Alþýðublaðið - 18.02.1920, Blaðsíða 2

a
alÞýðublaðið
laust. Þeir góðu herrar, er samið
hafa lög og reglur fyrir íslenzkan
háskóla, eða eftirmenn þeirra,
verða að gæta þess, að ekki er
hægt að ala upp dugandi vísinda-
menn og embættismenn með tóm-
um lögum. Fyrst stofnsettur var
háskóli, er það sjálfsögð skylda
þingsins að sjá honum þegar í stað
fyrir sæmilegu húsnæði, og láta
þá jafnframt reisa stúdentabústað;
því fyrsta skilyrði þess, að hægt
sé að nema, er það, að vel fari
um menn.
Pegar aukaþing hefir ekki nægi-
legt húsrúm, má nærri geta hvort
reglulegt þing hefir það; og verði
haldið áfram að halda vetrarþing,
sem nú er lögboðið, er ekki annað
fyrirsjáanlegt en að háskólinn verði
að hætta störfum um lengri eða
skemri tíma, á meðan þing situr,
og má nærri geta hvað slíkt er
kostnaðarsamt. Þetta ástand getur
og má ekki lengur vibgangast.
Það aukaþing sem nú situr á rök-
stólum verður að taka ákvörðun
um málið.
í sambandi við þetta skal þess
getið, að verið er nú að selja lóðir
í Landakotstúni, en sá staður
mun mjög ákjósanlegur fyrir há-
skóla og þau hús er honum fylgja.
Hvað sem gert verður í þessu
máli, ætti landið í tíma að tryggja
sér lóðir þarna, því það sannast,
að þær verða ekki gefnar, þegar
þær eru búnar að ganga gegnum
greypar margra lóðaprangara.
/. J.
Fyrir 21/* mánuði var almenn-
ingseldhúsunum í Khöfn breytt í
ódýr veitingahús, rekin af bænum.
Áður var þar seldur -tvíréttaður
miðdegisverður allan daginn, mjög
svo ódýrt, en nú hefir öllu fyrir-
komulaginu verið gerbreytt. í stab
þess að haía sama mat allan dag-
inn, geta menn valið um eftir
matseðli. Áður kostaði máltíðin
85 aura, en nú koatar hún 1 kr.
Auk þess er hægt að fá smurt
brauð, kaffi, te, öl og vindla, alt
með mismunandi verði, eftir gæð-
um. Verðið er mun lægra en hjá
veitingahúsum þeim, sem rekin
eru af einstöku mönnum, einkum
á vindlum, sem kosta ekki nema
22 aura.
Eins og gefur að skilja, hljóta
þessar stofnanir að vera einkar-
hentugar almenningi, og reynsla
sú, sem fengin er í stríðinu, hefir
sýnt hve nauðsynlegar þær eru.
Samt virðist Dönum vera ijóst,
að þær séu það ekki síður á frið-
artímum. -}-
Ritstjóri auglýsingablaðsins Vísis,
fyrv. 2. þm. ítvíkur Jakob Möller,
er með nokkrum vel völdum orð-
um að ráðast á stefnu jafnaðar-
manna og gera grein fyrir póli-
tiskum skoðunum sínum í Vísi á
mánudaginn var. Með því að J.
Möiler segist muni fara á þing
aftur, hvað sem tautar, og með
því að þeir munu nokkrir, sem
álíta hann stjórnmálamann, verður
eigi með öllu skelt skolleyrum við
skrifum hans, sem maklegast
væri þó.
Jakob Möller segir að hann sé
hvorki jafnaðarmaður né auðvalds-
sinni. Hann er á móti báðum.
Hann kallar stjórnmálaskoðanir
jafnaðarmanna „kreddur" ogkveðst
vera algerlega óháður „kreddum"
jafnaðarmanna og auðvaldssinna.
Auðvitað er það gott og blessað,
að vera laus við „kreddur".
En hverjar eru „kreddur" jafn-
aðarmanna? Þeir berjast fyrir vel-
ferð þjóðfélagsheildarinnar, meta
meira hag heildarinnar en ein-
lingsins, sökum þess að það er
nauðsynlegt til að öllum einstak-
liugunum geti liðið vel.
Eru þetta þær „kreddur “, sem
J. Möller vill ekki binda sig við?
Til hvers bauð hann sig fram
til þings? Var það til að vernda
hagsmuni fárra einstaklinga gegn
hagsmunum heildarinnar, eins og
auðvaldssinnar gera? Nei, hann
kveður sig ekki heldur vera bund-
inn „kreddum" þeirra. Með öðrum
orðum: hann berst hvorki fyrir
hagsmunum allra einstaklinganna
(þ. e. heildarinnar) né fyrir hags-
munum fárra einstaklinga. En sem
stjórnmálamaður hlýtur hann að
berjast fyrir hagsmunum einhverra
eða einhvers.
Rökrétt ályktun af orðum hans
hlýtur þvi að vera, að hann berj-
ist fyrir sínum eigin hagsmunum.
En því er hann þá ekki svo brein-
skilinn, að játa það?
Hann segir, að „frjálslynd al-
þýða“ hafi kosið sig á þing. Þar
hitti hann vissulega naglann ú
höfuðið. Það eru sannarlega „frjáls-
lyndir“ kjósendur, sem láta sér á
sama standa, þó fulltrúi þeirra í
þingi þjóðarinnar hafi engar „póli-
tiskar* skoðanir.
Látum nú vera, þótt hann sæti
á þingi skoöanalaus, of hann gerði
engum mein. En skrif hans í Vísi
síðustu árin bera annað með sér.
Þar hefir hann, eins og kunnugt
er, hafið hverja árásina annari
svæsnari á landsverzlunina, ekki
eingöngu á rekstur hennar, heldur
einnig á ríkisverzlun í sjálfu sér.
Þar var hann ekki meinlaus, þvi
hann hefir talið fjölda af fáráð-
lingum trú um að ríkisverzlun
gæti ekki blessast.
En ekki verður séð að aðrir hafi
haft hag af þeim skrifum hane
en kaupmennirnir, sem hann seg-
ist þó ekki vera bundinn. Hann
hefir einnig farið mörgum ómak-
legum orðum um kaupfélagsskap
bænda. Hverjir hafa hag af því?
Svarið verður hið sama: Kaup-
mennirnir.
En nú er öllum sem til þekkja
Ijóst, að dýrtíðið hér stafar að'
miklu leyti af okri kaupmannanna.
Á það hefir Vísir aldrei minst
einu orði. Hverjir hafa hag af að
sé þagað yfir því? Kaupmennirnir.
Staðhæfing hans um að hann berj-
ist á móti auðvaldinu sr því fallin
um sjálfa sig.
Kaupmannaokrið er alvarlegra
þjóðarböl efl svo, að það megi vera
óátalið. Hverjum stendur nær að
átelja það og reyna að fá úr því
bætt, en fulltrúa alþýðunnar í;
Reykjavík? Væri J. Möller fulltrúi
alþýðunnar, mundi hann gera það.
Hann ætlar, eftir eigin orðum
sínum, að vera fulltrúi sjálfs sín
á þingi; en hann verður ekki
annað þar, en hann hefir verið
með skrifunum í blaði sínu und-
anfarið: dulbúinn fulltrúi auðvalds-
ins, en notar aðeins atkvæði fá-
fróðra kjósenda til að komast. á.
þing. S.