Ólafsfirðingur - 19.12.1964, Page 18

ftrnað heilla
Ég sendi Ólafsfjarðarkaupstað hugheilar árnaðar-
ósltir á tuttugu ára afmælinu.
Islenzkt skáld sagði einu sinni: „Þegar býður
þjóðarsómi, þá á Bretland eina sál“.
Ibúar Ólafsfjarðar 'áttu „eina sál“, þegar sú
mikilvæga ákvörðun var tekin að afla plássinu
kaupstaðarréttinda. Við þann atburð í sögu staðar-
ins, tóku íbúarnir fjörkipp. Því til sönnunar þarf
ekki annað en að minnast á framkvæmdirnar, svo
sem hitaveituna, höfnina, skólann, sundlaugina, allar
húsbyggingarnar og byrjunina á lagningu Múlavegar
mm., ævintýralegar framkvæmdir á ekki lengri
tima.
Á þessum tímamótum kaupstaðarins er bað ósk
mín, að íbúarnir megi ætíð eiga „eina sál“, þegar
mikilvæg mál eru á döfinni.
Guðs blessun yfir Ólafsfjörð, land og lýð, menn
og málleysingja. 1
.. JÓHiANN J. KRISTJÁNSSON
fyrrv. héraðslæknir
Nokkrar
minningar
gegn iþessum hættulega
sjúkdómi. Ég byrjaði með
að gefa sjúklingnum penisil-
línsprautur. En nú eru sýkl-
ar þeir, sem valda þessari
tegund heilabólgu, ekki ó-
svipaðir lungnabólgusýklum,
svo sennilegt var, að súlifalyf
væri engu síður viðeigandi.
Ég hringdi því í lækni, sem
ég vissi að hafði reynslu í
meðferð þessa sjúkdóms.
Tjáði hann mér að súlfalyf
hefðu reynzt vel, allt eins
vel og penisillín ,og oftast
ágætlega. Breytti ég því um
meðferð og gaf sjúklingnum
"úlfalyf. í stuttu máli sagt
varð árangurinn undraverð-
ur. Á nokkrum dögum smá-
hjöðnuðu alvarlegustu ein-
kennin, svo sem óráð og
krampar. Dásamlegt! En
sjúklingurinn var lengi að
ná sér, eins og ævinlega
eftir svo alvarlegan sjúk-
dóm. Níutíu töflur af þessu
undralyfi nægðu sjúklingn-
um til bata.
Þegar ég nú, eftir tæp 20
ár, horfi á sjúkraspjald
þessa sjúklings, kemur mér
það eiginlega dálítið á óvart
og það því fremur er ég
hugsa til Ólafsfjarðar núna.
Parsótt á ferðinni og lækh-
islaust. Á spjaldinu sé ég, að
ég kom fyrst til sjúklings-
ins 13. júlí. Hinn 14. og 15.
hef ég vitjað hans átta sinn-
um hvorn daginn, þann 16.
fjórum sinnum, 17. þrisvar
sinnum, 18.—21. tvisvar á
dag, svo á hverjum degi út
mánuðinn, og fram að miðj-
um ágúst, 6 sinnum. Ég
ibýst við að þessar mörgu
vitjanir hafi eikki flýtt fyrir
bata sjúklingsins, en ef til
vill hafa þær verið foreldr-
um piltsins nokkur huggun,
er þeir biðu svars við spurn-
ingunni örlagaríku: Lifir
sonur okkar, eða ©kki?
★ Vekjaraklukka
og penisillín
Ekki er mér síður minnis-
stætt, þegar ég notaði pen-
isillín í fyrsta skipti. I fyrstu
var það nokkrum vandkvæð-
um bundið. Það þurfti að
geymast í kæli, sérstaklega
efitir að búið var að leysa
það upp. Einnig þurfti að
sprauta því í sjúkhnginn á
nokkurra klúkkustimda
fresti, og því ólíkt meiri
fyrirhöfn en nú, þegar kom-i
ast má af með eina sprautu
á sólarhring.
Viku af apríl, árið 1945,
ól kona barn. Fæðingin igekk
vel, og engra sérstakra fæð-
ingaraðgerða var þörf. Á
þriðja degi eftir fæðinguna
fékk bonan talsverðan hita,
sem varð ekki skýrður á
annan hátt en þann, að hún
hefði fengið hamsfararsótt.
I þá daga stafaði alltaf ógn
af þeim sjúkdómi. Ég gaf
konunni strax það lyf, sem
vænlegast þótti. Var það
Neo-Prontosil, bæði í töfl-
um og sprautum. Þessa með-
ferð fékk konan í um hálfa
aðra viku, eða lengur. Hiti
féll og varð lítill, en vildi
ekki hverfa alveg. Gékk svo
hvortki né rak í hálfan ann-
an mánuð, að konan varð
aldrei hitalaus til lengdar.
Ákvað ég þá að útvega mér
penisillín, og tókst mér það.
Til að byrja með lá það ekki
á lausu. Framleiðslan var
fyrst í stað rétt handa hern-
um, en fékkst samt ef um
alvarlega sjúkdóma var að
ræða.
Nú þurfti helzt að sprauta
konuna á þriggja tíma fresti
dag og nótt. Ég reyndi að
fá einhvern, sem treysti sér
til að sprauta konuna, eftir
minni fyrirsögn, en það
tókst eklki. Var þá ekki um
annað að ræða, en að gera
það sjálfur, ekki dugði" að
hætta við meðferðina. Pen-
isillínmeðferðin hófst 26.
maí ,og fyrstu 2—3 sólar-
hringana fór ég til konunn-
ar á þriggja tíma fresti, dag
og nótt. Fór ég aldrei úr
fötunum, því að ekki vildi
ég eyða tíma í að ihátta mig
og klæða einu sinni á hverj-
um þremur tihnum. Konan
átti iheima spölkorn frá bæn-
um, en bíl hafði ég engan
þá, en fór á milli á reið-
hjóli. Vekjaraklukku hafði
ég, til þess að sofa ekki yfir
mig, en ekki get ég sagt að
ég hafi sofnað væran iblund
þessa sólarhringa. Býst ég
við að ég hafi verið heldur
rotinpúrulegur í viðtalstím-
unum á daginn. Brátt varð
árangurinn af penisillínmeð-
ferðinni, svo að ég lét nægja
að sprauta sjúklinginn á
daginn, og eftir rúma viku
varð konan hitalaus.
Með tilkomu þessara nýju
■mikilvirku lyfja og margra
annarra, hefir aðstaða lækna
breytzt svo gífurlega til
hins betra, að þeir einir,
sem reynt hafa, geta metið
það til fulls. Ekki sízt gildir
þetta um héraðslækna, svo
ekki sé minnzt á alla aðibúð
víðast hvar, og þyrfti því
enginn að fælast það starf,
eins og nú er raun á orðin.
Ölafsfjarðarbær
tvítugur
Framliald af 9. síðu
einhugur um málið, og á-
ikveðið að iáta til skarar
skríða.
Nú var aftur leitað til
Bernharðs með flutnings
málsins, og brást hann fljótt
og vel við, eins og ævinlega-
fyrr og síðar, þegar til hans
var leitað. Er ekki að orð-
lengja það, Ölafsfjörður
fékk kaupstaðarréttindi, og
næsum samtímis liafnarlög.
Þar með var stór sigur unn-
inn, miklu stærri en þó sýslu
nefnd hefði veitt leyfi itil
lántöku og gengið í ábyrgð.
Það má því líta svo á, að
synjun sýslunefndar hafi
orðið 'hafnarmáli Ólafsfjarð-
ar ómetanleg lyftistöng.
Ólafsfjörður hefur nú haft
sín bæjiarréttindi í 20 ár, og
tekist hefur að þöka hafnar-
málunum vel á veg, þó enn
vanti noikkiið á að örugg
höfn sé fengin.
Um leið og ég rita þessar
línur, vil ég nota tækifærið
og ósika Ólafsfjarðarbæ til
ihamingju á itvítugsafimælinu.
Við hjónin biðjurn bæjarfé-
laginu og íbúum Iþess allrar
blessunar í framtíðinni.
Reykjavík, 16. nóv. 1964.
Þórður Jónsson.
Lifnaðarhættir
Framliald af 21. síðu
langt var á engjar. Vota-
band var reitt heim daglega
þar sem nægur var fólks-
afli. iSjóróðrar voru stund-
aðir, þar sem þess var fcosit-
ur, og ekki óalgengt að kon-
ur jafnt sem karlar, reru til
fiskjar. Venjulega voru kon-
ur hálfdrættingar (þ.e. fengu
hálfan hlut á móti karl-
manni), og þótti gott. Róið
var með handfæri og línu.
Til beitu var síld, ef hún
náðist. Á haustin var oft
róið með kindalungu og
garnir til beitu.
Ekki var aniklum támia
varið til bóknáms. Ungling-
ar voru látnir læra lestur og
skrift og eitthvað lítils hátt-
ar í reikningi, að ógleymd-
um kristnum fræðum, sem í
raun og veru var aðal náms-
greinin. Kverið (Helgakver),
skyldu allir læra utanbókar.
Bókakostur flestra heimila
var af skornum skammti,
oft aðeins noiklkrar guðs-
orðabækur. Húslestrar voru
lesnir á hverjum sunnudegi
allt árið, þar að aúki föstu-
Á hreppsfundi að Þór-
oddsstöðum, 8. okt. 1897,
var samþykkt að koina á
fót barnaskóla í hreppnum,
og var skólinn settur 1. des.
sama ár. Sótt var um styrk
til landssjóðs, fyrir allt að
helmingi kostnaðar, sem
talinn var að mundi allur
nema kr. 220,00.
Sundskýli við laug að
Reykjum árið 1902. Sótt um
stynk, að helmingi frá sýslu-
sjóði Eyjafjarðarsýslu og að
helmingi frá landssjóði.
Kostnaður er áætlaður kr.
205,00. Skýlið skyldi vera
skúr með pappaþaki, 8 al. á
lengd og 5l/2 al. á breidd.
Torfveggur að baki, innþilj-
aður vel, með trégólfi. Rök
hreppsnefndarinnar eru þau,
■t Gömul mynd frá þátt-
töku Ólafsfirðinga í
landsmóti skíðamanna.
lestrar.
Enþá var trú á álfafólk
og svipi framMðinna. Á Ytri-
á var sagt, að í stofu, sem
kölluð var syðri stofan,
hefðist við draugur, sem
kallaður var Stofu-Höttur.
Sagt var, að þar væri á ferð
svipur manns, sem hafði
ráðið sér bana.
Fram á Syðri-Árdal var
stór steinn. Einhverju sinni
var þar maður á ferð, sá
hann þá hvar föt af smá-
barni voru breidd á steininn,
svo sem þau hefðu verið
lögð þar til þerris. Engra
mannaferða var þarna von,
sem átt gætu klæði iþessi.
Stundum sást óþebktur
bátur róa út með landi og
var sem hann stefndi til
miða.N Var það mál sjó-
manna, að ekki væri ráð-
legt að róa, ef bátur þessi
sneri aftur.
Ein verzlun var í lóafs-
firði á iþessum árum, verzl-
un Páls Bergssonar, kaup-
manns. Segja má að arftaki
hennar sé verzlunin Val-
íberg ih.f., sem hér starfar nú.
bezta sundstað í Eyjafjarð-
arsýslu.
Þann 1. nóv. 1897 skrifar
hreppsnefnd í Þóroddsstað-
arhreppi, amtmanninum yfir
norður- og austur-amtinu,
kvörtunarbréf út af því, að
ikúabólusetning á fólki hafi
ekki farið fram í full 6 ár,
og sikorar á amtmanninn að
koma því til leiðar, að ráðin
verði bót á þessu.
Fyrstu bryggjur, sem not-
aðar voru hér í Ólafsfirði,
voru lausar flekabryggjur,
sem settar voru á trébúkka,
og þeir svo grýttir niður.
Bryggjur þessar tilheyrðu
ýrnist útvegsbændum, kaup-
mönnum eða einstökum fé-
lögum.
Or heimildarfaréfabák
að þarna sé um að ræða
18
ÖLAFSFIRÐINGUR