Fiskifréttir - 12.09.2003, Síða 8

8
FISKIFRETTIR 12. september 2003
NYJUNGAR

Texti: KS
í sumar hefur Reykofninn hf. í
Kópavogi unnið að nýstárlegu
verkefni við að þróa afurð úr sæ-
bjúgum fyrir Asíumarkað. Enn
er of snemmt að segja til um
hvað úr þessu verkefni verður en
þróunarvinna við framleiðsluna
er langt komin. Nú er unnið nán-
ar að markaðsmálum og leitað
eftir fjárfestum til að koma á fót
verksmiðju fyrir framleiðsluna.
„Þetta lítur þokkalega út. Það
verður þó að taka skýrt fram að
hér er um þróunarverkefni að
ræða og það getur brugðið til beg-
gja vona. Ennþá eru mörg óvissu-
atriði sem skýrast ekki fyrr en á
næstu vikum og mánuðum. Fyrr er
ekki hægt að segja til um hvort af
þessu getur orðið en við erum þó
vongóðir,“ sagði Kári Pétur Ólafs-
son matvælafræðingur í samtali
við Fiskifréttir en hann hefur stýrt
þessu verkefni hjá Reykofninum
ásamt föður sínum, Ólafi H. Ge-
orgssyni.
Sá grein um sæbjúgu
Kári Pétur sagði að hugmyndin
að þessari vinnslu hefði kviknað
fyrir tjórum til fimm árum. Hann
starfaði þá hjá Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins. „Ég sá grein í er-
lendu tímariti um sæ-
bjúgu og fannst ólíklegt
að hægt væri að hafa
þessi dýr til matar. Bróðir
minn bjó þá í Japan og ég
fékk hann til þess að
kanna málið fyrir mig.
Þar fékk ég staðfestingu á
að sæbjúgu væru herra-
mannsmatur. Síðan þá
hefur þetta verið í undir-
meðvitundinni og ég fékk
nokkur kíló af og til til
vinnslu. Við komumst svo
í samband við samstarfs-
aðila í Asíu sem annast
markaðssetningu á sjávarafurðum.
Sá aðili hefur leiðbeint okkur við
framleiðsluna og hann hefur á
margan hátt drifið okkur áfram.
Þegar við töldum okkur vera
komna með réttu vöruna var næsta
skref að meta afköst við vinnsluna
og reikna út hagkvæmni. Þá þurfti
að taka inn mun meira magn til
vinnslu og var það gert í júlí og
ágúst í sumar.“
Kári Pétur Ólafsson, matvælafræðingur hjá Reykofninum í Kópavogi.
Reykofninn hf. í Kópavogi:
Hefur þróað afurðir úr
íslenskum sæbjúgum
Húðin nýtt til matar
Brimbútur flokkast undir skráp-
dýr líkt og krossfiskar og ígulker.
Hann er svipaður að lögun og flot-
holt. Húðin er mjúk og leðurkennd
en dýrið er mjög vatnskennt að inn-
an. Húðin eða skrápurinn er því að-
allega nýtt til matar. Þetta er vinsæll
matur í Austurlöndum og aldalöng
hefð er fyrir neyslu þeirra þar. Kári
sagði að enn sem komið er vildu
þeir ekki gefa upp nákvæmleg
hvemig sæbjúgun eru unnin. I stut-
tu máli þá em sæbjúgun skorin með
sérstökum hætti, ákveðin innyfli
hreinsuð út áður en tiltölulega flók-
in eftirvinnsla tekur við. Svo mikið
vatn er í dýrinu að aðeins 4-6%
verða eftir af uppmnalegri þyngd
þegar afurðin er fullunnin.
Mikil vinna við þróun
Fram kom hjá Kára Pétri að það
hefði verið mikil vinna að ná tökum
á framleiðslunni þannig að hún full-
nægði kröfum markaðarins. „Sem
matvælaffæðingur taldi ég mig hafa
þokkalega reynslu í þróun matvæla
en þarna var lítið sem ekkert við að
styðjast. Húðin eða skrápurinn er til
dæmis ekkert í líkingu við fiskhold.
Við þurftum að finna nýjar aðferðir
við nánast alla framleiðsluþætti og
þróunarvinnan tók því
langan tíma. Samstarfsað-
ilinn erlendis fékk sýnis-
r hom frá okkur jafnóðum
og við fengum viðbrögð
og leiðbeiningar frá hon-
um. Sérstaklega er mikil-
vægt að sæbjúgun séu rétt
skorin því Austurlandabú-
ar eru mjög viðkvæmir
fyrir öllum smáatriðum.“
unnið að því að koma á fót verksmiðju til framleiðslu
á sæbjúgum fyrír Asíumarkað
Veiddu 13 tonn
Hér við land finnst sérstök teg-
und sæbjúgna sem nefnist brimbút-
ur. Brimbúturinn er víða á grunn-
sævi á leirkenndum botni. Hann er
yfirleitt um 10-30 sentímetrar að
iengd en getur náð um 50 sentí-
metrum. Þyngdin er frá 200
grömmum og allt upp í hálft annað
kíló. Samhliða tilraunavinnslu á
sæbjúgum hjá Reykofninum hefur
Sæbjúgu á leið í reykingu.
verið unnið að því að þróa veiðar á
þeim. Kári Pétur sagði að það hefði
verið gert í samvinnu við Gunnar
Jensen hjá Þórishólma ehf. í Stykk-
ishólmi sem gerir út smábátinn
Halkion SH. Á þessu ári hefur
Halkion veitt um 13 tonn af sæ-
bjúgum í Breiðafirði. Sérstakt leyfi
fékkst til þessara tilraunaveiða hjá
sjávarútvegsráðuneytinu. Talsvert
er af sæbjúgum á þessu svæði og
víðar við landið. „Fyrst í stað var
byrjað á því að veiða sæbjúgun í
skelfiskplóg og þá fékkst mikið af
hörpudiski sem meðafli. Síðan hef-
ur útgerðin unnið að miklum breyt-
ingum og endurbótum á plógnum.
Kjörhæfni hans er mikil og nú fæst
nánast ekki neitt í hann nema sæ-
bjúgu. Meðaflinn er sáralítill og
samanstendur nær eingöngu af íg-
ulkerjum."
Sæbjúgu sem á eftir að snyrta til fyrir frekari vinnslu.
Spurning um
flokkun
Markaðir fyrir sæ-
bjúgu eru aðallega í Japan og Kína.
Sæbjúgu eru borðuð við hátíðleg
tækifæri s.s. við áramót og önnur
tímamót, t.d. í brúðkaupi. Þá er
þeirra einnig neytt til að vinna bug
á langvarandi veikindum auk þess
sem sængurkonum eru gefin sæ-
bjúgu til að ná sér eftir barnsburð
því þau þykja afar holl fæða. Kári
Pétur gat þess að nokkrar tegundir
sæbjúgna væru á markaðinum
bæði dýrar og ódýrar. „Sæbjúgu af
þeirri tegund sem við erum að
framleiða eru ný á markaðinum.
Við erum að vinna að því að koma
þeim í flokk með dýrari tegundun-
um. Sá aðili sem við erum í sam-
starfi við telur að góðar líkur séu á
að það takist en spurning er hvort
markaðurinn sé honum sammála.
Um þetta atriði er enn óvissa. Mjög
mikilvægt er að vanda til fram-
leiðslu og markaðssetningar. Ef ís-
lensk sæbjúgu lenda einu sinni í
ódýrum flokki verða þau þar til
frambúðar því ekki er aftur snúið.
Við þurfum því að gæta þess vel að
fá íslensku sæbjúgnategundina og
eiginleika hennar viðurkennda sem
eftirsóknarverða hágæðafram-
leiðslu. I sjálfu sér stendur allt og
fellur með því. Þetta er því alls
ekki komið í höfn hjá okkur þótt
okkur miði vel áfram,“ sagði Kári
Pétur.