leggja dóm á, utan nokkur viðtöl
sem tekin voru nýverið. Nokkuð erfitt er þvi að
skrifa ritdóm um það. Ég ákvað þó að reyna það.
Vænlegast þótti mér að taka nokkrar greinar fyrir
og leggja dóm á þær, einnig eru hér um þeer nokkrar
vangaveltur.
Bersýnilegt er að mikil, vinna hefur verið
lögð í þetta afmælisblað og er allt greinaval gott,
skemmtilegar og hnyttnar greinar.
Skólar og uppeldi: ( 1. árg. ) Skemmtileg og
einkar fræðileg grein um æðri skóla og tilgang
menntunar og skóla almennt. Svo virðist sem sömu
viðhorf hafi ríkt fyrir 50 árum og í dag. Það er
greinilegt ef greinin Dux, sem rituð er 25 árum
seinna, er athuguð. Mikill munur er þó á stíl og
orðavali.
Kvennfólkið í skólanum: ( 2. árg. ) Þetta
eru sögulega merkilegar greinar og gefa okkur góða
mjmd af afstöðu manna til kvennréttindamála og
heimilisins árið 1927. Hún endurspeglar tvær and-
stæðar skoðanir og á að mörgu leiti erindi til
okkar enn í dag og ekki hvað sist á kvennaári.
Um stúdentaf.jölgun: ( 5. árg. ) Greinin er
Bersýnilega rituð af framsýnum^manni sem gerir sér
ljósa grein fyrir vandamálum líðandi stundar.
Andstæðnr í dag eru um margt aðrar en þá voru og
hafa skoðanir and-menntunarsinnaðra manna þessara
tíma við rök að styðjast en innihald greinarinnar
stendur þó óhaggað: Nauðsyn menntunar fyrir sem
flesta þjóðfélagsþegna.
Þjóðin og trúin: (6. árg.) Grein þessa reit
biskupinn yfir Islandi á námsárum sínum. Bersýni-
legt er að sá góði maður hefur breyst úr heinum
og hálf volgum nasista í kirkjunnar mann og mann
þeirrar kirkju sem hann úthúðar sem mest í grein
þessari. Greininni lýkur á þessum orðum: "Hjálpi
oss Freyr og Njörður og Ass hinn almátki." Annar
er nú hans almáttugur Guð og margis furða sig éf
til vill á þvi, að slíkur maður skuli vera biskup
yfir vorum hólma, en hann er maður og allir menn
eru breiskari en aðrir.
geta lært eitthvað af og tileinkað sér af henni
Jíýtt viðhorf.
Til skólasystra minna: (18. árg.) Grein þessa
hefur Johannes Nordal skrifað og ber hún vofct um
mikinn félagslegan^þroska höfundar.og á hann skilið
lof fyrir hana. Skólasystur mínar, þið mættuð taka
hana til greina og taka "virkan" þátt i öllu félags-
lífi.
Auðvald og Sósíalismi:(18. árg.) Þetta er
kaldastnðsgrein og er vel skrifuð og rökviss.
Sýnilegt þykir mér þó að höfundur hafi verið á
Moskvulínunni eins og títt var um sósíalista á
þessum tímum.
• _ Það sem koma skal: (18. árg.) Grein þessa
skrifaði nuverandi formaður á þjóðarskútunni Geir
Hallgrimsson heildsali og braskari. Hún er bersýni-
lega rituð í köldu stríði við sósialismann, en það
stríð heldur Geir að ekki hafi verið til lykta
Um spiritisma:( 8. árg.) Þetta er grein sem
rituð er __a ^krepputimum og lýsir vel skoðunum
þeirrarfáráðlinga sem halda að spíritisminn seðji
hungur mannanna og leysi efnahagsmál þjóðanna.
Lesi hver sem vill en lítinn lærdóm held ég að
hægt sé að draga af henni.
Ungherjar;68. árg.) Góður kommúnisti hefur
skrifað þessa grein og eru skoðanir hans hertar af
kreppunni. Skilmerkileg grein sem flestir ættu að
leitt ennþá. Greinin er röklítil, samhengislaus og
bamaleg. Hann gefur sér forsendur en dregur af
þeim afstæðar ályktanir. Hann afneitar þeirri stað-
reynd að kreppur séu afleiðing kapitalismans og
telur að heimur batnandi fari. Það er allt í lagi
að vera bjartsýnn, en hvemig stendur á þáiá því
að kapitalisminn getur ekki afstýrt því að hann
sigli þjóðarskútunni í strand og lýsi þjóðarbúið
gjaldþrota ef í hart fer.
Um listfræðslu: (24. árg.) Frekar yfirborðs-
kennd grein en á þóerindi til okkar enn í dag.
Mætti taka upp úr henni baráttumál sem frambjóðendur
til forseta Listafélags M.R. gætu gert að sínum
þegar sá dagur kemur að ekki sé sjálfkjörið í það
embætti.
Jólahugleiðing: (28. árg.) Grein þessi eftir
Jökul Jak®þ>sson minnir um margt á rit húmanista sem
sagt hálfgerð dýrkun á menningu fornaldar. Jökull
afneitar kristi enum pólitiska afstöðu hans er
lítið að segja. Liklega hefur hann þó verið sósíal-
isti.
Ég, faðir minn og fimmta rikið: ( 33. árg.)
Frábær vísindaskáldsaga sem ég vona að allir hafi
lesið. Hún hefur fyllilega átt þau verðlaun skilið
sem hún hlaut 1958.
Skólablaðið 1925-1965. Agrip: ( 40. árg. )
Fróðleg grein fyrir þá sem áhuga hafa á sögu blaðs-
ins. Annars er þetta hálf þurr upptalning. Margt
finnst þar þó skemmtilegt og meðal annars það að
Gylfi Þ. Gíslason hafi fallið tvisvar í kosningum
innan skólans og virðast þau örlög hafa fylgt þeim
mæta manni samanber síðustu alþingiskosningar, þó
ekki hafi þar verið um beint fall að ræða, bara
mjög alvarlegt fylgishrun miðað við fyrri ár.
Ami Björnsson: ( Viðtal 50. árg. ) Hann
segir okkur frá afstöðu menntskælinga til þjóðmála'
á miklum umbrotatímum, inngangan í NATO o.s.frv.
Fróðlegt og skemmtilegt viðtal sem segir okkur frá
mönnum og málefnum. Vel gert og vandað viðtal að
öllu leiti.
Jónas Kristjánsson ritstjóri: ( Viðtal 50.
árg. ") Forvitnilegur dómur atvinnublaðamanns á
amatörverki. Hvimleitt er þó hversu illa og van-
hugsað er spurt.
Sverrir Hólmarsson: ( Viðtal 50. árg. )
Merkilegt viðtal og froðlegt. Skemmtilegt af-r
lestrar, spurningar góðar og hnitmiðaðar.
Editor dicit: ( 50. árg. ) Skörungur hefur
Inga Lára Baldvinsdóttir ávallt verið og er þassi
grein hennar harðskeytt og beinskeytt eins og höf-
undurinn. Greinin er keimlík mörgum greinum i þessU
afmælisblaði, ekki er ég þó að segja að Inga steli
nokkru heldur einungis að benda á hversu vandamálin
séu lik áratug eftir áratug.
Hér á undan hef ég einungis tekið þær greinar
fyrir sem mér hafa þótt merkilegastar og fróðlegastar
Margt góðra greina er í blaðinu og þá aðallega
þærgreinar sem fjalla um félagsmal M.R. allt frá
^0.áratugnum. JVandamálin eru þau sömu, félagsleg-'
ur doði og algert áhugaleysi. Margar greinarnar
fjalla um kvenréttindabaráttu. og eiga þær allar
erindi til okkar enn í dag. Gaman er að bera saman
skoðanimar sem þa'voru ríkjandi og þær sem ríkja
núna. Þær hafa ekkert breytst en hvað hefur unnist
Verðugt umhugsunarefni á kvennaári.
Greinar þær sem ritaðar eru rétt fyrir, um og
rétt eftir kreppu eru einkar fróðlegar pg spegla
þær vanalega ástandyþað^sem rikir í þjóðfélaginu á
hverjum tima. Margt ijóða er í blaðinu og eru þau
vandlega valin. Mikill munur er á þeim og því sem
sumir kalla ljóð'í dag og lá.ta birta eftir sig í
Skólablaðlnu. Nðg um efnið. Uppsetning blaðsins er
yfirhöfuð smekkleg og snyrtileg. Nokkuð vill það
þó brenna við að velritunarkunnáttu sé ábótavant.
en það er ekki stórvægilegt. Ritnefnd á skilið
hrós fyrir að hafa gert svo gott blað úr garði
sem raun ber vitni.
Reykjavík 8. apríl 1975.
Magnús Norðdahl
5.-Y.
Fékkst þú þér
TROPICAI
■ í morgun?
SÓLHF 26300
Skólablað M.R. 5.tbl.50.árg.
Ritstjóri: Inga Lára Baldvinsdóttir
Ritnefnd: Trausti Einarsson, Jón Bragi, Halli,
Gunni Kv., Gunni Kr.,& Sigurður
Sigurðarson hver sem það nú er.
Vélritun: ðlöf, Inga Lára, Gunni Kv., Trausti,
Öskar Einarsson.
Uppsetning: Inga Lára, Trausti, Siggi H., Jón
Finnbjörns., Kristján Hjalta, Öla &
Gummi Þórodds.
Abyrgð: Héðinn Jónsson.
BÆÐÁ FLDTT VI
Rektor, kennarar og önnur skólasystkin.
Nú er síðasta skóladegi okkar ö.bekkinga að
ljúka. Mörg okkar hafa beðið þessa dags með eftir-
væntingu og óþreyju en önnur með kvíða. Þessi dag--
ur er tákn þess að brátt sé markmiðinu með veru
okkar hér í skólanum náð, nú er aðeins lokasprett-
urinn eftir. Þegar ég lít til baka, þá finnst mér
svo ótrúlega stutt síðan ég var í 3.bekk og dim-
ission var óralangt framundan. Og nú fyllist ég
söknuði af því að vera að hverfa héðan, eiga ekki
eftir að sitja í fleiri tímum, misskemmtilegum að
vísu en oftast hefur verið líf í kringum mann, kát-
ina og gáski. Stundum full mikið af því góða og
hafa sumir þá haft orð á því að hér í skóla vantaði
tilfinnanlega leikherbergi með tilheyrandi útbúnaði
og rammlega gerðu til þess að það þyldi sem mest
áföllin. Hér innan veggja þessa hef ég kynnst
fjölda fólks, eignast góða vini og kunningja, en nú
tvístrast stór hluti þessa hóps. Mörg okkar eigum
aðeins eftir að hittast endrum og eins á næstu
árum en ekki daglega eins og síðustu ár.
Nú í vetur hefur verið haldið uppi félags-
starfi með svipuðu móti og undanfarin ár. Ahuginn
fyrir því er mismikill milli ára^líkt_og^árgangar
og bekkir eru misjafnir, felagslifið á ser smar
hæðir og lægðir svipað og veðrið. Margir hafa haft
orð á því að nú tvö síðustu árin hafi félagslífið
verið í öldudal, en þeir hafa ekki verið sammála um
hver orsökin væri. Avallt er nærtæast að kenna em—
bættismönnum um það sem betur mátti fara og það sem
ekki var gert, en tiltölulega fair leggja eitthvað
af mörkum til þess að félagslífið blómgist. Oft vill
það verða þannig að þeir sem mest leggja á sig hæði
hvað tíma og erfiði snertir fá miklar skammir og
lítið fer fyrir þakklæti, því að geri maður eitthvað
vel er hann aðeins að gera skyldu sína. Ekki ætla ég
að halda þvf fram að það væri eitthvað betra að
fólk væri yfirfullt af þakklæti um leið og það sæi
einhvern ljósan punkt í starfi embættismanns. Stöðug
gagnrýni er félagslífinu nauðsynleg. Félagslífinu
mætti likja við íþróttalið, þar sem embættismennir-
inir eru þjálfarinn og aðrir skipuleggjendur utan
vallar en hinn almenni .nemandi er leikmaðurinn sem
keppir. Það liggur í augum uppi að til þess að lið-
ið geti náð góðum árangri þurfa alUr aðilar að
leggja sig fram til hins ýtrasta. Það er ekki nóg
að hafa góðan þjálfara ef lítill áKugi er hjá liðinu
sjálfu til að ná árangri. Ef illa fer er erfitt að
segja hver á mesta sökina, venjulega kennir hver
öðrum um án þess að líta á eigin sök. Þetta held ég
að þeir sem hafa áhuga fyr-ir að efla félagslífið
ættu að hugleiða og þá ekki síst hinn almenni nemand:
Arið 1975 er kvennaár eins og við vitum öll og
finnst mér viðeigandi að minnast þess með nokkrum
orðum . Lengst af var réttur kvenna til menntunar og
skólagöngu algerlega fyrir borð borinn hér á Islandi
jafnt og annars staðar í heiminum. Það var okki fyrr
en laust fyrir síðustu aldamót að hagur þeirra fór
að vænkast. Um það leyti fékk fyrsta konan inngöngu
þennan skóla, en hann hafði þá starfað í um það bil
;hálfa öld. Við skólasetningu það ár mælti rektor:"Sú
nýbreytni er nú orðin á að kona hefir sest í skólann.
Við bjóðum hana allxr velkomna að ekkert illt hljót-
ist af." Fyrsti íslenski kvenstúdentinn útskrifaðist
árið 1910 eða fyrir 65 árum. Allt fram til síðustu
ára hefur kvenfólk verið £ miklum minnihluta hér í
skólanum. Sama hefur gilt um félagslifið, þær hafa
haft sig lítið í frammi þar, a.m.k. miðað við fjölda
þeirra í föstum embættum undanfarin ár. En nú hafa
þær hafið mikla sókn og er furða þó að sumum hafi
gengið erfiðlega að átta sig á þeirri þróun. 1 því
sambandi er mér minnistætt eitt atvik sem gerðist
fyrr í vetur. Ég var heima hjá mér og síminn hringdi
einu sinni sem oftar. Ég svaraði, það var karlmaður
og spurði hvort ekki væri einhver strákur'úr M.R.
sem ætti heima þarna. Ég kvað nei við því, þá varð
hann hálfvændræðalegur og spurði hvert númerið
væri og^sagði ég honum það. Þá sagðist hann ekkert
skilja í þessu sér hefði nefnilega verið sagt að
hann gæti náð í inspector scholae í þessu númeri.
Að endingu þakka ég rektor gott samstarf í
vetur og ykkur öllum kennurum jafnt sem skólasyst-
kinum fyrir ógleymanlegar samverustundir og góð
viðkynni á liðnum árum. Megi ykkur farnast vel í
framtíðinni.
Sigrún Pálsdóttir.
3