Bjarki - 20.08.1898, Blaðsíða 2

130
verða burt af Cúbu og Portóricó.
Nefndin á að ákveða um Filips-
eyar og önnur minni atriði. Vest-
ureyarnar og kolastöðina heimta
Bandam. skilmálalaust.
Sagt er að Spánn hafi tekið
þessum kostum líklega, og því vænta
menn friðarins innan skams.
Björgvinar-
sýníngin.
Skýrsla
sjera Bjarnar Þorlákssonar.
—o—•
II.
Bátar. Merkílegar skútur.
Steínoliuvjelar i bátum. Munir
frá íslendíngi í Noregí. Sjóföt.
íshús. Fiskíklak. Norskar kýr
og hestar. Skyds.
Báta mátti marga sjá hjer, bæði
víðsvegar úr Noregi og frá öðrum
löndum t. d. Færeyum. Og sýnd-
ist mjer sem eingir þeirra mundu
vera hentugri til róðrar fyrir okkur
en færeysku bátarnir. I’ar voru
og skútur frá Listu í Noregi, með.
þilfari og á stærð við Nótabáta.
Þykja þær ágætar til sigh'ngar.
Mjer var sagt, að fá mætti þær
brúkaðar fyrir 2—300 kr. En
nýar mundu þær kosta um 1000
kr. Væri mjög álitlegt, að reyna
þær til fiskjar hjer á Austfjörðum,
þar sem lángræði er orðið svo
mikið, og mætti sigla þeim híngað
frá Stafángri með 2 mönnum.
Steinolíubáta sá jeg aung^, en
steinolíuvjelar, helst stórar. Jeg
spurðist fyrir um slíkar vjelar og
báta, hvernig það þætti gefast og
fjekk jeg mjög misjöfn svör. Flestir
Ijetu ekki vel af þeim. Tveimur
mönnum skrifaði jeg og á jeg cftir
að fá svör þeirra. Steinolíuvjelar
til fiskibáta og þilskipa eru af
ýmsum stærðum, ^ hestafli til 20
hestafla. Slíkar vjelar sem þessar
fást í Stafángri og víðar í Noregi
Vjel með 1 hestafli kostar 600 kr.
Vjel með 2 hestöflum 1000—1100
kr. Líklegt þykir mjer að þessar
vjelar mætti hafa mcð góðum á-
rángri í stóra fiskibáta og lítil þil-
skip hjá okkur. Og mundi verða
mikill mannsparnaður að þeim. A
Lagarfljóti mundi og flutníngsbátur
með steinolíuvjel eiga heima. Stein-
olíuvjelar hafa mest verið hafðar
í Vesturheimi og Þýskalandi á ám
og vötnum.
Af því að Island tók aungan
þátt í sýníngunni, vakti það eftir-
tekt mína, að íslenskur maður,
Kristján Hjaltason, búsettur í Gróttu
á Hálogalandi, hafði muni á sýn-
íngunni. Annað var beitt lína í
kassa, er rakti sig sjálf. Hitt var
sýnishorn af hjalli til að þurka
saltfisk. Fyrir hið síðara hafði
hann feingið hrós á sýníngu í
Þrumsev í Finnmörk 1894.
Sjóföt mátti sjá margskonar.
Leist mjer lángbest á sænsk sjó-
föt frá Málmhaugum; þau voru á-
gæt, sterk og þykk, og þó ótrú-
lega ódýr, er miðað er við sjóföt
þau, er kaupmenn á Seyðisfirði
flytja. Verðið stóð á þeim, en
annars var það fátftt að verðið
sæist á sýníngarmununum, og var
það mikill galli við sýnínguna, og
heyrði jeg marga kvarta um það.
Sýnishorn af fshúsi sá jeg, alt
úr timbri. Mun það vera eingu
hentugra en þó dýrara en íshús
okkar. Sama er að segja um
danskt frystihús. Þegar jeg kom
á sýnínguna fyrst, var það ekki
fullgjört, svo að jeg gat þá ekki
skoðað það. Og seinna, er jeg
ætlaði að skoða það, var maður-
inn, er stóð fyrir því, búinn að
loka því. I fyrra skiftfíS sá jeg
þó vjelina, er framleiddi kuldann.
Var mjer sagt að hún mundi kosta
um 1000 krónur auk hússins sjálfs.
Munu slík frystihús vera dýrari og
í eingu hentugri en frystihús okk-
ar. Því miður fanst ekkert sýnis-
horn af okkar frystihúsum á sýn-
íngunni.
Ennfremur sá jeg Ijósmynd af
fiskiklakshúsi í Arendal og sýnis-
horn af klakhúsinu. Fylgdi sú
skýrsla, að frá 1884 til 10/B 1897
hefði þar verið klakið út 1500
milljónum fiskihrogna. Menn, er
til þóttust þekkja, sögðu að um-
hvcrfis Arendal hefðu fiskiveiðar
verið betri á seinni árum, og eign-
uðu það klakinu. Gæti ekki þetta
verið bendíng fyrir þíng og stjórn
að taka upp þetta klak einhvers-
staðar á Islandi, ef það cr sann-
reynt, að þorskurinn leiti árlega
til þcirra staða, þar sem hann er
útklakinn.
Landbúnaðarsýnínguna, sem var
að mestu eða nær því eingaungu
fyrir Norcg, kynti jeg mjer og lítið
eitt. Að vísu var með mjer annar
maður hjer að austan, sem sjer-
staklega kynti sjer hana og mun
gefa skýrslu um athuganir sínar.
Þó vil jeg skýra frá mínum athug-
unum, ef vera kynni að jeg hefði
tekið eftir einhvcrju, sem hann
hefði sleft.
Skömmu áður cn jeg kom til
Noregs, var afstaðin sýning á lif-
andi dýrum, einkum kúm og hest-
urn. Fór sú sýnt'ng fram á Ilauka-
landi, járnbraotarstöð skamt fyrir
ofan Björgvin. Skepnurnar hcfðu
verið sjerlega vel útlítandi, og sum-
ir fundu það að kúnum, að þær
væru of feitar og gætu því ekki
mjólkað sem skyldi. Þótt jeg væri
ekki á þessari sýnfngu, sá jeg þó
kýr og hesta allvíða. Á búnað-
arskólanum á Steini sá jeg nokkr-
ar kýr, allar svartar, þær voru inni;
sumir í Noregi eru teknir að fóðra
kýr sfnarjinni alt árið vegna ljelcgra
sumarhaga. Kýrnar voru öllu hærri
en okkar. Besta kýrin í fjósinu
af 40 mjólkaði 2700 pottaum árið.
Meðal kýr var þar talin mjólka
1800 potta. Heygjöf er meiri en
hjá okkur. Jeg ók 3 mílur frá
Haugasundi beint upp f land. Þar
sá jeg víða kýr á Ieiðinni. Þær
voru aungu stærri en okkar kýr
og margar fremur magrar. Yfir
höfuð munu kýr í Noregi naumast
mjólka eins og íslenskar kýr.
Norsku hestarnir eru stærri en
okkar hestar, og eflaust talsvert
sterkari, einkum til aksturs. Þeir
eru hafðir einkum fyrir vögnum
og vjelum en íítið til reiðar.
Enda eru þeir klúrir og harðgeing-
ir. Og þótt kynið sje upphaflega
hið sama sem hjá okkur, hafa þeir
mist góðgánginn og fótvissuna og
fjörið okkar hesta. Þegar ferðast
þarf í Noregi eftir landi, þar sem
ekki eru járnbrautir, verður að taka
»Skyds«, sem Norðmenn kalla það,
en það er mann með vagni og
hesti eða hestum fyrir. Jeg reyndi
tvívegis þessa skussferð, og er það
sú mesta kerlíngarferð, sem jeg
hef farið. Hvenær sem vegurinn
var nokkuð upp á móti, var ekið
löturhægt, því að ekki kunnu hest-
arnir liðugan seinagáng*, sem við
köllum. Og aldrei var farið harð-
ara en brokk. Mjer dauðleiddist,
jeg margóskaði eftir að vera búinn
að fá hest að heiman, til að hleypa
eftir hinum inndælu norsku vegum,
sem hvergi eru til nokkurra muna
brattir. Jeg er sannfærður um, að
fá mætti góðan markað í Noregi
fyrir íslenska reiðhesta. Norðmenn
mundu fljótt finna skemtunarmuninn
á því að rfða ljettum og góðum
hesti og hinu að hristast jafnt og
þjett í vagni. Reyndar mundi það
spilla vcrðinu, að 50 kr. tollur var
í fyrra Iagður rneð lögum á hvern
innfluttan hest. Norðmenn vilja
helst tolla alt aðflutt, til að auka
framleiðslu í iandinu. Þeir vilja
fá landið til að framleiða alt, er
þeir þurfa. En norskir hestar ó-
valdir 5—6 vetra gamlir kosta 3 —
400 kr., og enn meira, sjeu þeir
—--- *|*—7—:—
N ý b ó k.
Vcgurinn til Krists eftir E.
—— ----—
*) >Seinigángur« mun vera þa*
sem alment er kallað klyfjagángur eða
lestagángur. j, jr
G W h i t e hefur verið scndur ritstj.
Bjarka með tilmælum um að bókarinn-
ar yrði getið í blaðinu. Jeg hef litið
yfir bókina og til leiðbeiníngar þeim
sem kaupa viija eða lesa má geta þessa:
Af því bókin er gefin út hjer og bor-
in fram af sjerstökum trúflokki, Að-
ventistum, þá gætu menn haldið að
þar væri settir fram nýir trúar eða
siðalærdómar sem sjerlegir væru þeim
flokki, en á því ber mjög lítið. Bókin
öll er gamall Jólagrautur marghræður
í postillum og prjcdikunarstólum. Vel-
líklegt er það þó að flestum trúuðum
mönnum, sem altaf verður jafngott af
þeirri fæðu, þyki þessi Dók betri en
margar aðrar samkyns sem þeim hafa
verið boðnar — 'nema þeim mönnum
sem helst kjósa útskúfunarbruðníng
Verðiljóssins og vanir eru að láta flæma
sig með eldi og brennisteini inn á
þraunga veginn. Fað er hætt við að
þeim kannske þyki slælega ýtt á eftir
sjer hjer, því hjer er það lítið annað
en guðs náð og gæska Krists sem á
að snerta við þeim. Þeim mun og
þykja bókin væg við hroka og ilsku
vantrúarbarnanna því þau eru þar mik-
ið tii látin í friði, þó standa þessi
»Ljóssins«-orð á bls. 139.
»Hversu mjög sem menn leitast við
að dylja það, þá er það víst að elskan
á syndinni er oftast nær hin sanna or-
sök efasemda Og vantrúar. Hið dramb-
sama, syndkæra hjarta getur eigi felt
sig við kenníngu og bann guðs orðs,
og þeir, sem eru ófúsir til að hlýða
kröfum þess, eru fúsir að efast um
trúverðugleik þess«
Pað er nærri eins og þessi rúsína
hafi verið sett þarna til þess að Ijóss-
ins börn færu ekki alveg fýlu þángað,
því annars er allur blær bókarinnar
hlýr og mannúðlegur og lýsir míldum
hugsunarhætti, og einlægri laungun til
að hreinsa úr trúarbrögðunum grirnd
og ómantiúð liðinna alda.
Frágángur bókarinnar er fprýðilegur
að öliu leiti, og málið mjög þýtt og
tilgcrðarlaust.
-----j lli I; IIII--
Smátt og stórt.
— o—
Trolarastrið ío.
Heimdallur kom híngað þ. 14. og fór
hjeðan aftur þ. 17. cn kom óvæntur
inn aftur um kvöldið og fór þá ekki
einn saman, hafði komið að trolara við
Hjeraðssanda fyrir innan landhelgi.
Hafði dallurinn gemlínginn með sjer
til þess að sýslumaður losaði hann við
reyfið og var það gert hjcr fríulaust:
tekin öll veiðarfæri og allur afli hans
sem var um 30 þús. pd. af ísu og kola.
Var því öllu rótað á land og selt síð-
an við uppboð. Tók starfið yfir nál.
sólarhring. Far á mót: var það sam-
eiginlcgt álit yfirforíngja og dómara að
skipstjóri feingi lægstu sektir, 1008 kr.,
því þó hann væri tekirm alt að nn'lu-
fjórðúngi innan landhelgi, þá kvaðu
foríngjar ströndina svo lága ar^ rnæl-
íngu trolarans hefði vel getað skakkað
því scm munaði og straumurinn auk
þess svo sterkur að hann gæ.ti vel vcr-
ið kominn l>ar I landhclgi að óvilja
sínum. Djup var ]iar 4° faðmar. Skip-
ið heitir »Forvvard«^Nr. 407 frá Hull,
Ijómandi fallegt skip og hafði kostað
5600 pd. sterl.
Skaða sinn allan mat skipstjóri á
650 pd. rúm eða nál. 12 þús. kr. °g
ínun það rjetb Uppb. hjlóp 4- 5-00 ^1-