Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1951, Side 188
174
RERUM ISLANDICARUM
vabatur. At de jure novo, quam sexus dlfferentiam in primo
hæreditariæ successionis modo admiserunt, eandem in nepotibus
et omnibus deinceps capiundæ hæreditatis modis negligentes.
Quæ res cum bonis moribus nihil officiat, æquissimis animis
tolerari potest. s
II. Illud de stupri pæna inconvenientius: jure antiquo, ut
ex primo lib. constat, non solum stupris, sed etiam basiis et
amplexibus illicitis graves pænæ inflictæ, quas videris ibid., jure
novo quoddam stuprum (plebejæ nempe, quæ consanguineos
vel curatores non habeat) vilissima mulcta luendum venit, nempe 10
12. al. Quod assis magni Isl. V20 significat, appellaturque
Lagarettur ista mulcta, non sine legum ignominia aut opprobrio;
cum idem stuprum de jure veteri trium Marcarum Islandicarum
muletam poscat, id est duodecies tantum quantum jure novo
exigitur. is
III. In causis forensibus, præter infames et improbos, ut
fures, perjuros, etc., præter etiam impuberes, inimicos, etiam
affinitate et sanguine juneti å testimonio et judicandi potestate
recentibus constitutionibus (si modo rite servarentur) bene ex-
cluduntur; sed his veteres addunt omnes, quos causa controversa 20
ullo modo tangeret, idque prudenter et necessario; vide lib. 1.
IV. De cognita veritate testari nolentem veteres leges se-
veré puniendum censent, ut supra etc. Recentes vero eundem
dimidiå tantum Marcå Isl. muletandum pronunciant, id quod
ad maximam veritatis oppressionem sæpenumero fenestram, 25
proch dolor, aperuit, et vide sis, an Christiano judici sequendum.
V. Quæ fuerit veterum et quam laudabilis constitutio, de
otiosis et inertibus, qui sibi et patriæ graves torpent et in tor-
pore isto desidioso procreant liberos plerumque illegitimos similes
parentum, ex lib. 1. notum est; cuius mentionem in jure novo 30
fere nullam invenias. Quocirca etiam hodie leges illas sublatas
nunquam satis deploramus.
VI. Fæminæ parentem infantis sui mentitæ aut tacenti
etiam tormenta debentur jure antiquo; quæ constitutio in novo
sublata est. 35
VII. Magna fuit veterum in juvandis egenis (casu vel in-
fortunio fortuito, non inertia aut ignavia sic factis), ut ex lib. 1.
constat. At hic recentes constitutiones aut mutæ sunt, aut similem