Fróðskaparrit - 01.01.1985, Page 35

BURÐARVEKTIR í FØROYUM 1969-81
39
til næsta margfald av 50 g (1420 til 1400,
4840 til 4850 o.s.fr.). Ein avleiðing av hesum
er, at um burðarvektir verða uppgjørdar eftir
B-999, so verður útroknaða miðaltalið 50 g
hægri enn tað, sum kann verða útroknað,
um somu burðarvektir verða uppgjørdar eftir
B-1000; tær útroknaðu spjaðingarnar verða
tær somu í báðum førum. Miðaltalið kann
sostatt rættast við at draga 25 g frá, tá ið
vektirnar eru uppgjørdar eftir B-999, og við
at leggja 25 g afturat, tá ið tær eru uppgjørdar
eftir B-1000; henda rætting verður gjørd í
summum førum. Annars verða burðarvekt-
irnar í hesi grein bert sammettar, tá ið tær
eru uppgjørdar eftir somu bólking. Ein tílík
rætting av miðaltalinum er ikki gjørlig fyri
onnur lond, tí tað er óvist (ikki kannað),
hvussu tey runda burðarvektirnar av har.
Burðarvektirnar verða viðgjørdar hagfrøð-
iliga, sum vóru tær normalbýttar. At hetta er
rímiligt, vísir mynd 1. Har verða upprúgvaðir
tíðleikar fyri burðarvektir í Føroyum og í
Danmørk avmyndaðir á einum sannlíkinda-
pappíri, sum er soleiðis háttað, at ein og hvør
bein linja har umboðar eitt normalbýti. Sum
tað sæst, liggja tey mittastu 85-90 % í báðum
londum eftir eini beinari linju og kunnu so-
statt sigast at vera normalbýtt. Sum signifik-
anshædd varð vald p=0,05.
Úrslit
Talva I vísir, at árliga miðalburðarvektin í
Føroyum í tíðarskeiðinum 1969-81 hevur
ligið úr 3585 g upp í 3643 g (miðaltølini eru
rættað, sí Kanningarhættir). Hagfrøðiliga
kunnu hesi frávik vísast at vera tilvildarlig
(variansgreining, p > 0,1), og burðarvektin
kann tí sigast at hava ligið javnt hetta skeiðið.
Vit kunnu sostatt loyva okkum at rokna út
eitt felags miðaltal og eina felags spjaðing
fyri alt skeiðið, sum fevna um 10132 livandi
fødd: 3610 og 603 g (miðaltalið rættað).
Talva II vísir burðarvektir í teimum lond-
um, sum millum tey 33 kannaðu hava hægstu
miðalvektirnar. Orsøkin til, at talvan er í
tveimum, er, at tað fyri summi lond bert var
gjørligt at fáa tøl til vegar uppgjørd eftir aðr-
ari bólkingini, og fyri summi bert eftir hini.
Føroyar hava ta hægstu miðalburðarvektina,
hareftir kemur ísland og so Noreg. Munurin
millum Føroyar og fsland er umleið 50 g og
signifikantur (Student-t test, p < 0,001).
Talva III vísir burðarvektabýtið í Føroy-
um og er eisini í tveimum, tí at fyrra skeiðið
er uppgjørt eftir B-999 og seinna eftir B-1000.
Til sammetingar er lutfalsliga burðarvekta-
býtið bæði í Føroyum og í Danmørk víst. Ein
x2-test vísir, at burðarvektabýtini í Føroy-
um og Danmørk eru ymisk (p < 0.001).
Á mynd 1 eru upprúgvaðir tíðleikar fyri
burðarvektir í Føroyum og Danmørk av-
myndaðir á sannlíkindapappíri. 011 prosent-
mørk fyri Føroyar síggjast í minsta lagi at
vera 225 g hægri enn tey donsku. Myndin
vísir eisini, at tað eru fleiri tung børn upp á
seg í Føroyum, við tað at munurin millum
prosentmørkini veksur í stórum oman fyri
75-prosentmørkini. Tíðleikin fyri børn lættari
enn 2001 g er hetta tíðarskeiðið 1,9 ferð størri
í Danmørk enn í Føroyum (18,4 og 9,8 %0),
og fyri børnundir2501 gerhann 1,7 ferð størri
í Danmørk (59,3 og 34,5 %0). Tíðleikin fyri
børn tyngri enn 4500 g er 3 ferðir størri í Før-
oyum enn í Danmørk (48,4 og 16,5 %0),
og fyri børn yvir 5000 g er hann 6,6 ferðir
størri í Føroyum (10,4 og 1,57 %0).
Talva IV a lýsir sambandið millum burðar-
vekt og móðuraldur í Føroyum og Danmørk.
Bæði støðini er burðarvektin hagfrøðiliga