Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.1956, Page 59
37
frapeirre sliettuMarkr (\) Jos 18,18 (: Mørkina I Mos 27,3, Mørkinne
IV Mos 22,4 usw.), med skamm Hab 3,12 (gewohnl. Skømm III Mos
20,13 usw.), fyr er huers manns Pack'Psalt 31,21 (: pøck Syr 8,22 usw.).
Derartige unumgelautete Formen begegnen hie und da auch im
Aisl. (z. B. im Codex Regius der Liederedda: vaxt). Die Formen
skamm, pakk kommen nach IslOr&m S. 20 besonders in Rimur seit
ca. 1400 vor, PI ax findet sich mehrmals auch im NT 1540. Das
Fehlen des Umlauts erklårt sich durch Einfluss aus dem Norw. und
Dan., wo das Unterbleiben des jiingeren u-Umlauts schon friih Ana-
logiewirkungen zugunsten von unumgelautetem a zur Folge hatte1.
Fur mark nimmt Westergård-Nielsen2 speziell Einfluss der dan.
Bibel an.
b) vor erhaltenem u: peir angrudu Mosen jlla Psalt 106,32, Eg
angrunst ibid. 119,53, pau samu Herbergin Ez 42,14, allum Piodum
Opinb 14,6, pa skiærastu Mirru II Mos 30,23. Solche Formen kom-
men ebenfalls seit aisl. Zeit, auch im 15. Jahrh. und im NT 1540
vor3. Sie sind im Norw., vor allem im Ostnorw.,håufig4und werden
deshalb, wo sie im Isl. auftauchen, im allgem. als Norwagismen er-
klårt5. H. Kuhn6 zieht jedoch einheimische Entwicklung, d. h. teil-
weises Unterbleiben des jiingeren u-Umlauts auch im alteren Isl.,
in Betracht. Jon Helgason7 mochte die Falle im NT 1540, wo a
statt 6 steht, als Druckfehler betrachten. Die Form angrudu, die
auch nisl. iiblich ist8, erklårt sich aber dadurch, dass das Wort
infolge der Dehnung und Diphthongierung von a in die Nåhe von
håtta, mala u. å. geriet und sein Prat nach dem Muster håtta:
hdttudu umbildete. Im iibrigen ist das Material in der GB zu gering,
um eine sichere Erklarung zuzulassen. Es ist fraglich, ob iiber-
1 vgl. IslOrSm S. 20, KGisl EfterlSkr II SS. 175, 178, Målia § 10, Seip MoM 1951:
S. 7; iiber die Verhaltnisse im Norw. des 14. Jahrhunderts Seip, Språkhist S. 245,
im Adån. GdaGr I § 85 und III § 446.
2 WN SS. LXXXII, 231.
3 vgl. Hægstad SS. 15, 17, 23, Seip MoM 1951: SS. 7, 30, Gering I S. XIV,
Målia § 10, ferner z. B. Sturlunga Saga, udg. af Det Kgl. Nordiske Oldskrift-Selskab
(København og Kristiania 1906—11) SS. VII, XVI, XXI.
4 vgl. NorAisl § 80,3, Seip, Språkhist S. 103.
6 vgl. z. B. Hægstad S. 15 ff.
6 AphS 22: S. 67.
7 Målia § 10.
8 vgl. NikKlim S. 296.