Framtíðin - 03.06.1942, Síða 1

FHAMTIÐIN
argangur
Miðvikudagurinn, 3. júní 1942
i. tölublaÖ
Ávarp til lesendanna
FRAMTÍÐIN hefur göngu sína á erfiðum tímum. Erf-
itt er aÖ fá blaðið prentað tíegna þess, að prentsmihfurn-
ar x Reykjatíiþ hafa nú meira að starfa en dœmi eru til
áður. Segja má, að það bœti úr skAk htíað snertir að
koma Framtíðinni út, að blaðið er htíorki stórt í broti
né eintakafjöldinn mikjll. Þá er heldur ekkj cetlazt til
að blaðið komi út oftar en einu sinni eða ttíistíar í
tíikju fram að nœstu alþingiskosningum, en eftir þœr
liklega sjaldnar, ef það lognast þá ekki út af, eins og
hent hefur stœrri stjórnmálablöð áður.
Samt er þessu blaði œtlað nokkurt hluttíerk■ Þtíí er
cetlað í fyrsta lagi að tíera frjálst og óháð öllum kjíkum
og flokkum- Það sem Framtíðin leggur til málanna
oerður þtít óbundið tíið kjík^kagsmuni og flokkasíón-
armið. I öðru lagi tíill blaðið leggja áherzlu á, að allar
umrœður um landsmál í blöðunum fari fram með kuri-
eisum hœtti, og með fullri tíirðingu fyrir sannleikanum.
Mun blaðið leitast tíið að beita aldrei öðrum aðferð-
um x deilum um landsmál. í þriðja lagi tíill Framtíðin
í samrœmi tíið nafn sitt tíerða boðberi nýrra framfara-
og menningarmála, sem megi lyfta tslenzku þjóðinni á
hœrra stig, og stefna þannig að þtíi marki, að íslenzka
þjóðin nái í framtíðinni að standa jafnfœtis eða feti
framar öðrum menningarþjóðum heimsins um andlega
og tíeraldlega menningu.
Enn tíill blaðið tíerða ótrauður formœlandi andlegs
frelsis á íslandi og vifxna gegn htíerskpnar tilraunum
myrkraafla til þess að beita þjóðina eða einstakjinga
hennar andlegri kúgun. Skoðanafrelsi er heilagur rétt-
ur, sem ekki má traðka á, og œtti það að tíera augljóst
öllum góðum Islendingum. Þrátt fyrir það hefur tals-
tíert á því borið, einkum upp á siðkastið, að sumum
tíaldafíknum stjórnmálamönnum sé þetta ekki nœgi-
lega Ijóst.
Þeir oerða máske ekki rnargir, sem lesa þetta blað,
en útgefendur þess telja sig hafa nokku& á unnið, ef
þtíí skyldi mega takctst að opna augu einhtíerra fyrir
þtíí, htíer tíerkefni bíða dœtra og sona Islands í fram-
tíðinni og htíernig þarf að oinna að þeim og leysa
framtíðartíandamál íslenzku þjóðarinnar á _ farsœ.lan
hátt.
Kjördæmamálið
Enda þótt alþingiskosningarn-1
ar, sem fara í hönd, snúist að
sjálfsögðu að allmiklu leyti um
stefnumál flokkanna, verður þó
hið svonefnda kjördæmamál að-
almálið í flestum kjördæmum ut-
an Reykjavíkur. — I Reykjavík
hljóta kosningarnar fyrst og
fremst að snúast um önnur mál
vegna þess, að þar er aðeins lítill
ill hópur manna, sem tilheyrir
; Framsóknarflokknum, sem vilja
að kjördæmaskipunin standi ó-
breytt, og þó eru langt frá því
allir Framsóknarmenn í höfuð-
staðnum, sem vilja það. — Allir
aðrir Reykvíkingar vilja breyting-
ar á kjördæmaskipuninni. Þá
greinir aðeins á um það, hve
langt eigi að ganga í því máli.
— Sumir vilja sætta sig við þær
málamiðlunartillögur, sem Al-
þýðuflokkurinn gat á síðasta
þingi fengið Sjálfstæðisflokkinn
til þess að ganga inn á, og eru nú
lagðar fyrir' þjóðina í þessum
kosningum til þess að samþykkja
eða fella. En fjöldamörgum kjós-
endum í Reykjavík þykir þó allt-
of lítilvægar breytingar vera
gerðar með nýju lögunum, og að
þau bæti sáralítið úr ranglætinu.
Nú er vel þess vert að gera sér
grein fyrir því, hver er raunveru-
lega rétt stefna í kjördæmamál-
inu. Allir eru taldir eiga að vera
jafnréttháir fyrir lögunum á Is-
landi. Maður skyldi halda að
það væri í samræmi við þessa
reglu, að allir menn-og konur á
íslandi, er náð hafa vissum aldri.
og að öðru leyti uppfylla venju-
leg skilyrði til þess að njóta kosn-
ingaréttar, ættu að hafa sama rétt
til að kjósa fulltrúa á þing þjóðar-
innar. Þessu verður aðeins náð á
einn hátt, sein sé með því að lög-
festa stefnu þá í þessu máli, er
kom fram í tillögum þeim, er Jón
Baldvinsson bar eitt sinn fram á
Alþingi fyrir hönd Alþýðuflokks-
ins, að gera landið allt að einu
kjördæmi. Með því móti verða
atkvæði allra kjósenda jafnrétthá,
og með því móti eru sniðnir aðr-
ir vankantar af kjördæmaskipun-
inni, sem hafa reynzt hvimleiðir,
svo sem uppbótarþingsæti o. fl.
Því hefur verið haldið fram, að
hið svonefnda dreifbýli ætti rétt
á að hafa fleiri fulltrúa á Alþingi
en vera ætti eftir réttu hlutfalli
kjósenaatölu. — Fulltrúar þeirra
flokka, sem halda því fram, hafa
ekki verið fyllilega samkvæmir
sjálfum sér, því að ekki hefur sú
krafa verið gerð, að fulltrúar dreif
býlisins ættu þar sjálfir heima,
heldur hefur allmikill hluti þing-
manna, sem eru kosnir í kjördæm
um úti um land, verið búsettir að
staðaldri í Reykjavík. Þó að land-
ið yrði eitt kjördæmi, er ástæða til
að ætla, að eigi" yrði síður tekið
tillit til kjósenda úti um land með
því að hafa á lista menn, búsetta
í héruðum utan Reykjavíkur, í
nokkurn veginn réttu hlutfalli við
kjósendatölu. Flokkarnir myndu
að sjálfsögðu keppa um að ganga
sem* bezt í augu kjósenda sinna
í þessu efni, og er því óvíst, hvort
dreiíbýlið ætti raunverulega nokk
uð færri fulltrúa á Alþingi eftir
en áður. Allar málamiðlunartil-
lögur í kjördæmamálinu hafa ein-
hverja galla, sem þarf ekki að
rekja upp hér. Það hlýtur öllum
að vera Ijóst, að kjördæmaskipun
sú, sem kemSt á, ef nýja stjórn-
arskrárbreytingin verÖur sam-
þykkt, er mjög ófullnægjandi.
Því hefur með réttu verið haldið
fram af andstæÖingum stjórnar-
skrárbreytingarinnar, að nokkuö
hafi verið flanað að málinu nú, og
þykir því rétt að skýra hér frá þvf
að stjórnarskrárbreytingin var bor-