Alþýðubandalagsblaðið - 17.03.1972, Blaðsíða 4

Róðstefna um atvinnumál
FJÓRÐUNGSSAMBAND NORÐURLANDS og Alþýðusamband
Norðurlands héldu ráðstefnu um sl. helgi um atvinnumál í
fjórðungnum. Fluttir voru margir fyrirlestrar um eftirfarandi
málaflokka. Verkalýðshreyfingin og atvinnumálin, sveitarfélög-
in og norðlenzk atvinnuþróun, hafrannsóknir og fiskileit, þró-
un útgerðar á Norðurlandi, staða fiskiðnaðarins á Norðurlandi,
um iðnþróun, iðnaður og úrvinnslugreinar, hlutverk og mark-
mið framkvæmdastofnunarinnar. Ráðstefnan stóð í tvo daga,
sjálfsbjargar. Til þess að þess-
ar áætlanir nái tilgangi sínum,
er nauðsynlegt að þær verði
gerðar í nanu samráði við
heimaaðila.
Ráðstefnan leggur jafnframt
á það áherzlu, að samstarf það,
sem tekizt hefur á milli Fjórð
ungssambands Norðlendinga
og Alþýðusambands Norður-
lands, verði fram haldið og fel
ur samstarfsnefnd þessara að-
ila að starfa áfram að atvinnu-
málum í fjórðungnum, og fel-
ur nefndinni að vinna að því
við Frámkvæmdastofnun rík-
isins, ríkisstjórn og Alþingi að
hrinda í framkvæmd ályktun-
um ráðstefnunnar.
Vísíi víkunnor
Dafnis karlinn dafna
vann
í dauðu safni krafna.
Stafni undir kafna
kann
í krata safni nafna.
laugardag og sunnudag. Þátttakendur voru hvaðanæva að úr
fjórðungnum. Samþykktar voru ályktanir í öllum málaflokk-
um. Hér fer á eftir aðal ályktun ráðstefnunnar.
Stuttspjall vidJón Ingimarsson
Ráðstefna Fjórðungssam-
bands Norðlendinga og Al-
þýðusambands Norðurlands,
haldin á Akureyri 11. og 12.
marz 1972( um atvinnumál á
Norðurlandi, leggur á það
áherzlu, að þróun síðustu ára
sannar ótvírætt, að nauðsyn-
legt er að halda áfram sérstök
um ráðstöfunum til að efla at-
vinnulífið í fjórðungnum.
Máli þessu til suðnings bend
ir ráðstefnan á, að þótt at-
vinnuleysi hafi stórlega minnk
að í landinu og sumstaðar sé
skortur á vinnuafli, er því
fjarri að atvinnuleysi hafi horf
ið í mörgum sjávarstöðum á
Norðurlandi, enda þótt að sá
fjöldi fólks, sem leiti atvinnu
til vertíðarstarfa á Suðurlandi
sé ekki tekinn með í dæmið um
atvinnuþörfina. Samkvæmt
yfirliti Kjararannsóknarnefnd
ar hefur hlutdeild Norður-
lands í heildaratvinnuleysinu
hækkað úr 38.9% 1969 í
60.3% árið 1971. Þetta sýnir á
ljósan hátt, að varanlegt at-
vinnuleysi stuðlar beinlínis að
búseturöskun í mörgum þétt-
býliskjörnum á Norðurlandi.
Jafnframt þessu bendir ráð-
stefnan á, að meðaltekjur á
framteljanda voru 1970 í eftir
farandi þéttbýlisstöðum á
Norðurlandi undir þjóðarmeð
altali: Skagaströnd, Sauðár-
króki, Hofsósi, Siglúfirði, Dal-
vík, Hrísey, Raufarhöfn og
Þórshöfn. Sumstaðar vantaði
allt að þriðjung að meðaltekj-
ur næðust í byggðarlaginu.
Við samanburð kemur einnig
í ljós, að flest þessara byggð-
arlaga búa við atvinnuleysi og
ótraust atvinnulíf, enda brýn
nauðsyn, að atvinnuvandamál
þeirra verði leyst með sam-
ræmdum aðgerðum.
Ráðstefnan lítur svo á, að
með þessum hætti mætti koma
í veg fyrir þá öru búsetutil-
færslu, sem hefur átt sér stað
á Norðurlandi síðustu áratug-
ina. Rétt er að benda á, að bú-
setutilfærslan á síðasta áratug
hefur numið 2849, sem er um
9% miðað við núverandi íbúa
fjölda Norðurlands. Rétt er að
vekja athygli á, að samkvæmt
mannfjöldaspá fyrir Norður-
land, sem áætlunardeild Fram
kvæmdastofnunarinnar hefur
gert, og byggist á núverandi
búsetuþróun, má á næstu ár-
um gera ráð fyrir aðeins 0.7%
búsetuaukningu á Norður-
landi framvegis á ári.
Það er ljóst að mati ráðstefn
unnar, að aðgerðir í atvinnu-
málum þurfi að stefna að því
að skapa atvinnulegan jöfnuð
á Norðurlandi með því að
koma í veg fyrir atvinnuleysi,
stuðla að tekjujöfnun miðað
við aðra landsmenn og fjölga
svo atvinnutækifærum, að
komið verði í veg fyrir búsetu
tilfærslu af þeim ástæðum.
Minnir ráðstefnan á framkomn
ar tillögur um afmarkaðar
landshlutaáætlanir innan fjórð
ungsins sem spor í rétta átt.
Miðað við þær aðstæður,
sem nú ríkja í atvinnumálum
á Norðurlandi, leggur ráð-
stefnan áherzlu á, að gerðar
verði atvinnumála- og fram-
faraáætlanir fyrir einstaka
þéttbýlisstaði og byggðasvæði,
sem búa við Langvarandi at-
vinnuleysi og búseturöskun,
vegna ónógs atvinnutækja-
kosts, rekstrarerfiðleika at-
vinnuveganna og annarra sam
verkandi ástæðna, sem stuðla
að alhliða samdrætti og brott-
flutningi fólks. Markmið
slíkra áætlana er að stuðla að
búsetujafnvægi og hjálpa
áætlunarsvæðinu til eðlilegrar
Það hefur flogið fyrir, að
þið í Iðju, hafið áhuga á því
að byggt verði félagsheimili á
Akureyri.
Já, það er rétt, við höfum
jafnan unnið að því að sú hug
mynd yrði að veruleika, og
samstaða myndaðist meðal fé-
lagasamtaka í bænum, til að
hrinda því máli í framkvæmd.
Á árunum 1958—1962 var unn
ið að því meðal verkalýðsfé-
laganna. Húsið yrði jafn-
framt leikhús með stórum
sal, með nýtízkulegum senuút
búnaði, og jafnframt danssal.
Úr þessu varð ekkert, sem
strandaði aðallega á fjárskorti.
Síðan eru liðin 10 ár, og hef-
ur á þeim tíma margt breytzt,
og ég vil segja að nú séu fyrir
hendi ýmsir möguleikar hag-
stæðir, til framkvæmda, sem
voru ekki sjáanlegir fyrir 10
árum.
Iðja hefur nú nýlega snúið
sér til bæjarráðs Akuryerar,
með tilmælum um að skipuð
yrði 5 manna nefnd, sem hefði
það verkefni með höndum m.
a. að kanna meðal félagasam-
taka í bænum, möguleika á
samstöðu um byggingu félags
heimilis.
Tillögunni var fálega tekið
í bæjarráði.
Þann 22. des. 1970 skrifaði
bæjarráð félagasamtökum í
bænum bréf, með það í huga
að leita eftir samstöðu félaga-
samtaka í bænutn, varðandi
byggingu félagsheimilis. Síð-
an hefur ekkert af því heyrzt,
hvorki um hverjar undirtekt-
ir hafa verið, eða hvað bæjar-
ráð vildi til málanna leggja.
Iðja svaraði bæjarráði með
bréfi, dags. 8. jan. 1971, og tók
jákvætt undir tilmæli bæjar-
ráðs. Það er því ekki rétt sem
upplýst var á bæjarráðsfundi
2. marz sl. að ekkert bréf
hefði borizt frá Iðju, og hafa
þær upplýsingar ef til vill mót
að afstöðu bæjarráðs, þegar er
indi frá Iðju var afgreitt. Þeg
ar ég afhenti bæjarstjóra bréf
Iðju, tjáði hann mér að ekkert
svar frá öðrum félögum hefði
borizt til sín.
Því verður ekki trúað, fyrr
en annað reynist, að ekki sé
fyrir hendi möguleikar á því
að reisa hér í bæ myndarlegt
félagsheimili, með þátttöku fé
lagasamtaka í bænum, en til
að svo megi verða þarf að
kanna möguleikana og það
sem fyrst.
Ég hef séð í blöðum, að
Iðja sé að undirbúa orlofs-
ferð til útlanda í sumar.
Já, það hefur orðið sam-
komulag á milli Iðju og starfs
mannafélags SÍS að kanna
möguleika á þátttöku í slíka
orlofsferð, og talsverðar líkur
eru á því að það takist. Verka
lýðsfélög og Verkalýðssam-
bönd á Norðurlönum, hafa á
undanförnum árum skipulagt
orlofsferðir, fyrir félagsmenn
sína, bæði innanlandsferðir,
og einnig á milli landa, og hef
ur það gefið góða raun. Leit-
ast er við, að verð í þessari
orlofsferð, verði eins ódýrt og
kostur er á, en jafnframt að
í boði sé það bezta sem völ
er á.
Það er fyrirhugað að fara
þann 19. júlí, og er miðað við
15 daga ferð, og þarf að
ákveða þátttöku um miðjan
apríl n.k.
Er það nokkuð fleira, sem
þið í Iðju hafið á prjónunum
í félagsmálum?
Ja, það er ýmislegt, sem bor
ið hefur á góma, en ekki full
mótað. Við munum eins og
undanfarin ár t. d. skipuleggja
ferðalög um landið, það hefur
gefizt vel og við munum halda
því áfram.
I
Hringvegur um landið
SAMGÖNGUR á landi hérlendis hafa
alltaf verið margvíslegum annmörkum
háð og ber margt tU. Óblíð veðrátta,
illkleif fjöll, aragrúi vatnsfalla, sem
kostað hefur óhemju fé að brúa o. fl.
Allt vegakerfið er gert af vanefnum og
ber þess merki í flestum atriðum, vegir
mjóir, krókóttir, illa undirbyggðir, eru
raunar ófærir víða á landinu á vorin
vegna aurbleytu.
Nú nýlega hefur verið ákveðið að
ljúka gerð hringvegar um landið og
um þessar mundir er að hefjast sala
á happdrættisskuldabréfum ríkissjóðs
vegna fyrirhugaðra vegaframkvæmda
á Skeiðarársandi og um sama leyti
virðist einnig ljóst að nýtt og langþráð
Skeiðarárhlaup sé að hefjast. Engin
vatnsföll á íslandi hafa verið svo erfið
viðureignar sem vötnin á Skeiðarár-
sandi og til skamms tíma var talið
óhugsandi að leggja veg yfir sandinn.
Aukin þekking og tækni virðist nú
ætla að gera drauminn um hringveg að
veruleika.
Allar götur síðan að bílar urðu al-
menn farartæki hér á landi hafa menn
gælt við þá hugsun að leggja mætti ak-
færan veg hringinn í kringum landið,
og stytta þannig akstursleiðir, eins og
til dæmis leiðina milli Hornafjarðar og
Reykjavíkur um mörg hundruð kíló-
metra. Á því leikur ekki nokkur vafi
að vegarlagningin hefur stórfellt þjóð-
hagslegt gildi og kemur þegar fram
líða stundir til með að borga sig fljótar
en flestar samgöngubætur aðrar á síð-
ari árum, í lægri flutningskostnaði og
auknum ferðamannastraumi, en auk
þess mun vegurinn hafa úrslitaáhrif á
þróun byggðar og atvinnulífs á Austur
landi öllu.
Takist þessi vegarlagning og brúar-
gerð eins vel og vonir standa til er þar
RITSTJÓRNAR-
GREIN
um að ræða verkfræðilegt þrekvirki,
sem ber vott um dirfsku og áræði, sem
landsmenn allir hafa ástæðu til að
fagna af heilum huga.
Það hefur löngum legið í landi að
menn hafi vantrú á getu íslenzkra verk
fræðinga til að leysa hin margvíslegu
verkefni af hendi sem þeim eru falin.
Því er heldur ekki að leyna að ýmis-
legt hefði mátt betur fara í þeim efn-
um. Nægir í því sambandi að minna á
hinn skammlífa hafnargarð í Grímsey
og nýju hafnarmannvirkin á Akureyri.
En vonandi eru allir landsmenn ein-
huga í því að óska þeim mönnum vel-
farnaðar í störfum, sem annast eiga
hina langþráðu framkvæmd frá því
smæsta til hins stærsta og að mann-
virki þau sem reist verða megi verða
veglegur minnisvarði um áræði og hug
vit höfunda sinna.
hágé.