Fréttablaðið - 18.01.2023, Page 6

Okkur er alvara með
að halda gin- og klaufa-
veiki og öðrum sjúk-
dómum frá landinu.
Murray Watt, landbúnaðar­
ráðherra Ástralíu
Nýju lögin tóku gildi
um helgina og banna
einnig auglýsingar og
kynningar á tóbaks-
vörum.
Sífellt fleiri sækja sér
blaðið á PDF-formi eða
í appi og hafa þannig
blaðið alltaf við hönd-
ina.
Jón Þórisson,
forstjóri Torgs
gar@frettabladid.is
ástralía Spænskur maður var
sektaður um tæplega hálfa milljón
króna og rekinn úr landi er hann var
staðinn að því að vera með smáræði
af kjöti og osti við komuna til Ástr-
alíu.
Samkvæmt frétt SBS News í Ástr-
alíu braut Spánverjinn, sem er tví-
tugur að aldri, gegn hertum lögum
um lífrænt öryggi Ástralíu. Á flug-
vellinum í Perth hafi komið í ljós að
hann hefði ekki skráð 275 gramma
svínapylsu, 665 grömm af svínakjöti
og um það bil 300 grömm geitaosts
sem hann hafi haft meðferðis.
Áðurnefndum lögum er ætlað að
vernda lífríki Ástralíu fyrir sjúk-
dómum og skaðvöldum utan frá.
Haft er eftir Murray Watt landbún-
aðarráðherra að hann telji þessi
ströngu viðurlög ekki munu fæla
ferðamenn frá.
„Ég held að mikill meirihluti
ferðamanna muni fara rétt að og
gefa upp hluti sem geta haft hættu
í för með sér fyrir lífríkið þegar þeir
koma en það var einmitt það sem
þessi náungi gerði,“ sagði Watt að
sögn SBS News.
„Okkur er alvara með því að halda
gin- og klaufaveiki og öðrum sjúk-
dómum frá landinu og ferðamenn
þurfa að muna það ef þeir eru að
reyna að komast inn í Ástralíu,“
bætti landbúnaðarráðherrann við.
Að því er segir í frétt SBS News
myndi það kosta ástralskt efnahags-
líf jafnvirði 11.400 milljarða króna
ef gin- og klaufaveikifaraldur brytist
út í landinu. n
Hálf milljón og brottvísun fyrir kjöt
Þessi varningur varð tvítugum Spánverja að falli í Ástralíu. Mynd/Aðsend
gar@frettabladid.is
Noregur Rannsóknardeild lög-
reglunnar í Noregi vill sem fyrst fá
að yfirheyra mann sem kom ólög-
lega inn í landið frá Rússlandi um
Finnmörku og kveðst vera með-
limur svokallaðrar Wagnersveitar.
Maðurinn sem um ræðir heitir
Andrej Medvedev og var hand-
tekinn aðfaranótt 13. janúar síðast-
liðins. Hann hefur óskað eftir hæli í
Noregi. Wagnersveitin er einkaher-
lið með málaliðum sem látið hafa til
sín taka fyrir hönd Rússa eftir inn-
rás þeirra í Úkraínu. Norska rann-
sóknarlögreglan vill fá upplýsingar
frá Medvedev um þetta tímabil. n
Málaliði Wagner svari lögreglunni
Andrej Medvedev.
arnartomas@frettabladid.is
MeXíKÓ Reykingar hafa nú verið
bannaðar í almenningsrýmum í
Mexíkó. Bannið, sem er eitt það
strangasta sinnar tegundar, nær yfir
hótel, strandir, almenningsgarða og
öll önnur almenningsrými. Svipað
bann mun ná yfir rafmagnssígar-
ettur og veippenna.
Nýju lögin tóku gildi um helg-
ina og banna einnig auglýsingar
og kynningar á tóbaksvörum, þar
á meðal að auglýsa þær til sölu.
Mexíkó hefur áður bannað reyking-
ar á öldurhúsum, veitingastöðum og
vinnustöðum.
Reykingabannið hefur verið
umdeilt meðal Mexíkóa. Sumir vilja
meina að lögin séu of ströng þar sem
þau takmarki tóbaksnotkun svo
gott sem við heimili fólks en aðrir
velta því fyrir sér hvort hægt sé að
framfylgja þeim.
Tedros Adhanom Ghebreyesus,
framkvæmdastjóri Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunarinnar, fagnaði
stefnu Mexíkó og hvetur önnur lönd
til að fylgja fordæmi þess í tóbaks-
málum. n
Reykingar bannaðar á
almannafæri í Mexíkó
Sumir vilja meina að bannið sé of strangt. fréttAblAðið/getty
einar@frettabladid.is
fjölMiðlar Nýtt met var sett í
síðustu viku er 111.474 notendur
heimsóttu Fréttablaðið.is að meðal-
tali á degi hverjum. Umferð á vefinn
hefur aukist jafnt og þétt undan-
farnar vikur.
Um áramótin voru gerðar breyt-
ingar á fyrirkomulagi dreifingar
Fréttablaðsins sem fólu í sér að hætt
var að dreifa blaðinu inn á heimili
fólks á höfuðborgarsvæðinu og á
Akureyri. Er blaðið nú aðgengilegt
á 150 fjölförnum stöðum auk þess
sem því er dreift til ýmissa stórra
vinnustaða og heimila.
Þessi breyting hefur leitt af sér
aukinn áhuga lesenda á að nálgast
blaðið á netinu og lesa nú f leiri
þúsund manns blaðið á netinu á
hverjum degi.
„Breytt dreifing Fréttablaðsins
frá áramótum hefur þau ánægju-
legu hliðaráhrif að sífellt f leiri
sækja sér blaðið á PDF-formi eða í
appi og hafa þannig blaðið alltaf við
höndina á stað og stund sem þeim
hentar, enda er það bæði þægileg
og örugg leið til að fylgjast með því
sem efst er á baugi hvern dag,“ segir
Jón Þórisson, forstjóri Torgs, útgáfu-
félags Fréttablaðsins. n
Lestur á vef Fréttablaðsins slær met
Mikilvægt að rakavörn
mannvirkja sé í forgangi
Hægt er að fá nýbyggingar og
endurbætur Svansvottaðar
hér á landi, en slík vottun
gefur til kynna að fagaðili hafi
gengið í ábyrgð fyrir rakavörn.
Sérfræðingar hjá Umhverfis-
stofnun segja mikilvægt að
setja rakaforvarnir í forgang
við byggingu mannvirkja til
að stemma stigu við raka og
mygluvandamál.
erlamaria@frettabladid.is
HúsNæðisMál Umhverfisstofnun
kynnir til sögunnar lausn í barátt-
unni gegn raka og myglu í mann-
virkjum, sem árlega veldur fólki
gríðarlegu tjóni, bæði fjárhagslegu
og heilsufarslegu. Nú er hægt að
fá byggingar og önnur mannvirki
Svansvottuð, sem gefur til kynna
að fagaðili hafi gengið í ábyrgð fyrir
rakavörn.
Bergþóra Kvaran, sérfræðingur
hjá Umhverfisstofnun, segir Svans-
vottunina gera strangar kröfur til
ýmissa þátta, einkum þeirra sem
snúi að rakavörn.
„Þetta er umhverfisvottun sem
gerir meðal annars kröfur um
rakaforvarnir á hönnunar- og bygg-
ingartíma, en það er hægt að votta
bæði nýbyggingar og endurbætur.
Það þarf að skila gögnum fyrir dags-
birtu- og orkuútreikninga og ýmsa
gæðaferla varðandi framkvæmd-
ina. En rakavörnin er kannski stóri
þátturinn,“ segir Bergþóra.
Þá sé sú krafa einnig sett fram að
skipa skuli rakavarnarfulltrúa sem
sé falið að setja upp rakavarnar-
áætlun sem verktaka sé svo skylt að
fara eftir, undir eftirliti rakavarnar-
fulltrúa.
„Rakavarnarfulltrúi gerir raka-
varnaráætlun sem snýst um að velja
byggingarefni rétt á byggingarstað
og reikna út og áætla útþornunar-
tíma byggingarefna. En það hefur
gerst alltof oft að útþornunartím-
anum er ekki fylgt eftir, þannig að
gólfefni er kannski lagt ofan á blauta
steypu,“ segir Bergljót Hjartardóttir,
sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun.
Að sögn Bergþóru hefur það verið
vandamál hér á landi á undan-
förnum árum að byggingar hafi
annaðhvort verið smíðaðar of hratt
eða ekki haldið nægilega vel við,
sem hafi oftar en ekki í för með sér
vandamál vegna raka og myglu.
„Þetta er flókið vandamál og getur
verið allt frá því húsið var hannað
og þar til eigandi tekur við og loftar
ekki nægilega vel út. En stóra vanda-
málið í mörgum af þeim skólum
og leikskólum sem eru að lenda í
bæði rakaskemmdum og myglu er
mögulega vegna viðhalds, en líka að
útþornunartíminn fær ekki að vera
nægilegur,“ segir Bergþóra.
„Það er oft pressa á verktaka að
klára verkefnið á ákveðnum tíma,
þannig að verkkaupi þarf líka að
vera svolítið meðvitaður um þetta.
Að það þurfi kannski að taka aðeins
meiri tíma í hlutina til að lenda ekki
í rakaskemmdum eða myglu í fram-
tíðinni, því það er líka dýrt,“ bætir
hún við.
Bergljót segir fjöldann allan af
umsóknum í gangi þar sem verið sé
að byggja Svansvottað húsnæði. Þá
séu opinberir aðilar farnir að sýna
vottuninni meiri áhuga en áður.
„Við erum að reyna að lyfta þessu
upp núna, að rakavörn bæði endur-
bóta og nýbygginga, sérstaklega í
þessum byggingum sem snúa að
börnum og öðrum viðkvæmum
hópum, sé tryggð,“ segir Bergljót.
„Í dag erum við með gríðarlega
mikið magn af umsóknum í gangi
þar sem er verið að byggja fjöldann
allan af Svansvottuðum íbúðum,
fjölbýlishúsum og skólum. Þannig
að ég get séð fyrir mér að eftir nokk-
ur ár verði þetta meira á almennum
markaði. Kaupendur geta þá valið
um að kaupa annaðhvort Svans-
vottað eða ekki, sem er náttúrulega
bara ákveðinn gæðastimpill,“ bætir
hún við. n
Kröfur um Svansvottun
Svansvottaðar byggingar og
endurbætur uppfylla kröfur
um rakaforvarnir á hönnunar­
og byggingartíma. Kröfurnar
kveða á um að skipa skuli
rakavarnarfulltrúa sem
uppfyllir ákveðin skilyrði
um reynslu og menntun og
skal hann sjá um að setja
upp rakavarnaráætlunina.
Verktaka er svo skylt að fara
eftir áætluninni undir eftirliti
rakavarnarfulltrúa.
Í rakavarnaráætluninni þarf
eftirfarandi að koma fram:
n Val á efni og tækni sem
hafa áhrif á raka og raka­
varnir.
n Að byggingarefni sé varið á
byggingarstað.
n Áætlaður útþornunartími
mismunandi byggingar­
hluta.
n Þornun byggingarefna
tryggð.
n Ákvarða hæsta leyfilega
rakastig byggingarefnis.
Bergljót Hjartardóttir og Bergþóra Kvaran, sérfræðingar í teymi hringrásar­
hagkerfis hjá Umhverfisstofnun. fréttAblAðið/ernir
6 FRéttiR FRÉTTABLAÐIÐ 18. jAnúAR 2023
MiÐViKUDAGUR