Alþýðublaðið - 21.06.1926, Blaðsíða 2

Genglsmálið
og kjðr alþýðustéttarinnar.
Ræða Jóns Baldvinssonar al-
þingismanns við 2. nmræðn
„stýfingar“-frumvarps Tryggva
Þórhallssonar á alpingi 1926.
(Frh.)
Hv. f»m. Stranda (Tr. Þ.) hefir
bæði nú og við 1. umr. sagt
margt um gengismálið, og yrði
það að sjálfsögðu of langt mál,
ef ætti að svara honum orði til
orðs. Þess vegna ætla ég ekki að
drepa á nema örfá atriði í sam-
bandi við málið og út af orða-
skiftum, sem urðu milli okkar,
þegar mál þetta var til fyrstu
umr. Svo var ýmislegt í ræðu
hans þá, sem ekki var rétt.
Hv. þm. (Tr. Þ.) tök svo til
orða, að enginn útgerðarmaður
vonaðist eftir þvi, að útgerðin
myndi borga sig á þessu ári.
Þetta kalla ég nokkuð freklega
fullyrðingu, enda getur hver mað-
ur skilið það, að ef útgerðar-
menn hefðu sleppt allri von um
hagnað á útgerðinni eða allri von
um það, að hún myndi bera sig,
þá myndu þeir alls ekki gera út,
en það hafa þeir gert til þessa,
hvað sem við tekur, þegar vertíð
er búin, því að þótt illa kunni
að líta út núna í bili, þá hafa
slík tímabil oft komið, að verðfall
hefir orðið á afurðum og menn
ekki slept allri von fyrir það, að
atvínnuvegurinn geti borið sig.
Svipað sagðisí hv. þm. Stranda
(Tr. Þ.) um iandbúnaðinn. Hann
var að segja sögu af tveimur
bændum, sem hefðu órðið að
hætta búskap vegna lággengisins.
Um þetta atriði verður að sjálf-
sögðu að taka meira tillit til þess,
er hv. þm. (Tr. Þ.) segir, heldur
en þegar hann talar um sjávarút-
veginn, því að bæði hefir hann
mikinr. áhuga fyrir landbúnaði, og
hefir sjálfsagt mikla þekkingu á
svc-itabúskap. Og sé nú þetta rétt,
að ungir, efnaðir og duglegir
bændur séu að flosna upp af jörð-
um sínum vegna lággengisms, þá
hlýtur manni að koma sú spum-
ing í hug hvort ekki sé eitthvað
bogið við búskaparlagið hér hjá
okkur, því sé sá atvinnuvegur svo
illa staddur, sem hv. þm. (Tr.
Þ.) segir, þá hlýfur haan að vera

á heljarþröminni, e^ ungir, dug-
Jegir og efnaðir bændur treysta
ser ekki til þess að búa. En ég
held, að þetta sé nú eins og hitt,
að hv. þm. Stranda (Tr. Þ.) líti
of svart á hlutina.
Hv. þm. Stranda (Tr. Þ.) taldi
það hin mestu bjargráð fyrir
ver'kamenn, að peningar landsins
hefðu fast og stöðugt gildi. Þessu
vil ég alls ekki neita. -En ég er
hræddur um, að hans aðferð til
að festa peninga landsins sé ekki
óyggjandi. Gæti ekki svo farið,
ef nú verður farið að fella pen-
inga í verði, en það er ljóst af
öllu, að slíkt er ætlun hv. þm.
(Tr. Þ.), að þá verði fallið meira
en hann ætlar, og að við fáum
nýtt lággengistímabil ? En það vil
ég segja hv. þm. (Tr. Þ.), að
mesta lággengistímabilið er eitt
hið allra versta tímabil, sem kom-
ið hefir yfir verkalýð þessa Iands.
Nú, en hvað er svo þessi stýfing,
sem hv. þm. Stranda (Tr. Þ.)
krefst að fulltrúi verkamanna
fylgi sérstaklega? Það’, sem ómót-
mælanlega vakir fyrir hv. þm. (Tr.
Þ.), er það að fella krónuna í
verði. Síðan á að finna með ein-
hverri rannsókn, sem enginn veit
hvernig á að verða, kaupmátt
krónunnar innanlands og stýfa
hana þar eftir kannske svo og svo
langan tima. En meðan á þessu
öllu stendur, á aumingja krónan
að vera á sálnaflakki milli þess-
ara „póla“, sem um getur í 3.
gr. frv. Og svo er engin vissa
fyrir því, að þótt kxónan yrði nú
feld í verði og reynt að halda
henni þar, að ekki komi „sam-
hljóða og sameiginlega“ krafa frá
fulltrúum landbúnaðar og sjáv-
arútvegs og heimti enn meiri
lækkun, af því að útlitið sé svo
vont og ískyggilegt um afkomu
atvinnuveganna.
Þetta er sú braut, sem mér finst
að hv. þm. Stranda (Tr. Þ.) vilji
fara út á, þótt mér detti ekki
í hug að efa Jrað, að hans ætlun
sé sú að halda verðgildinu föstu,
þar sem krónan er stýfð. En hann
verður að fyrirgefa þaö, sá góði
maður, þótt fulltrúi verkamanna
geti eigi fylgt honum út á Jressa
braut, því að það er ekki að
mínu áliti ráðið til J>ess, að verka-
menn fái fasta peninga. Ég skyldi
vera með því að sfýfa krónuna, ef
ég hefði nokkra trú á því, að sú
aðferð lukkaðist, en það eru þessi
hundrað „ef“, sem eru milli þeas
að tala um stýfinguna og koma
henni fram í raun og veru, sem
gera . J>að að verkum, að ég gel
ekki verið með frv. hv. þm.
Stranda (Tr. Þ.).
Ég hefi aldrei dregið dul á það,
að ég tel það rétt, að við ættum
að hafa það markmið fyrir augum
að koma krónunni okkar í hið
gamla gullgildi. Og J>etta tel ég
kleift. Hins vegar dettur mér ekki
í hug að halda því fram, að það
eigi víss vitandi að skapa óeðli-
Iegar gengissveiflur upp á við.
En að ég tel það kleift að koma
krónunni aftur í gullgildi, er af
þeim ástæðum, sem ég gat um
við 1. umr. þessa máls, að góð-
ærið 1924—1925 gerði bönkunum
kleift að losna við talsvert af
erlendum skuldum, og að hagm
ríkissjóðs hefir batnað stórkost-
lega. Þetta hvort tveggja á að
mínu viti að gera það mögulegt, að
halda áfram stefnu hins háa alþ.
í þessu máli, að hindra verðfall
krónunnar og jafnvel stuðla að
varlegri hækkun hennar. Það má
vel vera, að j>að sé rétt, sem hv.
samþingismaður minn, 3. þingm.
Reykv. (Jak. M.), sagði við 1.
umr. málsins, að ráðstafanir, sem
gerðar væru að eins til þess að
hindra verðfall peninga, verkuðu
þannig, að gengið hækkaði.
En hvorí við eigum að halda
þeirri skipun um gengisskráningu
og gjaldeyrisverzlun, sem nú er,
er annað mál. Verði gengisnefnd
haldið áfram, þá ætti að minsta
kosti að bæta í hana mönnum
frá Alþýðusambandi fslands og
sambandi starfsmanna ríkisins,
svo sem farið var fram á í fyrra.
En mér finst, að komið gæti líka
til mála að fela Landsbankanum
málið á þeim grundvelli, að hana
sæi um, að ekki yrði verðfall á
islenzkum peningum. Þetta er frá
mínu sjónarmiði því eðlilegra,
sem Landsbankinn var á stríðs-
tímunum og síðar bjargvættui
landsins um peningaskifti út á
við, þótt öðrum stæði það jafnvel
nær J>á, og enn fremur af þvir
að af greinargerð frv. hv. þm.
Stranda (Tr. Þ.) er J>að ljóst, áð
Landsbankinn hefir haft alla for-
göngw gengrsmólsins á síðast
liðnu ári, og að mínu áliti á
hann þökk skilið fyrir J>að, aið