Reykjanes - 01.07.1943, Qupperneq 6

6
R E Y K J A N E S
æskilegan hátt, og tjáði mér, að
öll útflutningsleyfi væru nú feng-
in, önnur en sainþykki hermála-
ráðuneytisins. Þótti ég nú mega
treysta því að óskir manna i þessu
máli mundu bráðlega rætast.
Því miður hefir reyndin orðið
önnur. Skömmu eftir að sendi-
herrann var kominn til Washing-
ton eftir dvöl sína á íslandi, barst
mér svohlj. skeyti frá honum:
„Því miður hafa möguleikarnir
til útvegunar rafveituefnis stór-
lega breyzt til hins lakara upp á
síðkastið, þar sem allt, sem ekki
er þegar hálfldárað mun verða
bannað til innanlands notkunar og
útflutnings. Þannig eru jafn-
vel Ljósafoss, Laxá og Skeiðfoss í
hættu, en ég hýst við ákveðnu
svari núna i vikunni. Ég álít
vonlaust um lausn ó öllum öðrum
beiðnum, nema ef til vill á árinu
1944. Held samt áfram tilraun-
um“.
Næstu skilaboðin, sem hárust í
málinu voru í símskeyti sendi-
herrans dags. 11. febrúar síðast-
liðinn, svohljóðandi:
„Stríðsframleiðsluráðið liefir
neitað leiðslum til Eyrarbakka,
Reykjaness, Húsavíkur þar sem
það geti aðeins samþykkt þær við-
bætur við aflstöðvar, sem nauð-
synlegar séu vegna liernaðaráætl-
ana. Ráðið mundi ef til vill taka
málið til nánari athugunar, ef við
gætum fært frekari sannanir fyrir
nauðsyn þessara leiðslna, sem að
þeirra áliti kæmu aðeins að gagni
fiski- og landbúnaðarplásum —
stop. Með tilvísun til fyrra sím-
skeytis símið hvað ríkisstjórnin
hefir i liyggju. Tel vonlitið um
lausn.“
Eg skal í þessu sambandi skýra
frá því, að um það bil að eg i júli-
mánuði síðastliðnum fól sendi-
herranum að kaupa efni í Revkja-
nesveituna, átti eg viðtal við her-
stjórn Bandaríkjanna hér á landi
og fór fram á, að þeir tækju þátt
í kostnaði við rafveituna, þar eð eg
taldi, að liún yrði þeim til hags-
bóta. Þessari ósk minni var þó
synjað, með þeim rökum, að her-
liðið þyrfti ekki á henni að halda
á þessu stigi málsins. Fór eg þá
fram á, að herstjórnin sendi með-
mæli til stríðsframleiðsluráðsins
varðandi útflutningsleyfið á efn-
inu. En einnig þessari málaleitan
var synjað með sömu rökum.
Gerðist nú ekkert i málinu á
mínum vegum fvrr en fyrir rúm-
um mánuði, að eg átti þátt í ráða-
gerðum hreppsn. Keílavíkur um
kaup á mótor, sem Jakob Gísla-
son, forstöðumaður Rafmagns-
eftirlitsins, taldi sig geta útvegað
frá Bandarikjunum og liirði eg
ekki að rekja það frekar. Skömmu
siðar óskaði hreppsnefndin að
nýj u að eiga tal við mig um málið.
Þar sem eg' þá var rúmliggjandi,
mætti Bjarni Benediktsson, borg-
arstjóri, fyrir mína hönd og flutti
málið á þeim fundi í samráði við
mig. Voru þar einnig mættir for-
menn annara stjórnmálaflokka.
Varð það að samkomulagi, að
hreppsnefndin skyldi fara á fund
ríkisstjórnarinnar og tjá henni, að
henni hefði nú borizt þau skilaboð
frá Jakohi Gíslasyni, að hann teldi
líklegt, ef fljótlega yrði við hrugð-
ið, mætti auðnast að semja um
kaup á efni í langlínu til Kefla-
víkur. Slcyldi nú hreppsnefndin
skora fastlega á ríkisstjórnina áð
taka málið upp að nýju og festa
tafarlaust kaup á efni. Jafnframt
var hreppsnefndinni heimilað, af
viðstöddum sjórnmálamönnum,
að tilkynna ríkisstjórninni, að
þeir mundu heita sér fvrir því, að
þingið léði málinu fylgi, þegar í
stað, er það kæmi saman. Fór nú
hreppsnefndin á fund ríkisstjórn-
arinnar, sem mun hafa heitið að
síma sendiheranum um málið.
Sjálfur leyfði eg mér svo að síma
sendiherranum þann 10. júní síð-
astliðinn, svohljóðandi:
„Með tilvisun til slceytis Jakobs
Gíslasonar til Rafmagnseftirlits-
ins, varðandi Ianglínuna til Kefla-
víkur, gerið svo vel að síma yðar
álit um horfurnar. Mér er tilkynnt,
að ríkisstjórnin hafi lofað að síma
yður um málið — stop. Persónu-
lega væri eg' mjög þakklátur, ef
þér vilduð gera svo vel og greiða
fyrir málinu á alla lund — stop.
Er vongóður um stuðning allra
stjórnmálaflokka er kemur til
kasta Alþingis.h
Þessu skeyti svaraði sendiherr-
ann fáum dögum síðar, svohljóð-
andi:
„Hefi fengið skeyti frá stjórn-
inni varðandi Keflavíkurlínuna, en
þar sem Reykjaneslínunni var
neitað, þegar ríkisstjórn yðar lagði
jafn mikla áherzlu á liana og raun
bar vitni um hefi eg litlar vonir.
Samt sem áður er eg að vinna að
málinu.í1
Það síðasla, sem gertzt hefir í
málinu á mínum vegum eru sam-
töl, er eg átti við hr. lögreglustjór-
ann í Keflavík og hr. rafmagns-
stjórann þar á staðnum. Varð það
að ráði okkar á milli, að hrepps-
nefndin eða lögreglustjórinn
mundu þá þegar skrifa ríkisstjórn-
inni, og vekja athygli hennar á
því, að Jakob Gíslason teldi líkur
fyrir, að hægt yrði að festa kaup
á og fá útflutningsleyfi á efni í
langlínuna til Keflavíkur, ef snöggt
yrði við brugðið. Af þessu mætti
hinsvegar draga þá ályktun, að ef
ekki yrði snögglega viðbrugðið,
myndi vonlaust um framgang
málsins. Skoraði síðan hrepps-
nefndin á ríkisstjórnina, að halda
fast við gerðir ríkisstjórnar minn-
ar í málinu og kaupa tafarlaust
umrætt efni.
Eg liefi þá rakið í höfuðdráttum
afskipti mín af þessu mikla vel-
ferðarmáli Suðurnesjabúa. Eg
þarf ekki að geta þess, að eg hefi
margoft, bæði bréflega og munn-
lega, tjáð sendiherranum, hversu
mikla áherzlu eg legg á þetta mál.
Veit eg að sönnu, að þess er engin
þörf, en hefi þó eðli málsins sam-
kvæmt, vikið að því síðast nú al-
veg nýverið i bréfi, sem eg skrif-
aði honurn nýlega, en þar komst
eg meðal annars þannig' að orði:
„Eg endurtek, það sem eg svo
oft áður liefi sagt þér, hversu mjög
það mundi gleðja mig, ef raf-
magnið gæti orðið flutl inn á livert
heimili, bæði á Suðurnesjum og í
Kjósarsýslu. Þetta er allra mesta
áhuga- og nytjamál fólksins, jafnt
karla sem kvenna, jafnt inni á
heimilunum sem i atvinnurekstr-
inum.“
Eg lýk þessari stuttu skýrslu
með því að segja héraðsbúum það,
sem eg vona að þeir einnig viti
sjálfir, að eg mun ekkert láta
undir höfuð leggjast, sem í mínu
valdi stendur, til að greiða götu
þessa máls og aldrei una hlutskipt-
inu, fyrr en það er komið i fram-
kvæmd.
Ólafur Thors.