Alþýðublaðið - 25.05.1935, Blaðsíða 3

LAUGARDAGINN 25. MAl 1935.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
alþýðúblaðið
OTGEFANDI :
ALÞÝÐUFLOKKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
RITSTJÓRN:
Aðalstræti 8.
AFGREIÐSLA:
Hve’rfisgötu 8.
SIMAR :
4900—4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima).
4904: F. R. Valdemarsson (heima).
4905: Ritstjórn.
4906: Afgieíðsla.
Hegar ihaldið aflar
tekna.
ÞAÐ þykir ekki tíðindum sæta
þó atvinnurekandi taki lán og
auki skuldir ef hann á sama tíma
eykur atvinnurekstur sinn.
Ef hins vegar að skuldir auk-
ast án þess að rekstur eða eignir
aukist að sama skapi, þá er farið
að síga á ógæfuhlið, og fyrr en
varir dynur gjaldþrotið yfir.
Á sama hátt er þessu farið með
þjóðarheildirnar, kaupstaði og
sveitarfélög.
Fjármálastjórn, hvort heldur er
hjá ríki, bæjarfélögum eða sveita-
félögum, verður ekki dæmd góð
eða vond eftir því einu, hvort afla
þurfi meiri og meiri tekna frá
ári til árs með auknum álögum
eða auknum skuldum, eða hvort
hægt er að létta af sköttum ‘ og
lækka skuldir með hverju ári, sem
líður.
Þó að á þessi atriði beri að
sjálfsögðu að líta, þegar dæma
skal um stjórn fjármálanna, þá
má hitt aldrei gleymast, að hlut-
verk ríkis- og bæjar-stjórna er
það fyrst og fremst, að halda
svo á fjármálum þess opinbera,
að nauðsynleg þensla skapist í e(t-
vinnulífinu.
Það eru tvær ástæður, sem því
valda, að atvinnulíf þjóðarinnar
verður að vera vaxandi, það verð-
ur að þenjast út frá ári til árs.
Fyrri ástæðan er sú, að hraustum
þjóðum fjölgar með ári hverju,
og hin síðari, að með aukinni
menningu aukast kröfurnar til
lífsins.
Opinber fjármálastjórn verður
að dæmast eftir því, hvernig
henni tekst að stuðla að hinni
nauðsynlegu þenslu atvinnulífsins
og hvort eðlilegt hlutfall helzt
milli aukinna tekjuþarfa annars
vegar og aukins atvinnulífs og
aukinna eigna hins vegar.
Auknum tekjuþörfum fullnægir
hið opinbera ýmist með auknum
sköttum eða nýjum lánum.
Reykjavíkurbær hefir aukið skatt-
tekjur sínar um 40o/o. I stað hverra
löO kr., sem hann sótti í vasa
skattþegnanna í fyrra, sækir hann
nú 140 kr..
Auk þess tekur hann á þessu
ári stórlán. Þannig notar hann til
hlítar báðar þær leiðir, sem til
greina koma við það, að full-
nægja vaxandi tekjuþörfum.
Allir eru sammála um það, að
lánið til Sogsvirkjunarinnar hafi
verið réttmætt, því með því á
að skapa aukna atvinnu í land-
inu, það á að stuðla að nauðsyn-
legri þenslu atvinnulífsins, og það
verður ekki séð, að gengið hafi
verið út fyrir eðlileg takmörk á
þessu sviði.
En um hækkun útsvaranna
gegnir öðru máli, sá tekjuauki,
sem bærinn þannig fær, stuðlar
hvorki að hinni nauðsynlegu
þenslu atvinnulífsins né að því
að fullnægja hinum vaxandi kröf-
um menningarinnar.
Alþýðuflokkurinn hefir krafist
þe'ss, að bærinn stofnaði til út-
gerðar. Ihaldið hefir hindrað
framgang þeirrar kröfu. Alþýðu-
flokkurinn hefir krafist þess, að
bærinn bygði sæmileg skólahús
fyrir æskuna, að hann léti gera
leikvelli og íþróttavelli fyrir börn
og únglinga, hann hefir í stuttu
máli sagt krafist þess, að bærinn
stofnaði til aukinnar arðgæfrar at-
vinnu, að hann skapaði skilyrði
fyrir því, að hin uppvaxandi kyn-
slóð geti orðið hraust og tápmik-
il, og að hann fullnægði þeim
kröfum til aukinna þæginda fyr-
ir fjöldann, sem nútíminn hlýtur
að gera. íhaldið hefir þverskall-
ast við öllu þessu, en frá ári til
árs hefir það lagt þyngri og
þyngri útsvör á herðar bæjarbúa.
Þegar bæjarbúar nú taka við
útsvarsmiðum sínum og verða
þess varir, að í stað hverra 100
fcr. í fyrra koma nú 140, þá munu
þeir minnast þess, að upphafið
og endirinn á öllum ádeilum í-
haldsins á núverandi stjórnar-
flokka hefir verið og er sá, að
þeir hafa aukið skatta og aukið
skuidir.
En á sama tíma sem vesalings
Moggi er látinn skamma stjórn-
arflokkana fyrir þessar tvær höf-
uðsyndir, er íhaldið í Reykjavík
að hækka skatta og auka skuldir.
En í meðferð þess aukafjár, sem
þannig fæst í hendur hins opin-
bera, kemur eðlismunur íhaldsr
og umbóta-manna fram.
Umbótamennirnir verja fénu til
þess að auka atvinnu í landinu
(til ræktunar, samgöngubóta,
markaðsleita) og til þess að skapa
aukna menningu og aukin lífs-
þægindi (skólar, útvarp).
Hjá íhaldinu er fénu á glæ kast-
að ,það verður eyðslueyrir, veg-
ur íhaldsins liggur til gjaldþrots-
ins.
íhaldsherrunum í bæjarstjórn
skal að lokum sagt það, að öll-
um er ljóst, að" hjal Mogga um
eyðslu stjórnarflokkanna er ekki
tekið alvarlega. Allir vita, að þeir
stofna til stærri láná og auka
skatta meira að tiltölu í sinni út-
völdu íhaldsborg Rvik heldur en
nokkur ríkisstjórn hefir gert. Og
skattþegnar Reykjavíkur spyrja:
Hvað fáum við fyrir okkar auknu
útsvör? Reynslan svarar: Ekkert.
Og þannig verður það á meðan í-
haldið fer með völdin, þess vegna
er skapadægur þess nú senn kom-
ið.
Sigfús Þórðarson
Varaformator Sjómannatélags Hafna.fjarðar.
í dag er til moldar borinn Sig- j
fús Þórðarson, Mjósundi 3, Hafn- ^
arfirði. Hann andaðist á sjúkra-
húsinu í Hafnarf. 15. þ. m.
Sigfús heitinn var fæddur 30.
október 1877 í Finnshúsum i
Fljótshlíð. Foreldrar hans voru |
þau hjónin Þórður Sigurðsson frá
Finnshúsum og Þórunn Ólafs-
dóttir frá Grjótá, er lengst af
bjuggu í Móhúsum á Miðnesi,
dugnaðar- og myndar-hjón. Hann 1
ólst upp hjá fósturforeldrum sín-
um, er hann fór til mjög ungur, j
þeim kunnu heiðurshjónum: Ara
Stefánssyni og Þórunni Jónsdótt- j
ur á Valsstrýtu í Fljótshlíð, og
var hjá þeim þar til að hann •
giftist eftirlifandi konu sinni, |
Þórhildi Magnúsdóttur, árið 1899 ^
og fluttust þau þá litlu síðar suð- j
ur á Miðnes og bjuggu þar, unz
þau fluttust til Hafnarfjarðar ár-
ið 1907 og hafa búið þar síðan.
Þeim varð 6 barna auðið, 5 sona
og 1 dóttur, er öll eru á lífi upp-
komin og mannvænleg. Þau hjón j
hafa verið mjög samhent í einu
og öllu ,enda hjónaband þeirra
hið ástúðlegasta alla tíð.
Sigfús heitinn var mikill hag-
Jeiks 'Og dugnaðarmaður á alt, er
hann tók höndum til, hvort held-
ur var til sjós eða lands, er kom
:æ því betur í ljós því meira sem
á hann reyndi, enda var hann „
karlmenni mikið að líkamsburð-
um og kjarkmaður, eins og út-
lit hans benti til, og varð hon-
um aldrei handaskortur eða ráða-
fátt, þó öðruin sýndist við ofur-
efli að eiga.
Hann var gerfilegur ásýndum,
og hinn karlmannlegasti í allri
framgöngu. En hið sterkasta afl
á bak við hvert verk var skap-
gerð hans sjálfs. Hann var vilja-
sterkur drenglyndismaður, sem
vildi öllum vel, og var fundvís á
afsakanir og málsbætur, ef ein-
hverjum mistókst. Hann hafði
megnustu óbeit á öllu tildri og
hégómaskap, hvort heldur var í
orðum eða athöfnum, var hrein-
lyndur og falslaus, en unni ein-
lægninni hvar sem hún kom fram
og var ávalt reiðubúinn til að
læra af hverri reynslu. Hann var
hægur og prúðmannlegur í allri
framkomu, en þó óhræddur við
að láta meiningu sína í ljós við
hvern sem var. En gerði það ætíð
á viðeigandi hátt. Hann var
greindur maður og fylgdist vel
með öllu, sem gerðist, bæði í
veraldlegum og andlegum efnum.
Hann tók mikinn þátt í stéttar-
samtökum sjómannannja í Hafnar-
firði. Þegar stofnað var Sjó-
mannafél. Hafnarfjarðar 1924
gerðist hann strax meðlimur þess
og var það til dauðadags. Hann
var allflest árin í stjórn þess og
síðustu árin varaformaður þess.
Finst okkur, sem starfað höfum
með honum í stjórn félagsins,
mikið skarð hafa orðið
við fráfall Sigfúsar, því
hans ráð voru venjulega
þannig, að taka mátti þau til
greina. Hann hafði fulla þekk-
ingu á hvað stéttarsamtök sjó-
mannanna eru nauðsynleg, og ég
held ég megi fullyrða að al'.ia
félagsfundi og stjórnarfundi sótti
'hann nærri hvernig sem á stóð;
sýnir það bezt áhuga Sigfúsar
fyrir alþýðusamtökunum.
Starfið hans hér megin er á
enda, en starf Sigfúsar Þórðar-
sonar lifir samt, allir þeir, sem
eru fórnfúsir og eiga hugsjónir
og hafa lagt rækt í framkvæmd
þeirra, um þá má með sanni
segja: Að þeir lifi þótt þeir deyi.
Sigfús Þórðarson var einn af
þeirn. ó. J.
Frá Isafirði.
ísfirzkir bátar hafa nú hætt
veiðum undir Jökli, og var ver-
tíðin rýr. Síldarvart hefir orðið
undir Jökli og teljá bátar þar
talsverða síld. Veiði trillubáta
hefir verið góð á kúfisk í Djúp-
inu síðastliðinn hálfan mánuð,
en rýr á síld á stærri bátá.
Nokkur smásíld hefir veiðst inni
í Djúpinu undanfarið. Verið er
að endurbæta Iþróttavöll ísa-
fjarðarkaupstaðar. Verkið er
unnið á vegum bæjarins, en
íþróttamenn leggja til sjálf-
boðavinnu öll kvöld. Sund-
kensla hefst á Reykjanesi 20.
næsta mánaðar og í.Bolungar-
vík um mánaðamótin.
Vimmnaiðlanarskrifstofa
Hafnarfjarðar
tekur til starfa n. k. þriðjudag 28. þ. m.
Skrifstofan hefir fengið húsnæði í gamla barna-
skólanum (uppi) og verður opin fyrir almenning
fyrst um sinn, frá kl. 5—7 e. h. hvern virkan dag.
Forstöðumaður skrifstofunnar er ráðinn Guð-
munaur Gissurarson, bæjarfulltrúi, og verður hann
þar til viðtals á áðurnefndum tíma. — Sími skrifstof-
unnar er 9184.
. v
Er hér með skorað á atvinnurekendur og aðra,
sem þurfa á verkafólki að halda, að snúa sér til skrif-
stofunnar með alt þar að lútandi.
Það skal tekið fram, að aðeins forstöðumaður skrif-
stofunnar sinnir viðtölum í sambandi við starf henn-
ar og eingöngu á þeim tíma dags, sem auglýstur er
hér að framan.
Hafnarfirði 25. maí 1935.
Stjórn Vmnumiðlunárskrifstofu Hafnarfjarðar.
Mnnið
að liftryggja yður
hjá ANDVÖKU.
| . ' "■*
Legubekkj af ætur
úr birki, stóla- og borðstofuborðafætur úr eik, einnig kústasköft,
j lengri en venjulega. Til í smærri og stærri kaupum.
Ennfremur blómasúlur. Alt íslenzk vinna.
Guðlaugur Hinriksson,
Vatnsstíg 3. - Sími 1736.
hefst 1. júní h. k. Daglega tekið á móti umsóknum í
Grænuborg. —■ 45 b.örn fá ókeypis dvöl.
Hvað verðnr nm blannlndi Islands?
Eftir Guðm. Dauíðsson, Þinguöllum.
(Frh.)
ef vér kostuðum eingöngu Sjálfir
klakið og gerðum fiskimiðin arð-
berandi með ræktun. Landhelgis-
línan mætti þá skoðast sem girð-
ing um ræktaðan blett, en ekki
óræktaðan og óhirtan, eins 'og nú
á sér stað.
Hvað snertir veiðiaðferðirnar
ætti að taka fram, að þess yrði
ætíð gætt ,að nota ekki þau veið-
arfæri, sem skemma sjávarbotn-
inn, spilla æti fiskanna, eyði-
leggja ungviði, eða á annan hátt
spilla fyrir árangri klaksins og
eldi fiskanna.
Talið er víst, að fiskimiðin
kring um ísland séu með þeim
beztu á hnettinum, eða jafnvel
fiskisæili en öll önnur, og fyrir
Islendinga eru þau betri en nokk-
ur gullnáma. En þau geta orðið
annað og meira heldur en gull-
náma. Með stöðugri starfrækslu
sjófiskaræktarinnar gætu þau orð-
ið nokkurs konar lífsábyrgðar-
sjóður komandi kynslóða í land-
inu.
Upprunalega eru ræktuðu krag-
arnir kringum bæina ekki orðnir
til fyrir það ,að sáð hafi verið til
túnjurtanna, þó að auðvelt sé á
þann hátt að rækta tún, heldur
befir áburður, hirðing og varzla
komið því til leiðar, að.kjarnbeztu
grastegundirnar og þær, sem ljúf-
fengastar voru fyrir búpeninginn,
fundu þarna lífsskilyrði. Menn
hændu þær að sér, ef svo mæíti
segja, frá úthögum og óræktar-
landi, og söfnuðu þeim sanian í
kringum sig. Fiskaræktin ætti að
geta orðið með svipuðum hætti í
framtíðinni. ördauð fiskimið, sem
áður voru fiskisæl, má líkja við
óræktað og gróðurspilt land,
myndu auðgast af nytjafiskum og
verða, eins og túngróðurinn kring
um bæina, nokkurs konar fiski-
akur umhverfis alt lanclið, ör-
stutt frá ströndunum. Og þá yrðu
fiskiveiðarnar auðveldari, trygg-
ari og hættuminni, en nú gerist.
Bjargfuglar.
Skýrslur Hagstofunnar frá 1932
skýra frá, að 128 600 sjófuglar
hafi verið veiddir það ár hér á
landi. Fuglategundir þessar eru:
lundi, svartfugl, fýlungur, súla og
ríta. Þó að skýrslurnar nefni hér
aðeins svartfugl, er átt við nokkr-
ar tegundir bjargfugla, svo sem
álku, stuttnefju, langnefju o. fl.
Þetta er nálega þrisvar sinnum
rninni veiði að meðaltali en 5
fyrstu árin eftir aldamótin síð-
ustu. Meðalveiði var * þá á ári
378 600 fuglar af þessum sömu
tegundunr. Ef gert er ráð fyrir
að hver fugl sé rnetinn á 50 aura,
hefir fuglatekjan minkað sem
svarar 125 þús. kr .á ári, síðan
rétt eftir aídamöt. Þetta bendir
á, að fuglinum se mikið farið að
fækka, eins og skýrslurnar bera
líka ótvírætt með sér. Eggja-
tekja er hvergi nefnd í neinum
skýrslum, en líklega má telja að
jafnmörg egg séu tekin og full-
orðnir fuglar eru drepnir, ef öllu
væri til skila haldið. Skýrslurn-
ar eru meira og minna óáreið-
anlegar, því að mönnum yfirsést
æði oft. Það er hætt við að fcerri
fuglar séu taldir drepnir en þelr
eru í raun og v-eru. En á skýrsl-
unum verður að byggja. Það er
ósennilegt, að ekki veiðist súla
nema á einum stað á landinu —
Vestmannaeyjum og aðeins
416 fuglar, nema búið sé að eyða
þeirn alveg við Reykjanes og
Grimsey, væri það ekki ósenni-
legt.
Vel er það skiljanlegt, að fugla-
tekjan fari minkandi. Hún er ein
af þeirn atvinnugreinum manna,
sem miða að því að eyða hlunn-
indurn í náttúrunni, en ekki að
rækta þau eða halda þeim við.
Og það virðist sem mönnum sé
lítil eftirsjá að fuglurn þessum,
þó að þeir yrðu aldauða á land-
inu. Að vísu munu sumar af þess-
um fuglategundum vera friðað-
ar einhvern part úr ári, en er til
lítils gagns, því að reglan er
yenjulega sú, að því meira kapp
er lagt á að veiða fuglinn þvi
styttri sem tíminn er, sem það er
leyft, ef hann er á annað borð
eftirsóknarverður. Hvað snertir
fuglategundir þær, sem hér urn
ræðir, er ekki nema um tvent að
velja, annaðhvort að gera ráðstaf-
anir til að halda þeim við, jafn-
framt því, sem hafa má tekjur af
veiðinni, eða halda áfram í blindri
að eyða þeim eins og verið hefir
og loka augunum fyrir því, að
þeir verði, fyr eða síðar, aldauða
á landinu. Ekki verður séð, að
það yrði gróði fyrir þjóðina, ef
bjargfuglarnir dæju út, eða fækk-
aði svo, að ekki þætti tilvinnandi
að veiða þá. Dýralíf íslands yrði
að sama skapi fátækara, óg
rninkun fyrir þjóðina a.ð bera
banaorð af tegundunum.
Þess er ekki að vænta, að í
náinni framtíð verði fuglar þessir
gerðir arðberandi með ræktun
eins og endur og gæsir eða aðrir
alifuglar, en veí má vera að reki
að því, ef treysta má framförum
og menningu þjóðarinnar á kom-
andi öldum, en þangað til gætu
menn gert sér þá arðberandi á
annan veg og komið þó í veg
fyrir að þeir deyi út. En þá verð-
ur að haga veiðinni öðru vísi en
nú. Venjulega er farið yfir alt
xeiðisvæðið á hverju ári, og hver
einasti fugl drepinn, sem næst í.
1 staðinn fyrir þetta skyldi skifta
því niður í t. d. 3 reiti, nokkurn
veginn jafna hluta, og ræna aldrei
nema einn reit á ári. Á hinum
svæðunum fengi fuglinn næði til
að auka kyn sitt og fjölga. Með
þessu fyrirkomulagi yrði farið
yfir alt svæðið á hverjum 3 árum.
Bannað skyldi með lögum að
drepa þessar fuglategundir allan
tima árs, fyrir utan veiðisvæðin.
sem jafnan heyra til einstökum
jörðum. Með þessu móti væri
bjargeigendum og öðrum veiði-
svæðaeigendum trygð fjölgun
fuglanna í löndum sínum. Gæti
þá svo farið, að fyrirkomulag
þetta hefði í för með sér þrefalt
meiri arð fyrir þá, sem hlut eiga
að máli, en nú er hægt að hafa
upp úr veiðisvæðunum. Breytingu
á tilhögun veiðinnar yrði að
vera gerð með lögum. Veiðinefnd
Tþyrfti að korna á í sveitum og
kaupstöðum, þar sem fuglaveiði
er stuncluð, er sæi um framkvæmd
laganna og hefði tölu á fuglum,
sem væru veiddir.
Auk bjargfugla, sem nefndir eru
í skýrslunum, er mikið drepið af
öðrum sundfuglum, bæði á sjó
og landi; þeirra er hvergi getið.
Alla slíka fugla ætti að friða með
lögum. Oft eru þeir drepnir af
mönnum, sem þykir „sport“ í því
að skjóta fugla og horfa á þá
deyja kvalafullum dauða, en ekki
vegna arðsins af veiðinni. Hann
er venjulega enginn. Þá ættu
(Frb.)