Kirkjublaðið - 31.10.1949, Page 2

2
KIRKJUBLAÐIÐ
kemur út hálfsmánaðarlega, ca.
25 blöð á ári. Auk þess vandað og
8tórt jólahefti. Verð kr. 15.00 árg.
Útgefandi og ábyrgðarmaður:
Sigurgeir Sigurðsson, biskup.
Utanáskrift blaðsins er :
KIRKJU B’LA'ÐIÐ
Reykjavík. — Pósthólf 532.
Tekið á móti áskrifendum í síma
ísafóldarprentsmiðja h.f.
Sú þfóð geður
liiaÓf sem irúir
á liiió.
Séra Halldór Kolbeins flutti
prédikun 6. ágúst 1949 á þjóð-
hátíð Vestmannaeyinga. Ræðu
sína nefnir hann Hugsjónir há-
menningar. — Eftirfarandi er
kafli úr ræðunni:
Vér vitum öll, hvernig jarð-
bundin hugsun, meira að segja,
þó hún sé mótuð af kærleika í
viðskiptum manna og sambúð,
fær aldrei fullsvalað lífsþorsta
göfugustu manna. — Jarð-
bundnar vísindarannsóknirhafa
á voru tímum svo blindað hugi
eigi fárra manna, að fyrir
þeirra augum er þessi jörð og
það, sem henni tilheyrir allt,
sem skiptir máli, í mannlífi. —
Ýmsir menntamenn íslenzkir
hafa reynt það böl, sem af þess-
ari blindu stafar og sumir lýst
þeim fögnuði, sem fyllir hjart-
að, er aftur birtir af degi sann-
leikans. Einn í þeirra hópi er
skáldið Einar Kvaran. Hann
var hinn mikli spyrjandi og leit-
andi og sá aðeins myrkur fyrir
augum, ef öllu væri lokið við
aðkomu dauðans.
En fyrír rannsókn og raun-
sæja hugsun, gekk hann úr
skugga um, að sá lifir í blekking,
sem hugsar að jarðlífið sé allt.
Og þegar honum birtist ljósið
hrópaði sál hans fagnandi:
Þín náðin Drottinn nóg mér er,
því nýja veröld gafstu mér.
í þinni birtu hún brosir öll,
í bláma sé ég lífsins fjöll.-
Lífsins fjöll eru hin himnesku
sólarlönd eilífrar tilveru. Og sá,
er lifir í vitund um þá hina
miklu sigurgöngu til lífsins
landa sem þeim er heitið, er
elska Guð. hann á nýja veröld,
því að jarðlífið er ekki nema
brú til hinna eilífu heimkynna.
-----En er Jesús sá mannfjöld-
ann, gekk hann upp á fjallið.
Og hann gekk ekki einungis upp
á fjall til þess að flytja þar hið
mikla ljóð um samlífið á jörð-
unni. Hann gekk einnig upp á
fjallið Golgata. — Og sú mikla,
dimma fjallsýn varð síðan böð-
uð upprisuljósinu. — Svo að
menn mega vita, að lífið eitt er
eilíf eign. Að enginn dauði er
til. Og allir mega sjá í bláma
lífsins fjöll.
Hvað er framundan? Er það
Séra Lárus Halldórsson:
Sjómennirnir og kirkjan.
Sjómannatrúboð í einhverri
mynd er til með flestum þjóð-
um kristnum, þeim er farmenn
eiga eða fiskveiðar stunda. í
því starfi hefir kirkjan reynt
að ná til þeirrar stéttar þjóð-
félagsins, sem starfa síns vegna
fer'alla jafnan á mis við tæki-
færi sem aðrir hafa til að njóta
góðs af boðun hennar og sam-
félagi.
Biskup fór þess á leit við mig
að ég segði lesendum Kirkju-
blaðsins eitthvað frá þessu
starfi, en ég kynntist því nokk-
uð á Norðurlöndum í sumar
sem leið. Vandi minn er aðeins
vera í hátt á annað hundrað
bæjum. Þarna innir sjómanna-
trúboðið það starf af hendi að
fylgja farmönnunum eftir, hvar
í veröldinni sem er, með sem
mest af þeim gæðum, er kirkj-
an og heimilið hafa að veita. —
Starfsmennirnir heimsækja
skipin, sem fyrst eftir að þau
koma í höfn, fara í vitjanir á
sjúkrahúsin, sjómannaheimili
og yfirleitt hvern þann stað þar
sem finna má norrænan mann
— sér í lagi sjómann — sem
eitthvað væri hægt fyrir að
gera.
* .. , , ^ . I kirkjunni eru haldnar reglu
sa að mjog er orðugt aS segja bundnar gl,ðsþjó„„st„r, þar er
„okkuð sem nemur frá sro|sa(nast á hítíðastundnm En
miklu malefm 1 Utllll bfaðagrein. [ Muti hins daglega starfs
Vel ég því þann kostinn að
á stöðinni fer fram í lesstofunni,
sleppa með öllu sögu starfsem-i0/svvl ■„_,___ . * .
. , , . sem opm er lengri eða skemmri
ínnar, sem þo er milt.l og merkí- tima daglega Þal. crll iðaIega
leg þott ekki se hun ykja long. hafðar margskonar samveru.
Líet nægja að geta þess, að Sjo- stundjr og smáskemmtanir og
mannatruboðið hofst a Norður-
löndum síðari hluta aldarinnar
sem leið og hefir síðan aukizt og
margfaldast, ekki hvað sízt að
blessunaríkum ávöxtum. Hér
vildi ég geta nokkurra atriða
um starfið eins og það er í dag,
verð því að stikla mjög á stóru.
„Sjómannamissionin" er sjálf
stætt starf hvers um sig af
oft glatt á Hjalla. En annars
sitja sjómenn þar við „reyk og
rabb“ yfir kaffibolla, líta í blöð
að heiman, velja sér góða bók
úr hillunni eða skrifa bréf sín,
ellegar hlusta bara á útvarpið.
Hegða sér í einu orði sagt rétt
eins og heima hjá sér. Enda er
j það markmiðið, að þarna sé
XT * , , ,,. , sem heimilislegast. Viða eru
Norðurlondunum, þott'samstarf , ., o, . , , ,,, ,.,
, „ , , (kuluspil og fleira þesshattar til
se alltaf toluvert. En auk þess (,,,,. T
. . ,. a , e.v , , . , j. . dægrastyttmgar. Þarna geta
skiptist starfið í hverju landi í
tvær sjálfstæðar greinar, sem
hver um sig er oftast óháð hinni
í starfsemi og stjórn. Þetta er
annars vegar: Starfið meðal far-
manna, mestmegnis rekið í er-
lendum hafnarbæjum; og hins
vegar: starfið meðal fiski-
manna, sem nær eingöngu fer
fram í heimalandinu. í Noregi,
Danmörk og að miklu leyti í
Svíþjóð eru þetta aðskildar
starfsdeildir, sem reyndar hafa
hvor um sig nóg með viðfangs-
efnið á sínum reit akursins. En
markmiðið er hjá þeim hið
sjómenn fengið geymda fjár-
muni sína um lengri eða
skemmri tíma, eða senda heim.
Þvotturinn þarf máske að
ganga fljótt, því skipið liggur
stutt. Sjómannastofan sér um
að allt þess háttar komist í
kring á réttum tíma, og sjó-
maðurinn losnar við mikið vafst
ur og ef til vill leit að þvotta-
húsi, sem gerir honum kleift að
fá fatnaðinn með sér í túrinn.
Fleira mætti telja af þessu
tagi, svo sem það að aðstoða
sjómenn við innkaup í búðum
* , . o. fl. Víða geta skipshafnir
sama: „að stuðla að framgangi i „ , „ , „ , ,
, ., j fengið bokakassa með ser a sjo-
Guðs rikis meðal norrænna sjo-1.
manna“. Þetta starf er unnið;
bæði með beinni boðun fagnað-
arerindisins meðal þeirrar stétt-
ar, sem sjaldnar á þess kost en
aðrir þjóðfélagsþegnar að
hlusta; og sömuleiðis með
hverskonar félagslegri starf-
semi og mannúðarverki, sem
tök eru á að þjóna sjófarendum
með.
1 hafnarbæjum um víða ver-
öld eru norrænar sjómanna-
kirkjur og stöðvar. Þær munu
sú mikla hamingja, að þjóð vor
eignist í ríkum mæli þessa ei-
líf ðarvitund ? Að hún reisi
tjaldbúðir sínar á ummyndunar-
fjalli fullrar vissu um eilíft líf ?
Eitt er víst: Sú þjóð getur lif- |er
að; sem trúir á lífið.
inn, stofnað er til ferðalaga um
nágrennið, séð um íþrótta-
keppni milli skipshafna, og
þannig mætti lengi telja það
sem heyrir til daglegum störf-
um á sjómannastofunum.
Þetta, sem sagt er, á einnig
við um starfið á sjómannaheim-
ilum heimastarfsins („Fisker-
missionen“) .Þau eru víðsvegar,
hvar sem sjómanna er von og
einhver tiltök að starfrækja
sjómannaheimili. Víða eru þau
mjög snotrar og góðar vistar-
verur, t. d. fannst mér mörg af
heimilunum dönsku hjá Inden-
landsk sþmandsmission til fyr-
irmyndar hvað aðbúnað snertir.
Annars er nú unnið að því að
koma bæði húsum, starfstækj-
um og starfstækni í það horf,
tímarnir krefjast, en allt
auðvitað miðað við að auka
möguleika þess, sem er hið raun
verulega markmið starfsins.
Sjómannaheimilin í hafnar-
bæjum og fiskiþorpum eru hvíld
arstaðir, tómstundavettvangur,
mötuneyti og oft gistihús eða
raunveruleg heimili sjómann-
anna. En mestu skiptir þó að
þar er þeim flutt orð hins eilífa
lífs. •
Innlendu heimilin eru erlend-
um sjómönnum samskonar
griðastaður og sjómannakirkj-
urnar og stofurnar í hafnar-
borgum annarra landa verða
þeim mönnum, er þangað leita.
Danir eiga tvö dvalarheimili
fyrir sjómannsekkjur. Annað
þeirra heimsótti ég og leist
mjög vel á fyrirkomulag allt og
andann, er þar ríkti.
Það voru Norðmenn, sem
gerðu að veruleika þá hugmynd,
sem reyndar var norsk einnig,
„að setja kjöl undir sjómanna-
heimilið".
Veiðiflotinn er á ferð og flugi,
ekki síst um síldveiðitímann,
og ekki eru allsstaðar sjómanna-
heimili. En sjómenn hafa hins
vegar lært að meta starfið af
viðkynningunni og það orðið
þeim kært og ómissandi.
Því var það að „Betelskipin“
norsku fóru á flot og fylgdust
með veiðiskipunum.
Skip þessi eru ekki aðeins
kirkja sjómannanna og sam-
komustaður í tómstundum,
heldur einnig pósthús þeirra og,
ef mað þarf, gistihús, en síðast
og ekki sízt sjúkrahús flotans.
Starfsliðið upi borð er valið með
það fyrir augum, að fullnægja
megi þessu hlutverki. Hjúkrun-
arkonan um borð annast þá
sjúku sem ekki eiga í annað hús
að venda og stendur í sambandi
við næsta lækni í landi.
S j ómannatr úboð í ýmsum
löndum, svo sem Englandi og
Frakklandi hefir nú hug á að
eignast og starfrækja slík skip
eftir fyrirmynd Norðmanna.
Norðmenn eiga nú tvö svona
skip, og hið þriðja á döfinni.
Þrjú skip hafa þeir áður átt,
sem nú hafa endað sitt skeið,
þar af tvö fyrir aldurs sakir.
Nýju skipin eru fullkomin ný-
tízkuskip. Ég átti þess kost að
vera tímakorn um borð í öðru
þeirra (Elieser IV) og kynnast
hluta af starfseminni, þótt
reyndar væri hálfgert hlé milli
vertíða. Þar er samkomusalur,
sem tekur 280 manns í sæti,
sjúkrasalur með 34 rúmum, 4
baðklefar, allmargar þilfarská-
etur, sem ætlaðar eru sjúkling-
um eða gestum, eftir atvikum.
Öll hafa skip þessi heitið „Elie-
zer“ — eftir hinum trúa þjóni
Abrahams, er rak erindi hús-
bónda síns og sonar hans. Hlut-
verk þeirra er samskonar. Og í
öllu bera þau nafn sitt með
rentu.
En nú hlýtur öll þessi starf-
semi utan lands og innan að
kosta mikið fé. Hjá „Den indre
sjömannsmission" í Noregi, sem
er „fiskimannamissionin" þar í
landi voru útgjöld ársins 1948
um hálf önnur milljón króna.
Svipað er um önnur félög að
segja. Hvaðan koma peningarn-
ir? Ríkisstyrkur er enginn, ekk-
ert opinbert framlag frá nein-
um aðilja. Það fé, sem starfið
þarfnast, fæst með frjálmm
framlögum eingöngu.
Starfsemin er skipulögð sem
smáfélög, er síðan mynda með
sér stærri félagsdeildir, sem að
lokum eiga sér sameiginlega að-
alstjórn, er sér um fram-
kvæmdir út á við og hefir tauma
starfsins í hendi sér. Þetta á
við bæði um starfsemi sem rek-
in er utan lands og innan. Að-
alstjórnin sér m. a. um útgáfu
sjómannablaða, ræður starfs-
menn bæði til sérstakra staða
og eins til ferðalaga heima fyrir
í starfsins þágu. En smáfélögin
víðsvegar um landið leggjast öll
á eitt að safna því fé sem þarf
og styðja starfið á allan þann
hátt, sem hugsast má innan frá,
ef svo mætti segja. I þessu skyni
eru notuð hver þau ráð, sem
kærleikurinn fær upphugsað,
beitt hvers kyns fórnfýsi og
stuðningi allsstaðar þar sem
leggja þarf hönd á plóginn.
Það eru máske ekki hvað síst
konurnar, sem þarna eru að
verki. Víða hafa verið myndaðir
og skipulagðir sérstakir hópar
kvenna, er sameinast um að
vinna fyrir þetta málefni sjó-
manna. Sjómannatrúboðið telur
sig ekki geta án þessara hópa
verið. Einn af ferða-framr-
kvæmdastjórum Indenlandsk
sömandsmission í Danmörku,
hefir t. d. það sérstaka verkefni
á hendi að skipuleggja og efla
þessa kvennahópa, því að þýð-
ing þeirra er augljós og þeir
einn mikilsverðasti þáttur
starfsins.
Reynslan er sú, að starfsemi
sjómannatrúboðsins hefir síður
en svo verið óþörf. Blessunin er
margvísleg ög nær til margra.
Hér er á ferðinni sá þátturinn
í starfi kristinnar kirkju, sem
almenningur skilur hvað bezt
að einhverja þýðingu hefir og
einhverju er fórnandi fyrir.
Vafamál er það, hvort aðrar
greinar kristilegs starfs eiga
meiri ítök í hjörtum þegnanna
almennt en einmitt þetta starf
með þjóðum, sem eiga marga af
sínum beztu sonum á sjó.
Við, íslendingar erum sjó-
mannaþjóð. En sjómenn okkar
hafa farið mikið til á mis við
slíkt starf, sem hér hefir*verið
lýst. Kirkja Krists á íslandi á
þar marga sonu, sem hún nær
ekki til með gjafir sínar og gæði
á annan hátt en þann að hún
fari með þau til þeirra, þangað
sem þeir eru að starfi. Og það
getur hún gert, því það er í
fyllsta samræmi við hlutverkið,
sem henni er ætlað að vinna.