Alþýðublaðið - 21.09.1926, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
r
< kernur ul h hverjum virkmn clegi.
ALÞÝBUBLAÐIÐ
< Afgreiðsla í Alþýðuhúsinu við
j Hverfisgötu 8 opin frá kl, 9 árd.
! tii kl. 7 siðd.
j Skrifstofa á sama stað opin kl.
j 91/, — 10V2 árd. og kl. 8-9 siðd.
! Simar: 988 (afgréiðslan) og 1294
< (skrifstofan).
j V erðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á
! mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver rnm. eindálka.
Preritsmiðja: Alpýðuprentsrniðjan
(í sama húsi, sömu síinar).
rTWvvrv
rrrvrTvvvvv♦
Grýlukvæði auðvaldsins
um jafnaðarsteiiuma.
Helztá ráð auðborgaranna lil að
vinna móti framgangi jafnaðar-
steínunnar er aó lýs.i henni þarm-
ig, aö hún verði grýla í augum
aiþýðumanna, sem hiö hálofaða
„skipuiag“,| auðvaldsstcttaiinnar
hefir hér varnað slíkrar þekkingar
á andlegum og félagslegum hreyf-
ingum, sem nú er orðin almenn-
ingseign í mentalöndunum. í því
skyni nefna þjóðræknisgasprar-
arnir, sem þykjast vilja láta sér
ant um móðurmál vort, — eir fá
samtímis sumt blaða sinna í
hendur mönnum, sem eru ataðir
óíslenzkum grauti hugsana og
orðfæris, ... jafnaðarstefnuna
aldrei hinu íslenzka nafni sínu,
heldur útlendum nöfnum, sern al-
þýða skilur ekki hugsun þeirra,
neytandi þess, að þá er hægra að
villa henni sjónir um rétta rnerk-
ingti þeirra, þar sem jafnaðarmenn
ná ekki til að leiðréttá. Munað er
það bragð Magnúsar dösents frá
síðusiu almennum kosninguin að:
reyna að fæJa trúhneigt fólk frá
fylgi við jafnaðarstefnuna með
því, að jafnaðarmenn væru fjand-
samlegir kristindómi. Nú hefir
„Bjarmi" nýútkominn sýnt, hvílík
vitleysa þetta er. Jafnaðarmenn
hafa yfirleitt aldrei fjandskapast
viö kristindóminn, en hinu hafa
þ'eír harðlega barist gegn, að
kirkja Krists væri gerð að vígi
Mammons, en það hafa þá burg-
eisar kallað fjandskap v.ið krist-
indóminn. Slík umhverfing á
sannleikanum um jafnaðarstefn-
una er eina vörn auðvaldsins.
í sambandi við landskjörið, er
fara á fram fyrsta vefrardag, er
enn gripið til þessu líkrar um-
hverfingar á sannleikanum um
jafnaðarstefriuna til að reyna að
sundra samfylkingu stjórnarand-
stæðinga gegn íhaldinu. Nú eru
það bændur, sem á að hræða meö
grýlukvæðinu um jafnaðarstefn-
una. 1 „Morgunblaðinu“ er stag-
ast á því alveg órökstutt, eins
og vant er um það, sem þar er
sagt, að bændum beri að varast
samneyti við jafnaðarménn eins
og heitan eld. — en það er í
mörgum tilfellum sama sem aö
þeir eigi að varast samneyti við
syni sína rog dætur, frændur og
vini í kaupstöðum og sjávarþorp-
um landsins, — frændaróg, eins
og íylgt hefir auðinum frá fyrstu.
í „Veröi“ segir' einhver „Civis“
(þ. é. borgari), að „aðalinntak
kenninga þeirra" (þ. e. jafnaðar-
manna), þjóðnýting, þýöi „að því,
er til landbúnaðar kemur, . . .
það, að ríkið eigi að taka jarð-
irnar af bændum". Þetta á að
vera hræðilegt fyrir bændur og
væri það, ef nokkur tilhæfa væri
í þvi, en sá hængur er á, að af
bœndum er í rauninni ekki unt
að taka þær sakir þes's, að bœnd-
ur eiga yjirléitt ekki nú jardirn-
ar, er þeir búa á. Skýrslur sanna,
að einungis h. u. b. einn bóndi
af hverjum þremur býr á eignar-
jörð — tveir af þrernur eru leigu-
lidar og sjálfseignarbændum
fækkar óðum. 1 næstu sveit við
Reykjavík, Mosfellssveit, hefir
einn burgeis hér í Reykjavík lagt
undir sig fjórar beztu jarðirnar
í miðbiki sveitarinnar og þannig
„tekið þær af bændum", og fleiri
sveitir hafa þegar líka sögu að
segja. Þjóðnýting jarðanna væri
aftur á móti teð gera jarðirnar að
þjóðareign og fá bændum þær
síðan til umhyggju, vandaðrar
meðferðar og ræktunar sem
sjálfséign væri. Jafnaðarstefnan
vill því ekki taka jarðirnar af
bændum, heldur haii'l.i bændum
af ýmsuin burgeisum.
Grýlukvæði auðvaldsins við
bændur eru þannig eins og gömlu
Grýlukvæðin „diktur" einn sam-
an. Uppistaðan er eins og í hin-
um gömlu hindurvitni ein og
skrök, leikur á strengi fáfræð-
innar, sem auðvaldið gerir ráð
fyrir meða! bænda. Rétta svarið
af hálfu bæ;nda er því hið sarna
sem þeirra, er vaxa að þekkingu
frá Grýiukvræðunum, a.p ganga til
fylgis við þann málstað, sem ekki
þarf á forneskju að halda sér til
sigurs, — móti tröllalygum 1-
haldsins.
Ferfætlingar
heitir bók eftir Einar Þorkels'son,
fyrr verandi skrifstofustjóra Ai-
þingis. Hún er prentuð í Acta og
kom út í Reykjavík 1926. Bókin
er myndum skreytt, og munu
börn hpfa gaman af þ|fm.
Höfundur þessi kann kveri rraín
að kjósa. Kemur hann þegar les-
anda í gott skap.
Fimm sögur segir höfundur í
bók* þessari, og er hver^ sagan
annari betri.
Fyrsta sagan nefnist Huppa. Fer
þar saman fagurt mál eg ger-
hygli höfundar. Varla verður hjá
því komist að bera s.unan frásögn
Einars á byrjun Huppu og lýsingu
Björnstjerne Björnssonar á upp-
hafi Bleiks. Fara þar bábir tæpt
vað, en hvorugum skeikar. Líf-
láti kálísins lýsir höfundur vel og
harmi kýrinnar prýðilega.
Næsta saga segir frá gæðingi,
sem Gyrðir var kallaður. Er hún
svo vel sögð, að fáir munu eftir
leika.
Þriðja sagan er af hundi. Hann
hét Strutur. Er hún með/ sama
marki og hinar sögurnar. Höf-
undur er jafnvígur á að lýsa nátt-
úruviðburðum, landsiagi og sálar-
lífi.
Fjórða sagan er um Skjónu.
Skjóna var eftirlætishryssa. Saga
hennar er margbreytileg.
Fimta sagan og síðasta er a£
Skollu. En Skolla var greind tík
og viðkvæm mjög'.
Snilli höfundar er lík fyrst og
seinast. Skilningur lians er næm-
ur, þróttur frásagnar mikill og
frumléiki máls', óvanalegur.
Fáár munu þær bækur, sem
þoli samanburð við sögur þessar
að málsnild allri, þegar frá eru
talin gullaldarrit vor. En höfund-
ur er einnig glöggskygn á hætti
dýra og les sálarlíf þeirra eins
og opna bók.
Æskulýði Jslands er mikill
fengúr í sögum þéssum. Ætti
hann að lesa þær vendilega og
læra af þeim að haga orðum sín-
um.
Islenzkukennurum er happ að