Alþýðublaðið - 20.11.1926, Side 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
hann grein fyrir þeim breytingum
á frumvörpum Jóns ófeigssonar
að lögum og reglum fyrir skóla-
sambandið, sem nefndin hafði
orðið ásátt um, og bar fram svo
hljóðandi tillögu frá sér og með-
nefndarmanni sínum, Hallbirni
Halldórssyni:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur lýsir
yfir þvj, að hún aðhyllist sköla-
hugmynd þá, sem Jón Ófeigsson
heíir borið fram, og tjáir sig sam-
þykka aðalatriðum frumvarpa
þeirra til laga og sameiginlegrar
reglugerðar fyrir skólasamband
Reykjavíkur, sem fulltrúanefnd
aðilja’ hefir fallist á og borið
fram."
H. H. mælti og með samþykt
tillögunnar og benti á það, sem
hann taldi mesta kost þessarar
hugmyndar, að með framkvæmd
hennar væri bætt úr hinum íil-
finnanlega skorti á framhalds-
fræðslu, sem er hér í borginni,
og á þann hátt, að hver og einn
gæti fengið þá fræðslu, sem hann
óskaði, og svo góða og ódýra,
sern frekast væri unt.
Borgarstjóri mæltist til þess, að
tillögunn' væri vísað til fjárhags-
nefndar til athugunar til næsta
fundar, og var það samþvkt.
Áður nefjr í rifsíjórnargrein hér
í blaðinu verið getið aðalaíriða
þessarar skólahugmyndar, sem
mjög verðskuldar athygli og
síuðning allra, sem ant er um
efling almennrar og sérstaklegrar
mentunar meðal almennings. Síð-
ar verður ef til vill tækifæri til að
skýra lesendum Alþýðublaðsins
enn nánara frá henni.
(Frh.)
Úvand aður gðtustrákur.
íhalds'iðið sendi Jón Björnsson
á Bá. u undinn á m ðvikudaginn,
líklega ti! þess að fá hæfilsga
sannar fregnir þaðan í , Morgun-
biaöið“. Ég mintist í ræðu minni
lítillega á „Mgbl.“ og viðskifti
okkar Jóns Bj. Þegar ég nefndi
nafn hans, ókyrðist hann mjög
og varðekki sérlega upplitsdjarf-
ur, enda ekki af miklu að farga.
Dró hann hatt fyrir andlit sér og
smáþokaðist sVo áítur á bak út úr
fundarsalnum,- meðan ég talaði,
og mun hann fyfiilega hafa fund-
ið • andúðarbylg ur fundarmanna
skella á sér. Pegar hann síðan var
kominn niðUr í skrifstofu „Mgbl.“,
í hadilega- fjarlægð, þá hefir hann
farið að spangóla og spólar þá
upp venjulegum fúkyrðaaustri um
íundinn og sérstaklega ræðu
mína. Hér er lítið sýnishorn af
ritmensku Jóns Bj.: „I ræðu hans
(minni) var ekki nokkur viðleitni
til.að bæta úr atvinnuleysinu. Þar
var ekki annað á borð borið en
rógur og nið.“ Óvandaðir götu-
strákar segja eitthvað þessu líkt
í karpi sín á milli. Maður gat ekki
vænst þess af manni eins og J.
Bj., að hann færði neitt þessum
orðum sinum til sönnunar, enda
heíir hann gengið vandlega fram
hjá því. Eg rakti framkomu stór-
útgerðarmanna og „Mgbl.“ við
verkaiýðinn undan farin ár, dró
fram sleifarlagið á útgerðinni og
sýndi fram á, hvernig ráða mætti
bót á" því, til þess að togararnir
gætu gengið, á meðan ekki væri
fáanleg á þeim þjóðnýting. Og
atvinnubætur tel ég það, ef þeir
23 togarar, sem nú liggja, eru
settir nú þegar út á veiðar. Ég
sagði, að fyrsta vitleysan í út-
gerðinni væri það, að skipstjór-
arnir væru launaðir af „brúttó“,
að það leiddi af sjálfu sér, að það
væri vitlaust fyrirkomulag að
freista manna til þess að taka
peninga í sinn vasa, þótt sjáan-
legt væri, að útgerðin biði stórt
tap við það. I þessu felst hvorki
rógur né ósannindi. Það er óneit-
anlegt, að þegar togað er t. d. í
vondu veðri og svo lítið fæst af
fiski, að verðgildi hans er ekki
nema lítill hluti af því, sem það
heíir kostað að ná honum, þá er
það tap fyrir útgerðina, en eigi að
s-ður eru það tekjur fyrir skip-
stjórann, af því að hann hefir af
„brúttó“. Væri þessu breytt þann-
ig, að skipstjórinn fengi mánaðar-
kaup og „prósentur" af „nettó“,
gætu launastigarnir t. d. verið þrír
og með síðasta lauuastiganum
væru svo eða svo háar „prósent-
ur“. Laun togaraskipstjóra hér
gætu ííka verið alveg þau sfjmu
og enskra togaraskipstjóra, en
þau eru að mestu leyti miðuð
við „nettó“. Með því að breyta
launakjörum þessarar stéttar í
það, sem ég heíi sagt, þá er ég
viss um það, að það myndi spara
útgerðinni tugi þúsunda króna á
hverju skipi, og þessu til sönn-
unar tók ég dæmi. Ef við spyrjum
enskan togaraskipstjóra, i hverju
það liggi, að hann togi ekki eins
lengi og íslenzkir skipstjórar, þá
svarar hann: Ég hætti að toga,
þegar ég fiska ekki upp á móti
þvi, sem ég eyði, því að mínar
tekjur eru af „nettó“, og það eru
peningar út úr mínum vasa, ef
eyðslan er meiri en andvirði fiskj-
arins. '■
Margt, margt fleira benti ég á,
sem mætti spara í útgerðinni,
svo að um munaði. 1923 sendu
útgerðarmenn stjórn Sjómannafé-
lags Reykjavíkur sundurliðaðan
reikning um útgerðarköstnað, og
þar stendur með öðru fleira, að
fengjust 125 kr. fyrir skippund,
þá gæti útgerðín borið sig. Síðan
hefir útgerðarkostnaður lækkað
að stórum mun. En alt þetta ætti
að gera það að verkum, að togar-
arnir ættu að geta gengið án þess,
að útgerðarfélögin töpuðu á þeim,
ef skynsamlega væri á haldið.
Jón Björnsson og Valtýr Ste-
fánsson bíta hvor í annars skott
og hringsnúast í ósannindaþvaðri
sínu <og segja hvor annan ljúga.
Valtýr afneitar J. Bj. sem starfs-
manni blaðsins. 9. ágúst s. 1. segir
Valtýr: „Enginn af starfsmönnum
Morgunblaðsins hefir heyrt um
,leiðréttingu‘ þá, sem Björn Bl.
Jónsson er þráfaldlega að tala um
í Alþýðublaðinu, að Morgunbl.
haíi neitað að birta.“ Jón Bj.
segir í „Morgunblaðinu“ i gær:
„Þetta er lýgi. Björn kom með
greinina. Ég neitaði henni um
rúm.“ Valtýr hnýtir svo aftan í
þessa grein Jóns Bj. til að reyna
að klóra yfir þetta ósamræmi í
frásögn þeirra dg segir nú að
„mest alt, sem Bj. Bl. Jónsson"
hafi sagt á Báruíundinum um við-
skifti hans við síarísmenn „Morg-
unblaðsins“, séu ósannindi. Þaraá
játar Valtýr skömmin sekt sína,
því að þegar hann tekur ekki fast-
ara til orða en svo, að „mest alt“
er andsíæðingar hans fari með,
séu ósannindi, þá h.lýtur að vera
meira en lítill sannleikur í því,
er þeir segja. Ég get því vel verið
ánægður með þennan fúkyrða-
ausiur þeirra Valtýs og Jóns Bj.
Þótt óviljandi sé, hafa peir játað,
að það, sem ég heíi haldið fram
um bírtingu le.ðrét ingar greinar
minnar í ;„Morgunblaðinu“ í sum-
ár, var alveg laukrétt. En sjálíir