Feykir - 29.06.2022, Qupperneq 9

Þegar áskorunin um að
skrifa í Feyki barst mér
vildi svo til að ég var
stödd úti á Tenerife með
fjölskyldunni. Þegar kom
að því að byrja að skrifa
ræddi ég við manninn
minn um hvað ég ætti
mögulega að skrifa um
og sagði honum að ég
nennti eiginlega hvorki
að skrifa um skóla- eða
sveitarstjórnarmál
(vanalega fyrsta val),
enda í fríi og það er
mikilvægt að taka fríin
sín alvarlega.
En hvað í ósköpunum
gæti ég þá skrifað um?
Það er gott að spyrja
hann, hann fær bestu
hugmyndirnar (ég fæ
flestar, en alls ekki allar
góðar). „Máttu skrifa um
hvað sem er?” Já, hvað
sem er svaraði ég. „Af
hverju skrifar þú þá
ekki um go kart ferðina
okkar frá því í dag? Hún
gekk svo ljómandi vel.“
Ég urraði smá á hann og
sneri upp á mig því ég var
ennþá örlítið krumpuð
eftir ævintýri dagsins.
Þetta átti bara að vera
gaman. En það endar
ekki alltaf þannig. Og eftir
á að hyggja þá hefðum
við átt að vita betur.
Ferðin byrjaði vel.
Allir voru spenntir og
glaðir. Það var ákveðið
að drengirnir myndu
bara fara í bílana og við
fullorðnu myndum horfa
á og hvetja. Opinbera
skýringin til drengjanna
var að ég væri í svo
fínum kjól og að ég vildi
ómögulega óhreinka
hann. En raunverulegu
skýringuna vita flestir
sem mig þekkja. Ég
og kappleikir hvers
konar eigum ekki vel
saman. Keppnisskapið
er gífurlegt og þrátt fyrir
góðan vilja þá tekst
mér ekki alltaf að hemja
skapið í hita leiksins og
þarna voru alveg líkur á
að ég hefði getað endað
leikinn stórsködduð á
líkama og sál.
Maður verður að vera
meðvitaður um eigin
takmarkanir og leyfa
skynseminni stundum
að ráða. Vandinn
er bara sá að annar
sonur minn, almennt
hinn mesti ljúflingur
og geðprýðismaður
– alveg eins og pabbi
hans – hefur því miður
erft keppnisskap móður
sinnar.
Hann byrjaði rúntinn
vel. Það var greinilegt
að aksturinn átti vel
við hann. En okkar
ólukka var sú að á sama
tíma þutu um brautina
þrír breskir óþokkar
á svipuðum aldri sem
virtust hafa það takmark
eitt að taka fram úr litla
ljósablóminu hennar
mömmu sinnar. Og þá fór
heldur að þykkna í okkar
manni (og mömmu hans
líka). Við það æstust
óþokkarnir heldur og
það sem byrjaði sem
notalegur rúntur var
orðin barátta upp á líf og
dauða!
Ekki bætti úr skák
að uppi á áhorfenda-
pöllunum stóðu foreldrar
óþokkanna, tannlausir
og tattúeraðir með
óskiljanlegan hreim,
og hvöttu þá áfram. Að
lokum var mér nóg boðið
þegar liðið gargaði og
fagnaði eftir að einn af
óþokkunum hafði náð að
þvinga minn mann út af
brautinni og út á gras. Ég
gat ekki stillt mig lengur
og hvæsti á liðið „yeah
go on. Cheer him on for
ruining another kid's
day. Great parenting!”
Einhverjir hefðu kannski
ekki lagt í að hvæsa á
þennan hóp en já….. Það
virkaði allavega því nú
dró heldur úr liðinu og
þau hvöttu sína bara pent
ÁSKORENDAPENNINN | bladamadur@feykir.is
Anna Margrét Sigurðardóttir Blönduósingur
Af ökuþórum og óþokkum
Anna Margrét Sigurðardóttir.. AÐSEND MYND
og mátulega það sem
eftir var.
Þessum þrekraunum
ætlaði aldrei að ljúka en
þegar að því kom tókum
við á móti köppunum
okkar, ég tilbúin að
stappa stálinu í minn
mann - ég vissi jú upp á
hár hvernig honum leið.
Yngra eintakið kom
valhoppandi út af braut-
inni brosandi allan
hringinn.
Enda hafði hann ekki
verið í neinni keppni.
Hann var þarna
kominn til þess að
njóta þess að rúnta um
kappakstursbrautina í
eigin heimi, hring eftir
hring og vék sér fimlega
frá í hvert skipti sem
annar bíll nálgaðist og
tók fram úr. Óþokkarnir
höfðu lítið gaman af
þessum furðufugli.
En sama gilti ekki um
elsku mömmulinginn.
Froðufellandi og
sótsvartur af reiði kom
hann til okkar og sagði
bara eitt orð. Förum.
Ég knúsaði drenginn og
minnti hann á það að
hann hefði ekki verið í
neinni keppni. Hann hefði
bara átt að víkja eins og
litli bróðir hans gerði.
Ég bætti því svo við í
mínum umhyggjusamasta
og móðurlegasta tón
að hann væri líka bara
barn ennþá og þetta
sturlaða keppnisskap
myndi örugglega eldast af
honum.
Fyrir aftan mig heyrði
ég niðurbælt fliss í
eiginmanninum.
Nú þyngdist heldur á mér
brúnin og ég hafði bara
eitt að segja. Komum!
* Þessi örsaga er skrifuð
með samþykki allra sem
í henni eru, stórra sem
smárra.
- - - -
Anna Margrét skorar á
Viktoríu Blöndal að taka við
áskorandapennanum.
þjóðarinnar að beita sér fyrir
því að stöðva stríðið í Króatíu.
Fyrir ofan varamannabekk
Cibona höfðu leikmenn liðsins
hengt borða sem á stóð: Stop
the war in Croatia. Birtist
sú mynd bæði í íslenskum
og erlendum fjölmiðlum og
er hún mjög táknræn fyrir
ákall króatísku þjóðarinnar
til heimsbyggðarinnar um að
stöðva þann hildarleik sem átti
sér stað á þeim landsvæðum
sem Serbar og Króatar deildu
um.

Sjálfstæð þjóð
Vonir Króata glæddust mikið
þegar leið á desember 1991.
Þann 15. desember ákvað
ríkisstjórn Íslands á fundi
sínum að viðurkenna sjálfstæði
Króatíu og Slóveníu, fyrst
ríkja heimsins. Ísland sem
smáríki bar ekki jafn mikla
ábyrgð og stærri ríki Evrópu
og Bandaríkin á alheimsvísu.
Yfirlýsing Íslands leiddi ekki
til nýrra styrjalda eða röskunar
á valdajafnvægi heimsins, en
var þó tekin af fullri alvöru
enda Ísland aðili að NATO
og Sameinuðu þjóðunum.
Evrópubandalagið, forveri
Evrópusambandsins, tilkynnti
síðan tveimur dögum síðar að
bandalagið myndi viðurkenna
sjálfstæði Króatíu og yrði landið
viðurkennt stjórnvaldsríki frá
15. janúar 1992. Fyrstu sveitir
friðargæsluliðs Sameinuðu
þjóðanna komu til Króatíu
þann 17. janúar 1992. Eftir
komu friðargæslunnar skrif-
uðu Króatar og Serbar undir
friðarsamning og í kjölfarið
var Króatía samþykkt af
alþjóðasamfélaginu sem sjálf-
stætt ríki. Þjóðernisátökum á
Balkanskaganum var þó hvergi
nærri lokið þar sem Serbar
reyndu með hernaðarmætti
sínum að halda hinum sam-
bandslýðveldunum í einni
sæng. Átök geisuðu því áfram
á Balkanskaganum þó íbúar
Króatíu væru verndaðir af
Sameinuðu þjóðunum. Átökin
í Bosníu-Hersegóvinu ein-
kenndu stríðið á Balkanskag-
anum næstu árin og lauk stríð-
inu ekki fyrr enn 1995.
Körfuboltinn í Króatíu
Króatar voru loks árið 1992
sjálfstæð þjóð eftir áratuga
sameiningu við önnur lönd
Balkanskagans og afskipti
stórvelda öldum saman. Ekki
er því að undra að stolt þeirra
var mikið. Körfubolti er stór
hluti af menningu Króata og
framganga körfuboltalandsliðs
þeirra á Ólympíuleikunum
1992 í Barcelona var meiri-
háttar áfangi í sögu ungs
ríkis. Lið Króata, með þá
Drazen Petrovic, Toni Kukoc,
Dino Radja o.fl. innanborðs,
afrekaði það að lenda í öðru
sæti á Ólympíuleikunum þar
sem þeir töpuðu á móti hinu
goðsagnakennda Draumaliði
Bandaríkjamanna í úrslitaleik.
Körfuboltaþjóðin Króatar
hugsaði árin eftir viður-
kenningu Íslendinga á sjálf-
stæði þeirra ákaflega hlýtt
til smáríkisins í Norður-
Atlantshafi. Tengsl mynduðust
milli Molduxa og þessa unga
lýðveldis þegar króatíski körfu-
boltaþjálfarinn Peter Jelic þjálf-
aði lið Tindastóls tímabilið
1993-94. Æfði Jelic með Mold-
uxum og var það upphafið
að ferðahug félagsmanna og
þátttöku á alþjóðamóti í höfuð-
borg Króatíu, Zagreb.
Í ljósi hlýhugar Krótata til
íslensku þjóðarinnar er ekki
að undra að körfuboltaliðið
Molduxar frá Sauðárkróki
hafi fengið móttökur sem
sæmdu höfðingjum þegar þeir
heimsóttu Króatíu í maímánuði
1994 þegar lýðveldið Króatía
var aðeins tveggja ára gamalt.
Liðsmenn Molduxa héldu
dagbók meðan á dvöl sinni á
Balkanskaganum stóð og eiga
því öruggar heimildir um ferð
sína sem gerir frásögn þeirra,
sem hér fer á eftir, nákvæmari
en ella um ævintýri þeirra. Má
fullyrða að Molduxar sem eru
frægir fyrir skemmtana- og
lífsgleði hafi verið réttir menn
á réttum stað því í engu var
til sparað í veisluhöldum og
viðkynningu af hendi gestgjafa
þeirra.
Helstu heimildir:
Banac, Iov. The National Question in
Yugoslavia. Origins, History, Politics.
Cornwell University Press, 1984.
Íslendingar taki frumkvæðið og
viðurkenni sjálfstæði Króatíu.
Morgunblaðið, 1. október 1991.
Overy, Richard, ritstj. History of the
20th Century. Times Books, 2003.
25/2022 9