Vísbending - 01.06.2017, Page 1

ÍSBENDING
yikurit um viðskipti og efnahagsmdl
1. júní2017
20. tölublað
35. árgangur
ISSN 1021-8483
Hlutabréfamarkaðurinn
- þróun og áhættuþættir
Mynd 1 Þróun hlutabréfavísitölu
GAMMA
iu. . Jóhann Gísli Jóhannesson
^ - Sjóisstjóri hlutabréfasjóÓa hjá
Él% . GAMMA
V
r
Islenskur hlutabréfamarkaður hefur
farið í gegnum miklar sveiflur í seinni
tíð. Flestum er enn í fersku minni
alþjóðlega fjármálahrunið og fall stóru
viðskiptabankanna árið 2008. Islenski
fjármálamarkaðurinn fór einna verst út úr
þessum áföllum og þá sérstaklega íslenski
hlutabréfamarkaðurinn. Markaðsvirði
fyrirtækja í Kauphöllinni lækkaði um
90% árið 2008 en eftir því sem höfund-
ur kemst næst er það einsdæmi í nútíma
fjármálasögu. Fá félög voru eftir í Kaup-
höllinni eftir hrun, þar af urðu mörg hver
gjaldþrota, önnur afskráðu sig og þau fáu
sem stóðu af sér veðrið lækkuðu töluvert
í verði.
Endurreisn
hlutabréfamarkaðar
Endurreisn íslenska hlutabréfamarkaðar-
ins hefur gengið mjög vel. Segja má að
upphaf endurreisnarinnar hafi verið fyrsta
nýskráningin frá hruni en það var versl-
unarrisinn Hagar sem riðu á vaðið í lok
árs 2011. Síðan þá hefur hlutabréfamark-
aðurinn stækkað jafnt og þétt og fjölmörg
fyrirtæki bæst við, en alls hafa 13 fyrirtæki
verið skráð á aðallista hlutabréfamark-
aðarins frá hruni. Fyrir skráningu Haga á
markað var markaðsvirði hlutabréfamark-
aðarins, reiknað út frá hlutabréfavísitölu
GAMMA, samtals rúmlega 200 milljarð-
ar. Þetta hefur breyst hratt með nýskrán-
ingum og hækkunum og er markaðsvirði
skráðra hlutabréfa í hlutabréfavísitölu
GAMMA í dag um 845 milljarðar sem
þýðir að markaðurinn hefur meira en fjór-
faldast að stærð á rúmum 5 árum. Mynd
1 sýnir þróun á markaðsvirði hlutabréfa-
vísitölu GAMMA og hlaupandi 3 mánaða
meðaltals dagsveltu.
Áhrifaþættir
á verðmyndun
Það er hins vegar áhugavert að skoða
betur hvernig hlutabréfamarkaðurinn
hefur þróast síðustu misseri en miklar
breytingar hafa átt sér stað í rekstrarum-
hverfi fyrirtækja. Hér verður farið yfir
nokkra þætti sem höfundur telur hafa haft
mikil áhrif á þróun hlutabréfaverðs hér á
landi síðustu misseri.
Styrking krónu
Islenskan krónan er líklega sá einstaki
þáttur sem hefur haft hvað mest áhrif á
íslenska hlutabréfamarkaðinn að undan-
förnu. Eins og flestir vita hefur íslenska
krónan styrkst mikið sem hefur haft
töluverð áhrif bæði á gengi hlutabréfa
og rekstur fyrirtækja. Áhrifin koma hins
vegar mismunandi fram eftir því hvaða
fyrirtæki eiga í hlut. Hægt er að skipta
áhrifunum í tvennt, annars vegar bein
áhrif á rekstur fyrirtækja og hins vegar
óbein áhrif á virði hlutabréfa í krónum.
Byrjum á fyrrnefndum áhrifunum, þ.e.
2013 2014 2015 2016 2017
áhrif styrkingu krónu á rekstrarumhverfl
fyrirtækja en þau geta bæði verið neikvæð
eða jákvæð eftir því hvaða fyrirtæki á í
hlut.
Neikvæð áhrif koma fram hjá fyrir-
tækjum sem hafa meiri kostnað í krón-
um en tekjur. Þetta eru t.d. fyrirtæki
sem eru með starfsemi hér á landi en
meirihluti sölunnar fer fram erlendis.
Við þær aðstæður myndast ójafnvægi á
tekju- og kostnaðarhlið fyrirtækja sem
hefur neikvæð áhrif á framlegð og arð-
semi. Dæmi um þetta eru fyrirtækin Eim-
skip og Icelandair en þau eru bæði með
meiri kostnað í krónum en tekjur. Við
styrkingu krónunnar eykst því kostnaður
umfram tekjur sem hefur samsvarandi
neikvæð áhrif á framlegð. Fyrirtækin geta
reynt að verja þetta misræmi með því að
kaupa krónur með framvirkum samning-
um eða gera skiptasamninga þar sem fyr-
irtækið fær afhent krónur fyrir aðra gjald-
miðla. Með því er hægt að draga úr þessu
framh. á bls. 2
IÞað er áhugavert að skoða
hvernig hlutabréfamarkað-
urinn hefur þróast síðustu
misseri.
Eftir efnahagshrun hefur
verið talsverður áhugi er-
lendra fjárfesta á innlend-
um hlutabréfum.
3Mikill skortur á fasteign-
um hefur á liðnum miss-
erum einkennt fasteigna-
markaðinn.
4Ljóst er að Costco-áhrifin
munu ekki fjara út eins og
ýmsir verslunareigendur em
líklega að vonast til.
VÍSBENDING • 20. TBL. 2017 1