Alþýðublaðið - 07.05.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐID
\ ALÞÝÐUBLAÐIð \
< kemur út á hverjum virkum degi. »
< . . .......I:
< Afgreiðsla i Alþýðuhusinu við E
< Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 ára. t
1 til kl. 7 síðd. [
< Skrifstofa á samá stað opin ki. >
< 9i/2—10 V2 árd. og kl. 8—9 síðd. í
; Simar: 988 (afgreiðsian) og 1294 >
I(skrifstofan). E
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á ►
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 t
hver mm. eindálka. t
t Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan ►
< (í sama húsi, sömu símar).
Koladeilan mikla.
(Nl.)
Þáð eru því liílar líkur til, að
kolaútflutningur frá Bretlandi geti
aftur aukist að nokkrum mun.
Kolaiðnaðurinn virðist vera
dæradur í þeirri mynd, sem hann
hefir verið rekinn. Þjóðnýting ein
getur ekki bjargað nema því að
eins, að framleiðslan verði tak-
mörkuð að mun. En það hefir
v aftur i för með sér, að þúsundir
verkamanna verða atvinnulausir
eða verða að leita sér bjargar á
öðrum sviðum.
Út úr þessu öngþveiti bendir
þó verkalýðssambandið á eina
leið, er það telur færa, þótt það
að sjálfsögðu myndi taka all-
Jangan tíma, áður en alt væri
komið í kring. Sú leið. er að
leggja iðnaðinn yfir á annan
grundvöll, umskapa hann, ef svo
mætti að orði kveða. Að hætta að
miklu leyti að framleiða kol til
útflutnings, en nota þau heima
fyrir í nýjum fyrirtækjum og tii
nýrrar framleiðslu, svo sem raf-
magns, koks, olíuáburðar, tjöru og
annara „kemiskra“ efna.
Af þessu má sjá, að tiJlögúr
verkalýðssambandsins hafa ekki
einungis fyrir augum að greiða
úr kolanámaflækjunni. Þær leggja
nýjan grundvöll, benda á nauðsyn
þess að umskapa iðnaðaTlíf Bret-
lands frá rótum og leiðirnar að
því takmarki. Iðnaðar- og at-
vinnu-líf Breta er dæmt til hnign-
unar og hruns, ef ekki tekst að
umskapa það. Víðar en í kolaiðn-
aðinum er skórinn tekinn að
kreppa að fætinum. í öllum helztu
iðnaðargreinum í ríkinu má sjá
hin sömu hnignunarmerki. Járn-
og stál-iðnaðinum hefir stórum
hnignað á síðustu árum. Bóm-
ullar- og ullar-iðnaðurinn á líka
við raman reip að draga. Svo er
um atvinnulífið yfirleitt. Fram-
leiðslan minkar, og atvinnuleysið
eykst. Áður en verkfallið hófst,
var ékki minna en 1,25 milljón at-
vinnulausra vérkamanna í Eng-
landi. Það eru tölur, sem tala.
Það er margt, sem bendir í þá
átt, að heimsveldið brezka hafi
pegar séð sína fegurstu daga.
Brezkar vörur, er fyrr fóru um
heirn allan, finna ekki lengur
markaði. Bandaríkin eru hætt að
kaupa þær; þau eru sjálfum sér
nóg. Og jafnvel lönd eins og
Kína, Indland og Suður-Afríka
verða meir og meir sjálfbjarga.
En þegar atvinnulífið heima
fyrir stendur í .stað eða því hrak-
ar, þá snúa auðmennirnir brezku
sér í aðrar áttir. i stað kola og
annara vörutegunda flytja þeir
auðmagn sitt út úr landinu, leggja
fé-sitt í erlend fyrirtæki, sem gefa
betri arð ,en iðnaðurinn heima
fyrir. Það er eftirtektarvert, að
stórbankarnir brezku ráða mönn-
um frá að leggja fé sitt í innlend
fyrirtæki. Að kaupa erlend hluta-
bréf er tryggara og gefur meir
af sér. Með öðrum orðum: Eng-
land virðist vera komið irjn á þá
braut, er leiðir til þess, að land-
ið hætti að vera land verksmiðj-
anna, en verði land bankamann-
anna og þeirra, er lifa af arði
auðs, sem er dreifður víðs vegar
um heim. Auðmönnunum er að
vísu borgið fyrir því; brezkt auð-
magn stendur föstum fótum, þótt
atvinnulífiö heima fyrir leggist í
kalda kol. En hve lengi verður
það brezkt með því móti ? Qg
hvað verður svo um verkalýðinn,
sem á alt undir því, að atvinnu-
lífið í landinu dafni ? Hann hefir
engar rentur eða arð af hluta-
nréfum til að lifa af.
Það segir sig sjálft, að þessi
þróun, sem lítillega hefir verið
á minst, skapar erfið viðfangs-
efni fyrir verkalýðinn í Englandi.
Nú eru verkamenn einmitt vakn-
aðir til umhugsunar um þau. Þeir
sjá, að við svo búið má eigi
standa. Hér verður að taka í
taumana. Bankarnir og auðmenn-
irnir ráða til útflutnings á fjár-
magni. Verkamenn krefjast um-
bóta og breytinga á fyrirkomulag-
inu, — að iðrvaðar- og atvinnu-
Iífið verði'bygt á öðrum og trygg-
ari grundvelli en verið hefir.
Þetta er það, sem fyrir þeim
vakir með tillögum sínum, en af
þeim er þjóðnýting kolanámanna
að eins einn liður. Um þetta er
nú barist í Englandi. Og því
standa brezkir verkamenn nú svo
einhuga, — eins og stór-verkfall-
ið með 5 milljónum þátttakenda
sýnir, — að þeir skilja, að nú
berjast þeir fyrir lífi sínu og
framtíð. Eins og nú stefnir, sjá
þeir ekki franr á annað en eilíft
atvinnuleysi, sult og seyru, og ef
til vill landauðn að lokum.
Aljiingi.
Neðri deild.
Gengismálið .0 fl.
Eftir að feldar höfðu verið kröf-
ur urn aö taka fyrst á dagskrá út-
svarsfrv. Hákonar (13 : 2) og
Landsbankafrv., var þar í gær
rætt gengisfrv. Tr. Þ. alt fram yfir
miðnætti. Meiri hluti fjárhags-
nefndar, þeir Klemenz, J. A. J.,
B. Línd., Jakob og Magn. dós.,
lögðu til, að frv. væri vísað frá
nleð dagskrártilk, þar sem því
var að vísu varpað frarn, að deild-
in liti svo á, að halda bæri nú
verandi gengi krónunnar föstu til
næsta þings, í trausti þess að það
nrætti verða án verulegrar fjár-
hagslegrar áhættu. Kvaðst Jón
Þorl. líta svo á, að ef dagskrár-
till. yrði samþ., væri þetta ósk,
en ekki fyrirskipun. Álitsskjal
fylgdi dagskrártill., og hafði J. A.
J. skrifað það. Var þar skjalfest
þref hans um kauplækkanir, er
hann flutti í annan tíma munnlega
í deildinni, svo sem áðurj hefir
verið skýrt frá. Jón Baldv. mót-
mælti þeirri staðhæfingu, að
kaupið ætti' að lækka, og sýndi
fram á, að kaupgjafd á að miða
við það, að verkamönnum geti
liðið vel, en ekki við gengissveifl-
ur. Ræða, er hann flutti um geng-
ismálið, verður bráðlega birt hér í
blaðinu. —- J. A. J. kvaðst halda,
að hagstofumennirnir hefðu ekki
treyst sér ti) að reikna út kaup-
máttargildi krónunnar. A. m. k.
hefðu þeir ekki svarað fyrirspum
um það. Sé þetta rétt, þá bendir
það á, að það muni véra erfitt
reikningsdæmi. — J. Þorl. kvað