Læknablaðið - 01.10.2023, Qupperneq 4

432 L ÆKNABL AÐIÐ 2023/109
439
Elsa Valsdóttir, Ásta Bryndís Schram, Hans Haraldsson, Peter Dieckmann
Hermikennsla læknanema á Íslandi
Reynsla læknanema og kennara af hermikennslu er takmörkuð, innan við þriðjungur
kennara segist hafa notað þessa aðferð við kennslu læknanema. Hindranir á notkun eru
svipaðar á Íslandi og lýst hefur verið erlendis. Góðar leiðir til að auka hermikennslu gætu
verið að bæta innviði og bjóða kennurum þjálfun í fjölbreyttum kennsluaðferðum, þar með
talið hermikennslu.

F R Æ Ð I G R E I N A R
10. tölublað · 109. árgangur · 2023
435
Aðalsteinn Guðmundsson
Fjöllyfjameðferð:
Vogarskálar
ávinnings og skaða?
Óviðeigandi fjöllyfjameð-
ferð er hægt að lýsa sem
meiriháttar vaxandi ógn
við lýðheilsu í heilbrigð-
iskerfum víða um heim.
Þessu fylgir ákall um nýja
hugsun og sameiginlega
sýn á breytt verklag þvert
yfir heilbrigðiskerfið.
L E I Ð A R A R
437
Magnús Gottfreðsson
Útflutningur
þekkingarstarfa
Hafa stjórnvöld og
stjórnendur HÍ einhverja
stefnu um námsframboð
og stærð deilda, eða á
allt að vera opið í þeim
efnum? Hættan er að
langvarandi undirfjár-
mögnun háskólastigsins
beini nemum í náms-
greinar sem er auð-
veldara að kenna með
færri kennurum og þar
með ódýrara.
Á FORSÍÐU
446
Dagur Andri Friðgeirsson Hjaltalín, Jón Steinar Jónsson, Kristján Linnet, Emil Lárus Sigurðsson,
Anna Bryndís Blöndal
Þróun fjöllyfjameðferðar í heilsugæslu á höfuðborgarsvæðinu
á árunum 2010-2019
Fjöllyfjanotkun er oft fylgifiskur fjölveikinda og eykst algengið jafnan með hækkandi aldri.
Talið er að fjölveikum muni fjölga með hækkandi lífaldri og hækkandi meðalaldri. Margir
sjúkdómar hjá sama einstaklingi leiða oft til meðferðar með mörgum lyfjum. Ekki er til ein-
hlít skilgreining á fjöllyfjameðferð þó algengasta viðmiðið sé meðferð með fimm eða fleiri
lyfjum daglega.
454
Guðrún Margrét Viðarsdóttir, Ásgeir Böðvarsson, Helgi Kjartan Sigurðsson, Páll Helgi Möller
Getnaðarvarnarlykkja utan leghols - sjúkratilfelli
Lykkjan er örugg og algeng getnaðarvörn. Legrof og flakk lykkjunnar er sjaldgæfur fylgikvilli
en getur verið alvarlegur og valdið skaða á öðrum líffærum. Hér er lýst tilfelli hjá 43 ára
gamalli konu með langvinna kviðverki sem greindist með getnaðarvarnarlykkju í ristilvegg
en sú lykkja hafði verið sett upp í legholið 22 árum áður.

Röntgenmyndin á kápunni sýnir tvær getnaðar-
varnarlykkjur í kviðarholi konu nokkurrar.
Fjallað er um það sjúkratilfelli í þessu tölublaði.

Wilhelm Röntgen (1845-1923) leiddist í skóla, var
einfari og fjallamaður. Hann varð seinna sá vís-
indamaður sem fann geislana sem við hann eru
kenndir en sjálfur nefndi hann þá af allri hógværð
X, þar eð eðli þeirra var í rauninni ekki ljóst. Hann
smíðaði mörg sín áhöld sjálfur og var einbeittur
rannsakandi í Jena, Giessen og Strassburg. Fékk
Nóbelinn í eðlisfræði 1901 en frábað sér verðlaun
og vegsauka. Röntgen er faðir einnar mikilvægustu
uppgötvunar í læknisfræði. VS