Bjarki - 14.08.1897, Page 2

I2g
það og voru valdir þrír menn því til framkvæmda, þeir
seyðfirsku ritstjórarnir og Jón á Egilsstöðum Bergsson.
l’á var að endíngu talað um samgaungubætur um Fljóts-
dalshjerað og milli Hjeraðs og Fjarða og einkum um lít-
inn gufubát á Lagarfljóti. Hóf Þorsteinn Erlíngsson máls
á því og urðu um það drjúgjar ræður. Öll fóru ræðu-
höldin vel fram og skipulega, en á millj þeirra og fyrir
og síðar á fundinum voru súngin ýms kvæði. Stýrði
f’orsteinn Skaftason saungnum, og átti hann og hans liðs-
menn ekki minstan þátt í því að nokkuð fjör og skemtun
varð þó á fundinum.
í’á var tekið til fþróttanna. Var fyrst hæðarhlaup yfir
kaðal og var þar lángfremstur Hallur Magnússon á
Seyðisfirði. Hann er í leikfimisfjelaginu hjer í bænum;
og sýndi Ijós'ega hvílíka list og yfirburði æfíngin veitir,
Næstur bonum hljóp hæst sjera Einar { Hofteigi f’órðar-
son. Þá var kapphlaup. Fyrst hlupu dreingir frá io—
i 5 ára. Fræknastur varð: Einar Olafsson á Utnyrðíngs-
stöðum. Því næst piltar frá 15 — 20 ára. Fræknastir
þanjörgen Sigurðss. frá Hafursá og Steindór Gunn-
laugsson frá Hallormsstað. Þá yfir 20 ára ógiftir. Fremst-
ir urðu: Grímur Gtíðmundsson í Brekkugerði og Sig.
Sigurðsson í Kirkjubæ. Þá reyndu kvongaðir menn og
urðu fremstir: Einar Eiríksson á Eiríksstöðum, sjera Ein-
ar í Hofteigi og leikstjórinn, Sig. Einarsson. Þá rendu
skeið ógiftar meyar og urðu þær fremstar: Ragnheiður
Einarsdóttir fráMjóanesi og Guðrún Lárusdóttir frá
Kollaleiru. Þá hlupu þeir dálítinn spöl til gamans Haldór
óðalsbóndi á Skriðuklaustri Benediktsson og Skafti ritstjóri
Jósepsson. Þeir eru báðir óvanalega giklir menn á velli.
Var það sjaldgæt sjón og vel þökkuð. Þá fór fram afl-
raun á kaðli milli Hjeraðsbúa og Fjarðamanna; áttu 10,
að halda á hvorum enda. Sóttust þeir knálega nokkra
stund, en völlurinn vondur og ílt að koma á góðu skipu-
lagi, og varð því ekki reynt til þrautar. Það bíður næsta
árs. Glímur urðu ekki reyndar, því skúr hafði komið og
jörð því afarsleip, en dansað var og súngið á eftir góða
stund og loks þakkaðí sjera Þórarinn á Valþjóftsstað fólk-
inu komuna og sleit fundinum með nokkrum vel völd-
um orðum.
Dagurinn varð furðu góður eftir atvikum og ágæt
hressíng öllum er sóttu mótið.
G e i t u r.
Það er ekki mjög sjaldan að maður kemur til mín nið-
urlútur og vandræðalegur á svipinn og ef um sjálfan hann
er að ræða, þá með húfuna á höfðinu, þó komið sje inn
í stofuna.
»Hvað er að maður minn?«
»Jai jeg ætlaði að minnast á það við læknirinn«, byrj-
ar komumaður og einblínir ofan í gólfið, »að, — að jeg
hef alla æfi verið fjarskalega kirtlaveikur og haft einhver
ú t b r o t í höfðinu, en ekki er samt óþrifnaðinum að
kenna um það, því mjer er óhætt að segja, að jeg hef
hirt á mjer höfuðið*.
Nú lítur komumaður fyrst upp til þcss að sjá hversu
mjer bregði við, en óðara niður í gólfið aftur og stendur
þannig boginn, álútur með húfuna á höfðinu eins og hann
hef.fi drýgt eitthvert ódæði.
Þegar þannig stendur á þarf eigi að því að spyrja að
þetta eru — geitur. Til þess að viía það þarf ekki ann-
að en vandræðasvip mansins. En geitur nefnir fólk ekki
sjúkdóminn, heldur næstum altaf kirflaveikisútbrot og þyk-
ir það miklu virðulegra cn hitt.
Saga þessara manna er næstum altaf svipuð og eitt-
hvað á þessa leið:
Sjúkdóminn fjekk maðurinn þegar á úngaaldri og var
þá eigi um hann skeytt, þó einhver óþægindagrunur legð-
ist á þessi svo kölluðu útbrot.
Þá var það fyrir laungu sfðan að svo vel bar í veiði
að Lárus hómopati var þar á ferðalagi og var honum þá
meðal annars sýndur dreingurinn. Það kom þá upp að
hann væri yfirkominn í kirtlavciki, »mikil væri hún út-
vortis en hvað væri það í samanburði við þá sem innan
í honum væri«, sagði Lárus, og Ijet hann hafa mörg glös
með a, b, c og d á töppunum.
Foreldrunum var miklu hughægra eftir en áður. Bæði höfðu
þau nú gert afsökun sína með dreinginn og svo var það
líka mikill ljettir að vita það með vissu að þetta var
kirtlaveiki en ekki annað verra.
Það var síðan byrjað á stafrofinu Lárusar með mikilli
von um leiðrjettíng málanna og góðan bata.
»Já mikið máttu vera honum Lárusi þakklátur fyrir
kollinn á þjer Jónki minn«, sagði gamla Signý. »Það er
nú eitthvað annað en þessir góðu lærðu læknar, sem taka
penínga fyrir að láta tala við sig; og hvað ætli þeir svo
lækni? Jú ekki spyr jeg nú svo að því! Hm.«
Því miður brugðust allar þessar góðu vonir. Glas er
brúkað á eftir glasi, fyrst a, svo b, en hvað um það, ekki
vildi þetta lagfærast.
Það liðu þannig nokkur árin. Sjúkdómurinn með gulu
hrúðrunum hjelt hægt og rólega áfram á vesalíngs Jóni
og skildi eftir sköllótta blctti á elstu stöðunum. Strákar
og gárúngar ljetu Jón heyra ýmislegt um þetta, nefndu
hann ýmsum ónöfnum svo hann greip til gamla ráðsins
og hætti að taka ofan húfuna.
Þýngst af öllu þessu böli var þó það, að Sigríður litla,
sem hann hafði árum saman haft augastað á, ljet hann
fljótlega heyra að ekki giftist hún manni, sem hefói þessi
b. . . útbrot.
Næsta vorið fór hann tíl gömlu Þórunnar á Hala og
höfðu menn það fyrir satt að hann ætti að hafa það í
kaup yfir árið að fá útbrotín læknuð. Hún haföi feing-
ist við slíkt fyr, hún Þórunn gamla, og auk þess kom það
sjer vel að ekkert þurfti á þessu að bera; það var
eitthvað annað en að trana sjer með slíka hluti framan í
fína fólkið í Kaupstaðnum.
Árið leið. Lækníngunni varð ekkert úr og Sigríður
giftist öðrum.
Allir álitu nú Jón »ólæknandi« og það hjelt hann sjálf-
ur. Honum stóð það líka á miklu minna nú en áður og
flymi strákanna var hann orðinn svo vanur að honum gekk
það ekki eins og fyr til hjarta.
En hvar sem Jón sást, þá hafði hann altaf niðurfletta
stóra loðhúfu, sem hann tók aldrei ofan, og altaf var
hann álútur og vandræðalegur hvern sem hann hitti. Það
var eins og hann hjeldi að allir hugsuðu um hvað undir
húfunni hans væri.
Þannig var það eitt sinn að Jón kom til mín. Hann
hafði fylgst með straumnum, og úr því allir fóru til nyra
lænisins fanst honum að hann einnig eiga erindi þángað.
Þegar jeg hafði litið á hann, sýndi jeg honum geitna-
sveppinn úr hári hans í sjónauka og lofaði honum öllu
fögru um bata á þessu. Jóni þótti þctta alt hin mestu
undur og það var auðsjeð að þetta var honum meira en
lítill gleðiboðskapur.
Jeg get þessarar sögu, af því það eru því miður eigí
fáir, sem líka sögu hafa að segja og er það fjarri því sem
vera skyldi.
Það ætti að vera kominn tími til þess, að útrýma hjá.
oss þessum hvimleiða sjúkdómi, enda sýnist það lítill
galdur. Hann er eigi mjög almennur, en þó almennari
en margir ætla; mjög lítið næmur í samanburði við marga
aðra sjúkdóma og auðlæknaður hjá góðum lækni.
Fólk hjer gerir sjer alment ránga hugmynd um eðli
sjúkdómsins og skal jeg stuttlega skýra frá þvf.
Orsök sjúkdómsins er sú, að einskonar lág jurt (Achor-