Alþýðublaðið - 17.01.1920, Blaðsíða 2

3
ALPÝÐUBLAÐIÐ
Upplestur.
Sunnudaginn 18. Jan. kl. 4 e. m. les Steindór Sigurðsson
upp í Iðnó.
Þar verður meðal annars á dagskrá þýðingar af kvæðum
hins fræga sænska skálds Runebergs, höf. Sveins Dúfa o. fl. Sömu-
leiðis kafli úr óprentaðri skáldsögu og frumsamin kvæði
Aðgöngumiðar verða seldir í Bókaverzlun Sigurjóns Jóns-
sonar Laugaveg 19 eftir kl. 4 í dag og við innganginn.
með kol í frjálsri verzlun, og á
þann hátt grætt fé í landssjóð, ef
landsverzlun á annað borð getur
kept við kaupmenn.
Þessu síðasta er að svara: Lands-
verzlunin getur fyllilega kept við
kaupmenn, og mun gera það. En
landsverzlunin getur aldrei rekið
verzlun á alveg sama hátt og
væri hún einkafyrirtæki. Það verða
t. d. altaf gerðar þær kröfur til
hennar, að hún hafi jafnan til
kol. En af því leiðir, að hún verð-
ur altaf að kaupa kol, þegar þess
þarf með; getur ekki hætt við að
kaupa, þó koiaverðið sé hátt ein-
mitt þá í svipinn, og erfitt að fá
skip, eða að öðrum kosti verður
hún að liggja með stórar birgðir
af kolum, og það er nú mitt álit,
að það eigi hún jafnan að gera
(hafa 10 þús. smálestir liggjandi
hér, eða jafnvel meira). Þegar
þetta er athugað, virðist liggja í
augum uppi að einkasala sé það
rétta, það er að segja ef eingöngu
er tekið tillit til almenningsheilla.
Vtpfon Sinctaír
°9
úholi Ronungur.
í 7. tölubl. Alþýðublaðsins er
sagt frá því, að gerðar hafi verið
tilraunir til þess, að myrða Up-
ton Sinclair, meðan hann var að
Bemja Kola konung. Vegna þess,
að ýmsa mun fýsa að vita or-
sökina til þessara árása, set eg
hér stutta lýsing á því, hvers
vegna Koli konungur var saminn.
Höfundurinn, sem frægur er
orðinn um allan heim, vegna bóka
þeirra er hann hefir ritað um
ástandið meðal verkamanna í
Bandaríkjunum, hafði heyrt ýms-
ar sögur um það, hvernig farið
væri með verkalýðinn í kolanám-
unum amerisku. Til þess nú að
komast fyrir sannleikann í þessu
máli tók Sinclair upp á því, að
fara dulbúinn til námanna og leita
sér þar atvinnu sem óbreyttur
námumaður. Honum gekk mjög
illa að fá vist, vegna þess, fyrst
og fremst, hve haft er strangt
eftirlit með því, að engir komist
í námurnar, sem líklegir eru til
þess, að koma á samtökum meðal
verkamanna og 'auk þess hafði
það kvisast, að hann mundi reyna
að komast þangað. Loksins hepn-
aðist honum að fá vinnu, eftir að
honum hafði hvað eftir annað
verið vísað á bug. í tvö ár vann
nú Sinclair í námunum og hnýst-
ist í alt, sem hann áleit að hon-
um gæti að gagni komið við
samning væntanlegrar lýsingar á
námulífinu.
En loks komust námueigend-
urnir að því, að hann væri í
námunum, ráku hann í burtu, og
við sjálft lá að hann yrði drep-
inn. En vegna þess hve hann var
vinsæll maður meðal verkamanna
og átti öfluga vini utan námanna,
slapp hann þó að svo komnu,
með því að lofa að stíga aldrei
fæti í námurnar framar.
Þegar hahn var seztur aftur um
kyrt, tók hann að rita Kola kon-
ung, sem er nákvæm Iýsing á
ástandinu í flestum smerískum
námum. Sjálfur er hann sögu-
hetjan. En aámueigendur höfðu
njósnir úti um það, hvað Sinclair
tæki sér fyrir hendur, og þegar
þeir komust að þvi, að hann var
að skrifa bók um veru sína í
námunum, vildu þeir alt til vinna,
að hútí kæmist aldrei fyrir al-
menningssjónir. Þeir vissu af fyrri
reynslu, að sögur Sinclair’s höfðu
áhrif. Þess vegna gerðu þeir alt,
sem þeir gátu til þess að ná
handritinu, þegar þeir ekki gátu
drepið höfundinn. En þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir hepnaðist hvor-
ugt: að drepa höfundinn eða ó-
nýta handritið.
Þegar Sinclair hafði lokið við
samning Kola, sendi hann í laumi
afrit af handritinu til Georgs
Brandesar, og bað hann að sjá
um útgáfuna, gæti hann ekki
sjálfur séð um hana. Brandes reit
formála fyrir bókinni og kvað ó-
hætt að treysta öllum höfuðatrið-
um hennar. Sinclair væri svo
sannorður og göfugur maður, að
engin ástæða væri til að rengja
frásögn hans, auk þess sem fyrri
rit hans hefðu staðist allar árásir.
Fyrsta útgáfa Kola á dönsku
var neðanmáls í „Pólitiken*, en
nú hefir hann verið gefinn út í
fleiri útgáfum, auk þess sem hann
heflr komið út á fjölda tungu-
mála.
Þeir sem halda vilja sögunni
saman, ættu að gæta þess, að
tapa engu blaði, vegna þess, að
sagan verður ekki sérprentuð.
I. J.
þjð9abanðalagiB.
Khöfn 16. jan.
Wilson hefir boðað Þjóðabanda-
lagsíund á morgun (þ. e. í dag).
Bandaríki Norður-Ameríku hafa
þar engan fulltrúa.
Konungur á vonarvöl.
Lúðvík fyrverandi Bajerskon-
ungur hefir opinberlega mótmælt
því, að búið er að gera mest af
eignum hans upptækt. Meira en
ár er liðið síðan hann hröklaðist
frá völdum, en honum hafa engar
skaðabætur verið goldnar enn þá.
Konungurinn er í Sviss og er í
miklum peningavandræðum. Fór
hann því fram á það við stjóra-
ina, að hún veitli honum styrk.
Stjórnin bauð honum þá 50 þús.
mörk, en honum þótti það of lítið
og tók ekki á móti tilboðinu.
Lifir hann nú á styrk frá ætt-
ingjum sínum.