Fiskifréttir - 20.02.1998, Qupperneq 7

FISKIFRÉTTIR föstudagur 20. febrúar 1998
R.S. Ðröfn
Ðags.
Vcrkofni
Athafna-
svæ9i
30.1.
2.2.-6.2.
9.2.-28.2
11.3. -13.3.
14.4. -23.4.
24.4. -30.4.
6.5.-20.5.
25.5. -27.5.
25.6. -30.6.
1.7. -14.7.
17.7. -30.7.
4.8. -19.8.
Keimsluferð
Áhrif botn- ......
vörpuveiða flóí
á botndvra-
líf
Stofnmæling Vest-
ínnfjarðarækju firöir
og veiðarfæra-
rannsóknir
Kennsluferð
Stofnmæling Breiða-
börpudtsks og fjöröur,
veiðarfæra- Hval-
rannsóknir fjörður
Stofnmæl- Breiða-
ing rækju fjörður
Kollu-
áll
Humarrann- SV. S
sóknir og flat- og
fiskarann- SA-mið
sóknir
Stofnmæl-
ing rækjiii
SIJís- ......
rannsóknir tlöi,
S-mið
Stofnmæling A-mið
úthafsrækju
Lkley
úthafsrækju N-mið
Stofnmæling N- og
úthafsrækju NV-
ing lluna-
24,8.-29.8.
17.9. -18,9. Kei
19.9. -2.10. Stofnmæling Faxa-
ínnfjarðarækju flói
6.10.-23.10. Stofnmæling Húna-
30/10
„Við ætlum í þessum leiðangri að kanna útbreiðslu
djúpkarfans, sem veiðst hefur úti á Reykjaneshrygg, og
reyna að gera okkur grein fyrir því hvort hann tengist
djúpkarfanum uppi í kantinum eða hvort Iíta megi á
hann sem sjálfstæðan stofn. Vonandi fæst einhver botn í
þetta bráðlega, bæði með mælingum og ekki síður með
hjálp erfðafræðirannsókna sem nú standa yfír. Með at-
hugun á útbreiðslu karfans viljum við líka renna styrkari
stoðum undir þær kenningar okkar að það sé djúpkarfí
en ekki úthafskarfí, sem skipin hafa verið að veiða í
ríkum mæli utan lögsögu á undanförnum árum, en um
þetta eru menn ekki sammála innan Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins.“
Petta sagði Þorsteinn Sigurðs-
son karfasérfræðingur Hafrann-
sóknastofnunar en fyrirhugað er
að fara í áðurnefndan leiðangur á
rannsóknaskipinu Bjarna Sæ-
mundssyni í maí n.k. „Við munum
byrja í Skerjadjúpi
og halda suður á
bóginn. Reynt
verður að kanna
hvort um sé að
ræða samhangandi
belti djúpkarfa á
þessu svæði öllu.
Bergmálstæknin verður notuð við
mælingarnar eftir því sem hægt er,
en einnig verður togað. Leiðang-
urinn mun taka 15-16 daga og við
vonumst til að geta komist suður
úr djúpkarfasvæðinu en það fer
auðvitað eftir veðri hversu langt
við komumst. Við höfum dálitlar
hugmyndir um dreifingu karfans í
fyrra úr hálfopinberum gögnum
frá Rússum, en þeir voru hálfan
annan mánuð við rannsóknir á út-
hafskarfamiðunum. Samkvæmt
athugunum þeirra reyndist karfinn
standa dýpra á norðausturhluta
svæðisins en á suðvesturhluta þess.
Það kemur heim og saman við
reynslu íslenskra skipa,“ sagði
Þorsteinn.
Auk athugana á útbreiðslu
Þorskmerkingar Hafrannsóknastofnunar halda áfram á þessu ári og nú verður ufsi merktur á ný eftir þriggja áratuga hlé
(Mynd/Fiskifréttir: Heiðar Marteinsson).
Utbreiðsla djúpkarfa á Hryggnum
- er meðal verkefna á rannsóknaáæWun Hafrannsóknastofnunar á þessu ári
djúpkarfans standa sem kunnugt
er yfir rannsóknir hérlendis á því
hvort erfðafræðilegur munur sé á
djúpkarfanum innan og utan lög-
sögu, en varla er við því að búast
að niðurstöður liggi fyrir fyrr en á
næsta ári. Jafnframt nefndi Þor-
steinn að á vísindafundi Alþjóða-
hafrannsóknaráðsins, sem haldinn
var í Hamborg fyrir hálfum mán-
uði og þrír Islendingar sátu, hafi
verið kynnt ný aðferð til þess að
bera saman mismunandi stofna af
sömu fisktegund, þar sem beitt
ISLEIFUR VE 63
» Víð óskum útgerð og áhöfnftiFhamíngju'með
breytíngarnar á skipínu og þökkum fyrír gott samstarf
Með von um góðanibyr í frámtíðínní.
01 " J '• ' 7í*.1i-,r“A. .
ff1! II if i.
fV
-Vfff rVv '

iiiiHim
FR-480 Skála * Foroyar^
Sími: 00298 4 11 55 • Fax 00298 4 11 25
e-mail: yardfa@post.olivant.fo
væri þrívíddarmælingum milli 26
mismunandi punkta á fiskinum.
Þessi aðferð kann að reynast gagn-
leg ásamt öðrum til þess að leysa
gátuna um djúpkarfann á Reykja-
neshrygg.
Að sögn Þorsteins eru engar
heildarrannsóknir fyrirhugaðar á
úthafskarfa á þessu ári, en verið er
að skipuleggja stóran, fjölþjóðleg-
an leiðangur á næsta ári. Islending-
ar, Þjóðverjar og Rússar hafa
skráð sig í þann leiðangur og að
auki hafa Færeyingar, Danir og
Norðmenn lýst áhuga á þátttöku.
Fleiri sfldar- og
loðnuleiðangrar
Eins og að líkum lætur fer mest-
ur tími hafrannsóknaskipanna í
hefðbundin verkefni, svo sem
stofnmælingar á helstu nytjafisk-
um, seiðarannsóknir, rannsóknir á
þorskklaki, könnun á ástandi sjáv-
ar og fleira. Hann benti á að mæl-
ingar á loðnu og sfld hefðu gengið
illa og því hefði orðið að bæta við
leiðöngrum þeirra vegna. í sjór-
annsóknaleiðangri r.s. Bjarna Sæ-
mundssonar, sem nú stendur yfir,
mun skipið einnig huga að yngri
hluta loðnustofnsins sem ekki
fékkst nógu góð vitneskja um sl.
haust auk þess sem fylgst verður
með hugsanlegum vestangöngum
loðnu. Þá verður bætt við sfldar-
leiðangri í október næsta haust, en
sfldin hefur hagað sér undarlega
upp á síðkastið sem kunnugt er.
Meðal nýrra og athyglisverðra
verkefna á rannsóknaáætlun Haf-
rannsóknastofnunar á þessu ári
eru merkingar á grálúðu og leit að
uppeldisstöðvum grálúðunnar, en
sagt var frá hvoru tveggja í síðustu
Fiskifréttum. Ennfremur verða
ufsamerkingar teknar upp að nýju
eftir meira en þriggja áratuga hlé,
en frá þeim er greint nánar í sér-
stakri frétt hér í blaðinu í dag.
Haldið verður áfram að fylgjast
með áhrifum botnvörpuveiða á
botndýralíf, en þær rannsóknir
hófust í fyrra. Jafnframt verða
gerðar rannsóknir á sandsíli sem er
nýtt framhaldsnámsverkefni í
fiskifræði við Háskóla íslands, en
sandsfli er mikilvæg fæðutegund
fyrir aðra fiska. Auk útgerðar
hafrannsóknaskipanna þriggja eru
fyrirhuguð 23 verkefni með leigu-
skipum þar sem kennir margra
grasa, eins og sést á meðfylgjandi
töflu.
Dröfn verður skólaskip
Rannsóknaskipið Dröfn mun
eins og venjulega sinna stofnmæl-
ingum á úthafsrækju, humri og
innfjarðarækju svo sem venja, en
skipið hefur hins vegar verið verk-
efnalítið frá hausti og fram yfir ára-
mót. Ríkisstjórnin hefur nú ákveð-
ið að taka Dröfn á leigu þessa
lausu vetrarmánuði næstu tvö árin
og gera hana að skólaskipi. Að
sögn Guðrúnar Eyjólfsdóttur í
sjávarútvegsráðuneytinu mun
grunnskólum um land allt bjóðast
að fá skipið til sín svo nemendur
gefi farið í stuttar kynnisferðir út á
sjó. Hér er um tilraunaverkefni að
ræða og það fer eftir undirtektum
hvert framhaldið verður að leigu-
tímanum loknum. Hingað til hefur
eingöngu nemendum í sjóvinnslu,
sem er valfag í efri bekkjum grunn-
skólanna, gefist kostur á sjóferð-
um sem þessum en nú er ætlunin
að leyfa fleirum að komast á sjóinn
ef áhugi er fyrir hendi.
iiiiiii Te ixti: GE

FISKIFRÉTTIR föstudagur 20. febrúar 1998
Hversu mikið fíakkar ufsinn
mifíi íslands og annarra landa?
— ufsamerkingar teknar upp hérlendis að nýju eftir
meira en þriggja áratuga hlé
Er hugsanlegt að dræma ufsaveiði við ísland á undanförnum árum
megi að einhverju leyti rekja til þess að hluti ufsastofnsins hafi synt af
íslandsmiðum til Færeyja eða jafnvel Noregs? Þetta kann að vera nokkuð
langsótt skýring og engin leið að styðja hana rökum því ufsi hefur ekki
verið merktur hér við land í meira en 30 ár. Hins vegar má ráða af
gömlum, íslenskum merkingum og af norskum merkingum að ufsi flakki
alltaf eitthvað milli íslands, Noregs og Færeyja. Hafrannsóknastofnun
hefur nú ákveðið að hefja merkingar á ufsa að nýju eftir þetta langa hlé og
er hugmyndin að merkja bæði hrygningarfisk og yngri fisk.
Að sögn Sigurðar Jónssonar
fiskifræðings á Hafrannsókna-
stofnun, sem hefur með ufsarann-
sóknir á gera, var ufsi síðast merkt-
ur hér við land á árunum 1964 og
1965. Jón Jónsson fiskifræðingur
og Englendingurinn Brian Jones
merktu 3ja ára ufsa úti fyrir Norð-
urlandi, nánar tiltekið þrjú þúsund
fiska hvort ár. Heildarendur-
heimtur úr þessum merkingum
fram til 1970 voru 53% eða 3.175
merki, þar af 20 utan Islandsmiða
(8 við Færeyjar, 6 við Noregs-
strendur, 3 við V-Grænland og 3 í
norðanverðum Norðursjó og við
Skotland). Á þessum tíma voru
hringnótaveiðar á ufsa stundaðar
við Norðurland og endurheimtist
umtalsverður fjöldi merkjanna
fyrir norðan strax fyrstu árin eftir
merkingu, en einnig veiddist
merktur ufsi nokkrum árum síðar
á hrygningarslóð við Suðurland.
Norskar merkingar
Norðmenn höfðu merkt ufsa við
Noreg öðru hverju í alllangan tíma
þar til því var hætt árið 1993. Sig-
urður kannaði endurheimtur
norsku merkjanna við Island í
tengslum við kandidatsverkefni
sitt við Háskólann í Björgvin árið
1996 og dró af þeim þá ályktun að
ekki væri hægt að fullyrða að göng-
ur ufsa væru tíðari frá Noregi til
Islands en frá Islandi til Færeyja og
Noregs. Þýskur sérfræðingur hefur
bent á að samgangur ufsa milli
landa geti komið fram þannig, að
árgangur í einu landinu falli í styrk
frá því sem reiknað hafi verið með,
en sami árgangur fari fram úr
björtustu vonum í hinu landinu.
Þetta geti svo gengið á víxl.
Sigurður segir erfitt að sanna
eða afsanna slíka kenningu en
nefnir, að á árinu 1991 hafi verið
metufsaveiði hér við land. Þá hafi
meðallengd og -þyngd 7 ára ufsa
verið töluvert neðan við meðaltal
sem e.t.v. geti skýrst af því að inn á
íslandsmið hafi komið ufsi frá
Norður-Noregi. Vandi sé þó að
skilja í sundur með góðu móti
hvort minni meðalþyngd hafi staf-
að af stórum árgangi (og minna
fæðuframboði fyrir hvern fisk) eða
innblöndun af minni ufsa frá öðru
landi. „En ef við tökum þann pól í
hæðina að minni meðalþyngd hafi
eingöngu stafað af ufsa erlendis frá
giskaði ég á að 12-25 þús. tonn af 7
ára ufsa þetta ár hefðu þurft að
hafa komið frá Noregi. Þessari
tölu ber þó að taka með miklum
fyrirvara eins og gefur að skilja og í
raun vitum við ekkert hversu mik-
ið af ufsa flakkar á milli landanna
þriggja sem hér hafa verið nefnd,“
segir Sigurður.
3.000 ufsar merktir í ár
Ufsamerkingar Hafrannsókna-
stofnunar á þessu ári miðast við að
merkja alls um 3.000 ufsa, að
megninu til yngri fisk að líkindum
við Eldey í vor, en einnig á að
reyna að merkja hrygningarfisk á
Selvogsbanka nú á næstu vikum.
„Megintilgangurinn með merking-
unum er að fá betri mynd af dreif-
ingu yngri ufsans hér við land og
ennfremur að kanna hvort ufsi
hrygni á einum eða fleiri stöðum.
Jafnframt væri gagnlegt að fá betri
mynd af því í hve ríkum mæli ufs-
inn gengur milli landa og í því sam-
bandi er ég byrjaður að þreifa fyrir
mér um áhuga meðal starfsbræðra
minna í Noregi og Færeyjum á
samræmdum merkingum á ufsan-
um í löndunum þremur, auk þess
sem ljóst er að huga þarf að rann-
sóknum á nýliðun ufsans," segir
Sigurður Jónsson.
VÍKINGUR AK IOO
VIÐ ÓSKUM ÚTGERÐUM OG ÁHÖFNUM
TIL HAMINGJU M EÐ BREYTINGARNAR
ULSTEIN
= HEÐINN =
SMIÐJA
STÓRÁSI 6 • GARÐABÆ • SÍMI 565 2921 • FAX: 565 2927