Úrval - 01.11.1978, Qupperneq 38

36
URVAL
manna liðum og litlum, hörðum
bolta, er nánast eins og uppáhalds
íþrótt mexíkönsku indjánanna, eins
og henni er lýst í ritum spánverjanna,
sem lögðu Mexíkó undir Spán á
landafundatímanum.
Ef hafið gleypti Atlantis, eins og
Plató skrifaði, var þá ekki landsins
týnda að leita undir öldunum? Muck
hugsaði fyrir þessu líka. Nútíma haf-
fræði hefur gefið okkur allgóða mynd
af hafsbotninum. Atlantshafið skipt-
ist í tvennt um 2.750 metra háan
hrygg, sem liggur frá Islandi í norðri
langleiðina niður undir Suðurskauts-
landið í suðri.
Á Asoreyjasvæðinu verður þessi
hryggur ærið fyrirferðarmikill og
næstum 400 kílómetrar á breidd frá
austri til vesturs, um 1.050 km
langur, með neðansjávareldfjöllum á
norðurkantinum. Sumir tindanna
standa upp úr sjónum. Það eru Asor-
eyjar. Stærð og lögun neðansjávarsyll-
unnar við Asoreyjar kemur furðulega
vel heim við lýsingu Platós á Atlantis.
Nú víkur Muck sögunni til strandar
Suður-Karólínu í Bandaríkjunum,
skammt frá Charleston. Árið 1930
uppgötvaðist þar við loftmyndun
mynd af svæði, sem minnir á vígvöll.
Þar eru um þrjú þúsund kringlóttir
og ávalir gígar í landslaginu. Mestu
máli skiptir þó, að suðausturhliðar
allra þessara troga bera þess merki að
hafa myndast við mikinn þrýsting.
Eldflaugasérfræðingurinn Muck telur
gerð þeirra benda eindregið til þess,
að aflið, sem myndaði þá, hafí komið
af norðvestur himni.
Þessar dældir í Karólínu eru þó
smælki eitt borið saman við tvær gjár
undan ströndinni. Þær eru kallaðar
Puerto Rico-gjárnar og eru 9.150
metra djúpar og um 444 ferkllómetr-
ar að flatarmáli. Hvað ge.ði þessar
heljarklórur í sjávarbotninn og þús-
und minni öra? Plató talar um að
stjörnurnar hafi „ruglast á braut
sinni og eldur eytt öllu á jörðunni. ’ ’
Muck dregur þá ályktun, að stjarn-
an, sem „ruglaðist” á braut sinni
hafí verið smástirni, sennilega úr
Adonis stjörnuþyrpingunni, sem sól-
ar um sólu á hættulega sérvitrings-
legri sporbraut. Hann kallar þetta
Smástirni A. Það geystist til jarðar af
norðvesturbimni eins og risavaxin
eldflaug. Miðað við umfang neðan-
sjávarglganna áætlar Muck að þetta
geimskrímsli hafi verið um tíu kíló-
metrarí þvermál.
I 400 kílómetra hæð tók Smástirni
A að þeyta frá sér rauðri glóð logandi
súrefnis. Á eftir því fór 40—50 kíló-
metra hali af brennandi gasefnum. Á
tveimur mínútum geystist Smástirni
A inn í þéttasta lag loftshjúps okkar
og splundraðist. Tveir heljarstórir
hlutar þess, hvor um sig nokkur þús-
und milljón tonn að þyngd, slengd-
ust í hafíð og mynduðu Puerto Rico
gjárnar. Minni brot ristu jörðina 1
Karólínu.
„Höggið mikia,” eins og Muck
kallar það, olli hrikalegri sprengingu.
Tveir aðrir stórhlutar af Smástirni A