Veiðimaðurinn - 01.06.2019, Side 87

86 Veiðimaðurinn 87 Ósjálegar laxabækur Thomsen
ekki önnur merki að sjá um tilvist laxins en
þegar einstöku lax stekkur áður en netin
eru lögð. [...] í heild er laxveiðin í kisturnar,
netin, dragnet og það sem Englendingarnir
hafa veitt orðin 1.212 laxar og silungar.
Englendingar eru mjög ánægðir með hve
laxveiði þeirra á stöng hefur gengið vel, því
þeir hafa alls fengið 137 laxa og 70 silunga
af ofangreindu heildarmagni.“
„Ósjálegar laxabækur“
Bækurnar sem varðveita skjöl Thomsen
verslunarinnar – sem nú eru geymd á
Þjóðskjalasafninu – og eru að sögn Steen
rúmlega átta hundruð, uppfullar af
upplýsingum. Þær voru reyndar í geymslu
lengst af síðustu öld á kirkjuloftinu á
Bessastöðum, en eru nú aðgengilegar.
Því eru til upplýsingar um veiðarnar
í Elliðaánum sem ná til veiðanna svo
snemma sem frá árinu 1872, og sá sem
hér heldur á penna hefur ekki fundið
í öðrum heimildum um Elliðaárnar.
„August Thomsen var nákvæmnismaður,
og hélt nákvæmt bókhald yfir öll sín
viðskipti. Alls eru viðskiptabækurnar
824 talsins og taka þær rúmlega 25
metra hillupláss. Meðal annars hafa allar
höfuðbækurnar verið varðveittar, en í þær
eru öll reikningsviðskipti skráð, niður í
smá flibbahnappa,“ skrifar Steen.
„Meðal allra þessara þykku bóka eru
tvær óásjálegar laxabækur. Þær ná yfir
tímabilin 1872-1876 og 1889-1895. Þar er
skráð hve margir laxar veiddust dag frá
degi í nyrðri og syðri greinum árinnar, og
hve þungir þeir voru. Þar er einnig skráð
hve mikið fékkst fyrir laxinn, og sum árin
fylgja með nöfn allra kaupendanna. Mér
er næst að halda að hér sé um að ræða
elstu veiðiskýrslur á Íslandi, og þær gefa
sérstæða möguleika á að meta hvernig
þróun laxastofnsins hefur verið. Fyrir
líffræðinga og hagfræðinga hlýtur þetta
„... í heild er laxveiðin í kisturnar, netin, dragnet og það sem
Englendingarnir hafa veitt orðin 1.212 laxar og silungar.
Englendingar eru mjög ánægðir með hve laxveiði þeirra á
stöng hefur gengið vel, því þeir hafa alls fengið 137 laxa og
70 silunga af ofangreindu heildarmagni.“
Um 1900, fyrsta brúin yfir Elliðaárnar, eystri brúin. Ungur maður teymir hest yfir Elliðaár. Í fjarska sést hús sem senni-
lega er veiðihús Thomsens. Ljósmynd Sigfús Eymundsson. Ljósmyndasafn Reykjavíkur.