Fréttablaðið - 03.06.2022, Síða 9

Guðmundur
Steingrímsson
n Í dag
HEILSA & HAMINGJA
LYFJAVAL ER Á EFTIRTÖLDUM STÖÐUM:
Bílaapótek Hæðasmára
Bílaapótek Vesturlandsvegi
Glæsibæ
Urðarhvarfi
Mjódd
Apótek Suðurnesja Renndu við
VESTURLANDSVEGI 9–22
HÆÐASMÁRA 10–23
OPIÐ alla daga
Bílaapótek
LYFIN Í LÚGUNA
Tvær yfirlýsingar gripu athygli
mína á dögunum svo ég hef varla
getað hætt að hugsa um þær, svo
merkilegar þóttu mér þær og þá
ekki síst vegna þess að þær tengjast
á vissan hátt innbyrðis, þótt þær
komi úr hvor úr sinni áttinni. Þær
lýsa djúpri mótsögn í hugarþeli
þjóðarinnar, svona þegar maður
spáir í þær samtímis.
Önnur kom úr reynsluheimi
Olenu Jadallah, hagfræðings og
fyrrverandi varaborgarstjóra í
Írpín í Úkraínu, sem leitað hefur
skjóls hér á landi ásamt fjölskyldu
sinni út af stríðinu þar í landi. Í
merkilegu viðtali hér í blaðinu lýsti
hún tilfinningum sínum gagnvart
móttökum Útlendingastofnunar
og meðhöndlun starfsfólksins á
henni og hennar fólki. Jú, vissulega
greinir hún frá góðum móttökum
margra Íslendinga og gestrisni, en
í viðmóti starfsfólks Útlendinga­
stofnunar kvaðst hún þó greina
vissan áberandi og umhugsunar­
verðan þráð, sem hún lýsir svo:
„Okkur líð ur stund um eins og
full trú ar Út lend ing a stofn un ar hati
fólk, og sér stak leg a flótta fólk.”
Þetta er hollt fyrir þjóðina að
heyra. Glöggt er gests augað. Sem
Íslendingi finnst mér óhemju­
slæmt að vita til þess að svona
skuli f lóttafólk, sem nýverið
hefur gengið í gegnum skelfi­
legustu reynslu lífs síns og bjargað
börnum sínum úr bráðri lífshættu,
upplifa móttökur hins opinbera.
Við eigum að heita framsýn þjóð
og umburðarlynd, friðelskandi,
hamingjusöm og kærleiksrík, ekki
satt? En svona er þá í pottinn búið.
Fulltrúar okkar gagnvart þeim
sem þolað hafa hrakningar virðast
haldnir mannhatri.
Auðvitað kann að vera að hér
sé einungis um upplifun að ræða,
sem ekki eigi við rök að styðjast,
og eflaust sárnar mörgum góðum
starfsmönnum Útlendingastofn­
unar, en vinur er sá sem til vamms
segir og svona dóma ber að taka
alvarlega. Naflaskoðunar er þörf.
Það sem mér þykir óþægilegt
við þessa hreinskiptnu yfirlýsingu
sem borgara er að hún rímar mjög
við þær grunsemdir sem ég hef alið
með mér í eigin brjósti eftir að hafa
fylgst með meðhöndlun Íslendinga
á flóttafólki úr fjarska. Tilfinn­
ingin er þessi:
Það er eins og undir niðri í sam­
félaginu urri einhver skratti – svo
ég noti viðeigandi klerklegt tungu­
tak – sem unir sér ekki nema hann
geti á sem andstyggilegastan hátt
vísað fólki í neyð úr landi. Helst á
nóttunni.
Það er eins og þessi skratti, þetta
afl, þessi tilhneiging, hafi talið það
sérstakan ósigur sinn að þurfa að
taka á móti sæg af flóttafólki frá
Úkraínu og því sett upp hunds­
haus. Eitt glas fékk fjölskyldan til
að deila, engin rúmföt, engin eld­
húsáhöld, engar bleiur fyrir ung­
barnið og svo var því stjakað með
þjósti upp á Keflavíkurflugvöll
svo þar mætti það efla kvíðann
við áhorf og hlustun herþotna á
nokkurra mínútna fresti. Þetta er
skítnógugott, segir skrattinn.
Ég veit ekki hvaða kraftur þetta
er. Ég þekki engan sem vill losna
við flóttafólk með hraði. Ég þekki
bara fólk sem fagnar því að við
tökum á móti fólki í neyð. Ég þekki
engan sem túlkar útlendingalög­
gjöfina þannig að hún sé fyrst og
Að vanta fólk og hata fólk
fremst tól fyrir þá sem vilja ekki
fólk. Hún er þvert á móti leið­
beining um það hvernig við getum
fagmannlega og af mannúð tekið
á móti fólki. En alltaf skal hún
samt rísa upp úr djúpinu þessi
frumstæða kerfislöngun, að vilja
henda fólki út. Hvaðan hún kemur
er rannsóknarefni í sjálfu sér og
greinilega mjög aðkallandi sem
slíkt, sérstaklega í ljósi ummæla
Olenu Jadallah.
Hin yfirlýsingin kom frá öðrum
hagfræðingi, Hannesi G. Sigurðs­
syni hjá Samtökum atvinnulífsins.
Hann sagði efnislega að Íslending­
ar væru ekki nógu margir til þess
að halda uppi lífskjörum og hag­
vexti. „Þess vegna þurfum við að
flytja inn fólk í mjög miklum mæli
og sívaxandi mæli,“ sagði hann.
Við þurfum beinlínis að mati hans
að búa til „girnilega pakka“ til að
laða að fólk til að vinna hér alls
konar flókin og krefjandi störf.
Er skrattinn að heyra þetta?
Eins og Hannes bendir réttilega á
ætti þessi staða alls ekki að koma
á óvart. Þetta hefur blasað við um
langt skeið. Þjóðin er svo fámenn
að markaðurinn getur ekki einu
sinni haldið uppi einni þokkalegri
rokkstjörnu hvað þá meira. Allir
vinna mörg störf. Heilbrigðiskerfið
og skólakerfið er að sligast út af
skorti á starfskrafti. Staðreyndin
æpir úr öllum kimum samfélags­
ins: Okkur vantar fólk!
Hvernig væri þá að byrja á því
að leyfa þeim manneskjum að
vera sem hingað eru þó komnar?
Hanna kannski handa þeim
girnilegri pakka en eitt glas, engin
eldhúsáhöld, engin sængurver,
nagandi óvissu og kvíða? Kannski
bjóða fólkinu almennt frekar
öryggi, störf, meiri menntun og
bjarta framtíð? n
FÖSTUDAGUR 3. júní 2022 Skoðun 9FRÉTTABLAÐIÐ