Lýðveldið - 17.06.1937, Blaðsíða 4

4 LÝÐVELDIÐ
Drög að stefiiusikró
SýðveMissinna.
brigt uppeldi hinnar íslenzku stofnun starfssambanda allra
þjóðar meS því að sameina starf
Frft.
3. Flokkurinn vill efla líkam-
lega og andlega heilbrigSi hinn-
ar íslenzku þjóðar, m. a. með
aukinni líkamsment barna og
unglinga í öllum skólum lands-
ins, því að flokkurinn álítur það
ófyrirgefanlegt hirðuleysi, að
hér í höfuðstaðnum eru t. d.
aðeins ætlaðar 2—3 stundir k
viku eða jafnvel minna til lík-
amsmentunar barna og unglinga
á sama tíma, sem þjóð vor greið-
ir yfir 1 milj. kr. í berklavarnir
á ári og missir um 200 manns
árlega úr berklum.
4. Flokkurinn berst fyrir
tryggingu réttlætis í veitingu op-
inberra embætta, þannig að það
verði jafnan hæfni manna og þá
um leið hagur alþjóðar, sem þar
ræður, í staðinn fyrir stétta- og
flokkshagsmuni stéttabarátt-
unnar, sem nú ræður í þeim efn-
um og gerir hvorttveggja í senn
að stofna trausti þjóðarinnar á
embættismönnum sínum og
landsfriðnum í voða.
5. Flokkurinn berst fyrir, að
enginn megi f ara meS nema eitt:
launað embætti í þjónustu ríkis-
ins, og að þeir af embættismönn-
um ríkisins, sem vandasömum
og vel launuðum embættum
gegna, megi ekki jafnframt
gegna launuðum embættum við
einkastofnanir, eins og nú mun
eiga sér stað.
6. Flokkurinn berst fyrir
stofnun ellitryggingarsjóðs, er í
verði greitt svo mikið af ein-
staklingum, bæjar- og sveitarfé-
lögum og ríki, að hægt yrði úr
þeim sjóði að greiða öllum
eigna- og heilsulausum gamal-
mennum þjóðarinnar lífeyri, svo
að framfærsla gamalmenna af
sveit falli niður. — Sömuleiðis
styrkir flokkurinn af öllu afli
slysavarnastarfsemi og slysa- og
sjúkratryggingarstarfsemi lands-
manna.
7. Flokkurinn berst fyrir því,
aS hámark launa í þarfir hins
opinbera sé 12 þús. kr., Og álít-
ur það gersamlega skakt og víta-
vert, að í okkar fámenna og fá-
tæka þjóðfélagi hafa verið og
<eru menn í opinberum stöðum,
sem hafa frá 15—20 þús. kr. í
árstekjur eða jafnvel meira,
samtímis því sem allur almenn-
ingur í landinu verður að Jifa af
2—3 þús. kr. eða jafnvel nokkr-
um hundruðum króna á ári. —
Fiokkurinn vill ennfr. stuðla að
því, að einkafyrirtæki lands-
manjia borgi ekki hærri árslaun
en ríkið.
8. Flokkurinn vill efla heil-
handar og anda í vinnu manna,
svo að allir fái að reyna, hvað
það kostar af erfiði að afla verð-
mæta til Iands og sjávar og, ef
haganlegt þætti, jafnvel Iögleiða
þegnskylduvinnu í þessum til-
gangi,
9. Flokkurinn álítur, að at-
vinnulífið sé til þess að þroska
mennina, og vill því berjast fyr-
ir frelsi þess í öllum greinum,
innan þeirra vébanda, sem alt
sannarlegt frelsi setur sér, til
þess að geta varðveitt sig sjálft.
10. Flokkurinn vill berjast af
öllu afli fyrir, að viðskiftastétt-
in öll (kaupmenn og kaupfélög)
starfi saman að sameiginlegu
hlutverki í þarfir alþjóðar í stað-
inn fyrir að heyja eyðileggjandi
innbyrðis baráttu, eins og nú á
sér stað, öllum til tjóns nema fá-
einum stéttabaráttuforingjum,
sem hafa lífsuppeldi af að halda
henni við.
11. Flokkurinn vill endur-
reisa tign og virðing, traust og
vald hins helga alþingis íslend-
inga, með því að lögbanna þing-
setu óreiðumönnum í opinberu
lífi og ofdrykkjumönnum, er
sumir hafa átt þar setu undan-
farin stéttabaráttuár til óum-
ræðilegs tjóns fyrir siðferðis-
þroska þjóðar vorrar.
12. Flokkurinn berst fyrir
Þessi hamskifti eru í sam-
ræmi við þá meginreglu, sem
gildir um tvær helstu tegundir
hlægilegra leikpersóna. Þær eru
annaðhvort litlar, digurbarka-
legar, hnöttóttar, formlausar
(af spiki eða mælgi) eða þær
eru allar á lengdina, hjárænu-
legar og tíðast skorpinskinna
og öndóttar.
í leiknum sjáum við flesta
meiriháttar viðburði sögunnar,
er snerta séra Sigvalda. Þar
verður hann því sú aðalpersóna,
sem leikurinn stendur og fellur
með, þó hann hafi ekki neitt
þvílíka þýðingu í sögunni. Hér
ríður því á, að leikarinn ráði
yfir sveigjanlegri tækni, sam-
fara ríkri kímnigáfu, svo vist
hans á leiksviðinu verði ekki til
leiðinda og araa. Hvorttveggja
stétta þjóðar vorrar og atvinnu-
ráðs, er sé skipað fulltrúum
allra starfssambanda og vinni að
jafnvægij í atvinnulífi þjóðar-
innar.
13. Flokkurinn styður af öllu
afli að eflingu kirkju og kristin-
dóms hinnar ísienzku þjóðar,
þar eð hann álítur, að þjóð vor
verði nú og ávalt að byggja lífs-
og þroskabaráttu sína á kenn-
ingu Krists.
14. Flokkurinn styður af öllu
afli bindindismál hinnar ís-
lenzku þjóðar sem eitt hið þýð-
ingarmesta efnahagslega og
andlega þroskamál hennar.
15. Lýðveldisflokkur íslend-
inga berst fyrir því, að lögð sé
megináherzla á að nota íslenzk-
an vinnukraft við að breyta hrá-
vörum hér heima í unna vöru og
fá þannig stórum verðmætari
vöru til útflutnings.
16. Flokkurinn berst af alefli
f yrir þvi að auka iðnað í landinu
í sem flestum greinum, t. d. að
hagnýta íslenzku ullina til fatn-
aðar í miklu stærri stíl, en hefir
átt sér stað undanfarið, með
nýrri og heppilegri aðferð í
vefnaði og fjölbreyttari gerð-
um. Leggja skal áherzlu á það,
að búa til hér heima sem allra
mest af fatnaði landsmanna í
sem flestum greinum, og hér er
um stórt verksvið að ræða fyrir
á Brynjólfur Jóhannesson í rík-
um mæli, enda hefir víst enginn
af þeim þúsundum, sem séð
hafa „Mann og kon.u“, verið leið
ari að leikslokum af hans völd-
um, enda þótt menn hafi ekki
séð einmitt þann séra Sigvaida,
sem kynnast má í sögunni.
Skyldleikamerkin geta þó ekki
farið fram hjá neinum. Það eru
augun: „dökkblá og all-snarleg,
og hefðu átt betur við að sitja í
einhverju öðru höfði, hefði ekki
nokkurskonar lymskusvipur skin
ið út úr þeim“. Það eru augun,
sem leikarinn setur upp þegar
Sigurður í IThð hefir dauða-
drukkinn undvrskrifað afsulio
fyrir jörðinni, og það eru augun,
sem hann setar á Þórdísi hús-
freyju, þegar hann kveður hana
með virktum að enduðum orða-
skiftum þeirra. Þau lymskuaugu
„Síra Sigvaldi“,
leikarinn og persónan.
framtakssama menn, fjölda
manns til atvinnuaukningar.
17. Flokkurinn vill efla og
styrkja heimilisiðnað í landinu
og láta byrja á margskonar
nýjum, þjóðlegum heimilisiðn-
aði og hafa starfandi heimilis-
iðnaðarráð, sem fært sé um að
veita ,landsmönnum ráðgefandi
leiðbeiningar í þessum efnum,
— útbýti fyrirmyndum, teikn-
ingum og nákvæmum lýsingum
á því, hvernig skuli búa til hina
einstöku muni. Heimilisiðnaðar-
ráðið skal einnig annast útveg-
un á nauðsynlegu efni, innlendu
,eða útlendu, og greiða fyrir sölu
á heimilisiðnaði utan lands og
innan á allan hátt.
18. Þar sem flokkurinn berst
fyrir því að útrýma atvinnuleys-
inu í landinu, telur hann eitt af
höfuðverkefnum sínum að
styðja af alefli að stofnun nýrra
iðnfyrirtækja í landinu í öllum
þeim greinum, sem landsmenn
þarfnast, svo sem: veiðarfæra-
gerða í sem flestum greinum,
tunnugerð, vefnaðar á striga til
fiskumbúða, vindla-, vindlinga-
og tóbaksgerðar, leir-, gler- og
postulínsgerðar, sement- og
kalkgerðar, mölunar á rúgi,
maís, höfrum, hveiti og fóður-
vörum, tilbúning skófatnaðar og
aukningar á smíði mótorbáta og
jafnvel hafskipasmíði og smíði
á mótorvélum, miðstöðvarofnum
og miðstöðvarkötlum. Þessar
nýju iðngreinar myndu veita
mörgum hundruðum manna at-
vinnu og spara landsmönnum
mikinn erlendan gjaldeyri, þar
sem nú yrðu aðeins keypt hrá-
Brynjólfur Jóhannesson.
og sá lymskuhreimur í rödd á-
samt hægu, fólskulegu fasi, lýs-
ir ekki einasta séra Sigvalda í
leik og sögu, heldur er einskon-
ar aðalsamnefnari allra séra
Sigvalda í þessu þjóðfélagi. Það
hefir og komið á daginn, að
menn hafa þózt þekkja ákveðn-
ar lifandí fyrirmyndir fyrir leik
Brynjólfs. Það er alveg víst, að
Ieikarinn hefir ekki tekið sér
neinar slíkar fyrirmyndir,
hvorki viljandi né óviljandi, en
hitt er mönnum ekki láandi, þó
efni í staðinn fyrjr fullunnar
vörur, auk þess sem þessar nýju
iðngreinar myndu í framtiðinnl
geta orðið öruggur tekjustofn:
bæjarfélaga og ríkis.
Frh.
Hlegið að Jónasi
írá Hrifiu.
Álmennur hlátur er nú umt
land alt að grein Jónasar frá
IJriflu í síðasta tölu’blaði „Tím-
ans“ um vin hans og stéttabar-
áttubróður, Ásgeir Ásgeirssón.
Stafar hlátur manna í fyrsta lagi
af því, að mönnum finst hégóma-
og metorðagirnd höfundarins
sjálfs nákvæmlega hin sama og
Ásgeirs og þeirra manna annara,.
sem hann minnist á. I öðru lagi
af því, að menn sjá engan eðlis-
mun á stjórnvizku þeirra,sem gera
landsfræga „fyllirafta“ að yfir-
læknum á geðveikrahæli, og hin-
um, er senda þá til útlanda í op-
inberum erindum. í þriðja lagi af
því, að Jónas sér ekki, að hann er
sjálfur liluti af söihu „halastjörn-
unni“ og „Ásgeir“, „Sig. Egg-
erz“, „Magnus gamli Torfason“ og
„Jensenshræður“, sem liann svO'
nefnir, og hlýtur því að hverfa
með henni eins og þeir. Hana
vill bara ekki kannast við þettaíí
Loks hlægja menn að því, að
ekki einu sinni tólf dálka löng
blaðagrein af lireinræktuðu karla-
grobbi skuli geta breytt þessu
fyrir aumingja Jónasi, sem ber
sig, satt að segja, heldur ókarl-
mannlega.
þeir þykist sjá lesti samtíðar-
manna endurspeglast í jafn:
skýrri leikpersónu.
Auðvitað er, að aðrir leikend-
ur í sjónleiknum gera sitt til að
viðhalda vinsældum hans. Ber
þar fyrst og fremst að nefna
Gunnþórunni Halldórsdóttur í
hlutverki Staða-Gunnu, en það
er annað mál, sem ekki verð-
ætt hér. Það var ætlun mín
að gera grein fyrir leik Brynj-
ólfs Jóhannessonar í þessti á-
kveðna hlutverki og hefir þó
Guðmundur skáld Friðjónsson
frá Sandi gert það bæði vel og:
gagnort í þessu stefi :
Undirhyggju anda
aldarfars, rifja kaldan
loddara Brynjólfur leiddi
ieikkvöld fyr’ opnum tjöldum..
Listrænum leikarakostum
leit ég snilling beita.
Gríma, á leiksviði gaman,
gerði skáldi, Sigvalda. L. S.
Ísafoldarprentsrn/Bja h.f.